Logor smrti Jindrihovice

Logor smrti Jindrihovice (nem. Heinrichsgrün — Hajnrihsgrin) je bio austrougarski koncentracio logor za Srbe, Ruse i Italijane. Nalazi u današnjoj Češkoj Republici, u blizini granice sa Nemačkom, u malom mestu Jindrihovice (Sokolov) udaljenom oko 25 kilometara od čuvene banje Karlove Vari. U Jindrihovicama se, za vreme Prvog svetskog rata, od 1914. do 1918. godine, nalazio najveći koncentracioni logor na teritoriji Austrougarske kroz koji je prošlo oko 40.000 zarobljenika.

Robijali su Italijani, Rusi, Litvanci, Rumuni, a najviše je bilo zarobljenih Srba, kako vojnika, tako i civilnog naroda, koji je austrougarska vojska kupila u pohodu po Srbiji i železnicom dovodila u logor. Zarobljenika je bilo iz svih krajeva Srbije, a najviše iz Šumadije i Valjevskog kraja.

Logoraši su bili prinuđeni da u teškim uslovima rade, gradili su rezervoar za vodu u logoru, radili u kamenolomu, pravili puteve i mostove, gradili hemijsku fabriku u Sokolovcu, gradu udaljenom oko 30 km u koji su odlazili i vraćali se pešice svakog dana.

Logor je bio poseban, jer niko od logoraša nije bio ubijen, ali su uslovi u logoru bili teški, hladnoća i zaraza su harali, dnevno je umiralo oko 40 ljudi. Svakog dana u 15 časova tužna povorka sa umrlima je išla do obližnje zajedničke grobnice, u kojoj su polagana tela umrlih svih uzrasta od dece do staraca.

Najstarija žrtva logora je bio srbski pravoslavni sveštenik od 92. godine, a najmlađa njegov unuk od 8 godina.

Spomen-kosturnica Jindrihovice i srbsko vojničko groblje

Spomen-kosturnica Jindrihovice (Mauzolej) (češ. Jindřichovice) i srbsko vojničko groblje, je mesto mučenja i stradanja srbskih zarobljenika za vreme Prvog svetskog rata, za vreme Austrougarske. Nalazi se u današnjoj Češkoj Republici blizu granice sa Nemačkom, u malom mestu Jindrihovice udaljenom oko 25 kilometara od čuvene banje Karlove Vari i u blizini nekadašnjeg logora Jindrihovice. Srbko vojničko groblje u Jindrihovicama je, posle Zejtinlika u Solunu, najveće srbsko vojničko groblje.

Po završetku rata, Tomaš Gerik Masarik, tadašnji predsednik Čehoslovačke, koji je bio veliki prijatelj kralja Aleksandra, poklonio je jugoslovenskoj državi teritoriju gde su stradali logoraši da bi sagradili spomen-kosturnicu. U Mauzoleju (spomen-kosturnici), koji je podignut 1931. godine, smešteni su posmrtni ostaci 7100 srpskih zarobljenika i 189 ruskih vojnika.

Sramotna spomen ploča na srbskom stratištu iz Prvog svetskog rata daleko od  otadžbine u Češkoj republici. Ovi časni ljudi su otišli u rat kao Srbi da brane Kraljevinu Srbiju i da oslobađaju ostale Srbe,a posle smrti postali su Jugosloveni! Da li neko veruje da su ovi srbski mučenici sebe smatrali Jugoslovenima? Velika sramota!

Zemni ostaci srbskih i ruskih ratnika koji su umrli u ovom logoru nalaze se u kapeli u isto toliko drvenih kovčežića koji su numerisani brojevima. Njih je sakupio i smestio u kripti kosturnice sveštenik i potom čuvar ovog svetog mesta Milivoj Crvčanin, koji je, zajedno sa tadašnjim češkim konzulom u Kraljevini Jugoslaviji Vladimirom Hrebikom učestvovao „trudom i sredstvima“ u podizanju ovog memorijalnog zdanja, kako piše na mermernoj ploči koja je postavljena o desetogodišnjici vladavine kralja Aleksandra Karađorđevića.

Spomen kosturnica je podignuta po projektu arhitekte profesora inženjera Vladimira Brandta, dok je spomen kapela u unutrašnjosti kosturnice delo arhitekte Josefa Kostalka. Ovaj spomenik srbskom stradanju u austrougarskom logoru nalazi se u parku, na bregu iznad mesta Jindrihovice, koji je danas zapušten, a i kosturnica nije u najboljem stanju, pošto prokišnjava.

Mauzolej napravljen u spomen pravoslavnim srbskim žrtvama! Da li se pravoslavcima prave crkve ili mauzoleji u znak spomena, da li su našipreci pravili crkve kao zadužbine ili mauzoleje u amanet potomcima? Velika sramota!

Na oko 5 km od Mauzoleja u jednoj šumi se nalazi i vojničko groblje sa oko 1600 srbskih grobova, koje je pre više od jedne decenije sasvim slučajno otkrio naš zemljak Dejan Ranđelović iz Timočke krajine, koji sa porodicom živi u Karlovim Varima. Ranđelović objašnjava : “– Berući pečurke u toj šumi, naišao sam na kamen, sav zarastao u travu, na kome je, na srbskom jeziku, jasno pisalo:Ovde počiva Glišović iz Čačka!” 

 Izvor: SRBSKO CARSTVO

Napomena redakcije portala Jadovno.srb.: Ovaj prilog je prvi put objavljen na našem portalu 10. septembra 2012. godine.