Latino i Metodije (4) – Crna Gora – Kosovo i Metohija

Kojim pismom pišeš? Pitanje je koje se može postaviti samo Srbinu. Mi smo trenutno jedini narod u civilizovanoj Evropi, čiji se apsolutno svi pripadnici mogu pohvaliti da umiju čitati i pisati po dvije azbuke, na jednom te istom jeziku.

Ovaj feljton se namjerava baviti tim fenomenom. Njegovim posljedicama po srpske nacionalne, odnosno kulturne interese. Od kada datira ovakvo stanje, kakvi su njegovi rezultati, i šta nas očekuje u budućnosti?

JUČE DANAS SUTRA
SCG RS

Može se reći da je situacija Srbiji i Crnoj Gori, ako ne ista, a onda gora od one u SFRJ i SRJ. Državne institucije uopšte ne obraćaju pažnju na azbučno pitanje, uz naslijeđenu inerciju latiničnog šovinizma i primitivizma.

Telekomunikacionom revolucijom u vremenu privatizacije, proces nacionalnog i civilizacijskog onepismenjavanja Srba se još ubrzanije nastavio. Institut za srpski jezik, SANU, Matica srpska, i druge kulturne institucije, za prevenciju ovog problema nijesu učinile ništa. U njima sjede ili nezainteresovani karijeristi, ili omatuvjeli mastodonti socijalizma. Zajednički bezidejni i nesposobni.

Višedecenijskim iskorjenjivanjem srpske kulturne misli u Srbiji, preostali su samo kržljavi, izlomljeni i kameleonizirani izdanci. Na koje represivni aparat nije ni obraćao pažnju. Ti isti su, u sumrak socijalizma, poiskakali iz svojih zemunica. Noseći glogove koce, i vitlajući tajnim masonskim dokumentima. To je, uz sadejstvo vaskrsne jugoslovenske ideologije Mirjane Marković, ako ne ogadilo, a ono potpuno primitizovalo napore ka iole uspješnom povratku tradicionalnom pismu.

Zato najveći grešnici stanuju na ušću Save u Dunav. Političari relativno slobodne, i međunarodno priznate države. Od naučnog i obrazovnog kadra koji je odrastao i školovao se u socijalizmu, trpeći ili braneći laž o tobožnjem srpskohrvatskom jeziku, ne može se očekivati nikakav novovjekovan potez.

Administrativno naslijeđe i dnevnopolitička nepismenost, kroz proteklo polustoljeće su formalno-pravno razdrobili srpsku teritoriju, te je raznorodna i po pitanju primjene pisma. Naredna dva odjeljka, bave se opisom zatečenog stanja.
Crna Gora

Prvo labavo, a sada jasno odijeljen državni aparat Crne Gore, odnosom prema ćirilici je jasno najavljivao nezavisnost. Na prvim izborima poslije podjele DPS po Đukanovićevim i Bulatovićevim šavovima, političke partije su se odmah suprotstavile i po pismu.

Iako je logotip DPS bio ćirilični (docnije promijenjen), plakati predizborne koalicije sa SDP-om su tad, iznimno, načinjeni latinicom. Novoosnovani SNP je, simptomatično, ostao vijeran ćirilici. Uz činjenicu da je Liberalni savez potpuno latinizovan, to pismo je postalo pismo za otcjepljenje, pa je unionistički blok koristio pretežno ćirilicu.

Odustajanjem od programa koji je Mila Đukanovića doveo na vlast (Jugoslavija bez Miloševića), neprimjetno se počela provlačiti latinica.

Table na ulazu u državne institucije postaju dvopismene (u Ulcinju na albanskom, bez ćirilice), a policija ima latinične natpise na vozilima. Na državnoj televiziji od ćirilice je ostao samo logotip, da bi bio zamijenjen latiničnim slovima RTCG. Sredinom decembra 2005. godine, tim putem je pošla i srpska trobojka u gornjem desnom uglu ekrana. Što je očit primjer veze, koju pismo ostvaruje sa nacionalnom sviješću.

Ni komunisti nijesu mogli smisliti drugu zastavu za SR Crnu Goru, nego srpsku trobojku. Zato su instant-ideolozi, po crnogorsku autohtonost morali poći najmanje 1.000 godina u rikverc. Raspravljajući o mjestu rođenja, nacionalnom osjećaju, ili agresorskim namjerama Stefana Nemanje (!?).

U šizofrenoj atmosferi gdje crnogorska trobojka ima plavetnu, a srpska plavu boju, ćirilično pismo je bilo isuviše neugodan podsjetnik, na srpsko tradicijsko opredjeljenje vladarske loze Petrovića. Nakon rezultata referenduma, jasno je kako završava posao, koji počinje progonom ćirilice.
Kosovo i Metohija

Teritorija koja je takođe izmakla državnoj kontroli, zahvaljujući najviše jezičkoj i azbučnoj politici. Situacija je bila istovjetna onoj u Vojvodini, uz to što se šiptarska nacionalna manjina izborila za potpuno automoman školski sistem na svim nivoima.

Ogromna prava (primjerice kao kada bi Srbin otišao iz Zrenjanina u Sent Andreju, i završio elektrotehniku na maternjem jeziku), bila su premalena. Težilo se političkoj (državnoj) samostalnosti, skrivajući je iza manjinskih prava.

O usluzi koju je Srbija učinila za Šiptare u cjelini, govori najbolje podatak da je Katedra za albanski jezik i književnost, osnovana mnogo prije u Beogradu, nego u Tirani.

Za razliku od Srba iz Vojvodine, Kosovski Šiptari nijesu propisali ćirilicom. Zato su se nakon dolaska NATO-a, svojski potrudili da zatru svaki srpski kulturnoistorijski spomenik.

Odsjaj demokratskog plamena, sa kolektivnih lomača na kojima su u ljeto 1999. pred školama spaljivane knjige na srpskom jeziku, svoju iskru je imao daleko ranije. Još na ličnim kartama SAP Kosova, gdje je Metohija izbačena kao toponimsko podsjećanje na manastirske posjede srpske crkve (npr. Hercegovina, u slučaju BiH, nije izbačena „kao produkt feudalno-klerikalne prošlosti“).

U dokumentima SAP Kosovo je na prvom mjestu pisano albanskim, a tek onda srpskim jezikom. Zato ovu lekciju o zvaničnom jeziku i pismu, treba dobro da upamte sve srpske administrativne cjeline.

(nastavlja se)

Dani(j)el Simić

Izvor: frontal

Vezane vijesti:

Latino i Metodije (1)- Kako su Srbi propisali latinicom

Latino i Metodije (2) – Metodi eliminacije ćirilice u SFRJ

Latino i Metodije (3) – Obrazovnopolitička nezainteresovanost