KURDULIJIN „LET“ NAD SRPSKIM JAMAMA: Sondama pretražio celo područje NDH , tražeći skrivene grobnice

Strahinja Kurdulija, rodom iz sela Korita kraj Gacka, u junu 1941. imao je pet godina. Njegova najuža familija i on su iz jedne od nekoliko porodica iz ovog kraja kojoj loza nije ugašena u zloglasnoj Korinćanskoj jami.

Piše: Dragan Vujičić

Taj ustaški zločin na granici Hercegovine i Crne Gore bio je prvi veliki pokolj Srba u BiH, a jama kod Gacka je prva masovna srpska grobnica u tom kraju. Pred bezdanom je likvidirano i u njega bačeno 167 Srba od 16 do 60 godina. Naknadno, još njih 50, dovedenih sa raznih strana.

Strahinja je danas u ozbiljnim godinama. Ne odvaja se od 36 stranica rukom pisanog materijala o srpskim stradanjima u NDH mimo stratišta u Jadovnu, Jasenovcu, Staroj Gradiški. Tih 36 stranica su siže njegovog životnog dela – Atlasa ustaškog genocida nad srpskim narodom u NDH od 1941. do 1945. U sedam mapa i 36 rukom „odbolovanih“ strana stalo je 2.643 lokaliteta gde su ubijani Srbi, 84 zone masovnog stradanja, 84 jame, 47 sabirnih i koncentracionih logora i 24 bunara punjenih srpskim življem, sa 246.025 ubijenih.
Surovo je čudesna sudbina ovog Hercegovca. Drugi svetski rat je preživeo skrivajući se sa porodicom u pećinama u kraškim oblastima duž granice sa Crnom Gorom. Pamti da mu je otac bio prvi Srbin koji je još 5. juna 1941. ušao u tu ogromnu Korinćansku grobnicu i iz nje „vadio“ svoje Kurdulije. Pričao mu je to otac sve i plakao kad je pričao, veli Strahinja.

Posle rata 1945. selo Korita je raseljeno. Preživeli su se našli u Međi u Banatu, kao kolonisti. Strahinja je završio za rudarskog inženjera i 33 godine je radio kao geofizičar u Saveznom institutu za istraživanje geo-sirovina. Ceo radni vek je provodio u avionu sa sondama za istraživanje „podzemlja“.
– Kada sam počeo da radim tražili smo uglavnom radioaktivne materijale, to je bilo vreme kada su „atomi“ bili interesantni za nauku u SFRJ – seća se Kurdulija. – Ali, nikad nisam zaboravio na jame i stratišta mog naroda i najmanje dve decenije sam proučavao bezdane golubnjače gde je zabeleženo da su u Drugom svetskom ratu bacani Srbi. General Jefto Šašić i još 13 generala i pukovnika tadašnje JNA dali su mi dragoceni materijal iz vojnih arhiva sa zapisima o magnum krimenu nad našim narodom – dodaje Kurdulija.
Sem aerodroma u SFRJ, upoznao je i sve velike biblioteke i arhive u bivšoj državi tragajući za sakrivenim genocidom. Podseća da se NDH prostirala na 98.572 kilometra kvadratnih, a on sam istražio je čak 73.925 km2! Sakriveni genocid razvrstan je u sedam regija – Hercegovina, Istočna Bosna, Srednja Bosna, Zapadna, Lika, Kordun i Banija, Slavonija i Srem.

Generali i pukovnici tadašnje JNA dali mi dragoceni materijal iz vojnih arhiva

I dok širi sedam mapa srpskog stradanja u jamama i ravničarskim bunarima, Strahinja citira Brehta: „Utroba koja je jednom porodila fašizam sposobna je da ga ponovo rađa“:
– U Hercegovini je evidentiran 81 lokalitet ustaškog pokolja, od kojih su šest masovnog karaktera, zatim 27 jama u koje su bacani Srbi, često puta maljevima razbijenih glava. Na ovom „mom prostoru“ evidentirana su četiri koncentraciona logora sa 6.916 ubijenih. Ne mogu da ne primetim: na ovom prostoru Hercegovine 24. juna 1981. u Međugorju se pojavila Gospa, i to tačno na 40-godišnjicu najvećeg pokolja srpskog življa 1941. na lokalitetu koji geometrijski precizno okružuje pet lokaliteta masovnog zločina i osam dubokih jama u kojima su skončali Srbi.
Istraživanja Kurdulije u istočnoj Bosni evidentirala su 731 lokalitet kao stratišta. Ubeležena je jedna jama, 16 sabirnih i koncentracionih logora i 50.000 ubijenih sunarodnika.
– Iz zapisa Pere Đukanovića, u knjizi „Ustanak na Drini“, saznajemo o svirepom zločinu ustaša nad odraslim muškarcima Drinjače i okoline. Srbe su klali nad hrastovim buretom. Kad su završili, bure od 150 litara bilo je puno ljudske krvi. Ustaše su se hvalile da to spremaju poklon Paveliću…

U sedam iscrtanih mapa genocida nad Srbima od 1941 do 1945. stalo 246.025 ubijenih

Dodaje da je u ofanzivi „Crne legije“, koju je predvodio ustaški zločinac, pukovnik Jure Francetić, na području Romanije, Rogatice i Han Pijeska ubijeno na hiljade, a samo iz male opštine Borike 605 Srba, od kojih je 199 njih spaljeno.
Njegova „mapa genocida“ beleži još mnogo strašnih masakra među kojima i u Srednjoj Bosni gde su zabeležene 11.374 žrtve. Masovni pokolji Srba bili su i na prostoru Livna, Duvna, Kupresa, a posebno je poznata jama Zanesovići kod Bugojna, sa više od 1.700 ubijenih.
– Sledeća najužasnija stratišta sam našao na prostorima Like, Korduna i Banije sa 545 lokaliteta, 18 zona masovnog stradanja, 33 jame, sedam sabirnih i koncentracionih logora i 55.547 ubijenih. Sa područja gospićkog sreza ubijeno je od strane ustaša 1.407 dece. Najmlađe bačeno u vatru bilo je dete Mileta Repca, koje je imalo samo jedan dan. U tom području čuvena je Šaranova jama gde je skončalo 55 srpskih sveštenika – navodi naš sagovornik.

Recenzija iz SANU

Atlas ustaškog genocida nad Srbima 1941-1945. Strahinje Kurdulije je nastao u Istorijskom institutu SANU uz pomoć akademika Slavenka Terzića. Istraživanje su recenzirali akademici Vasilije Krestić i Slavko Gavrilović. Između ostalog u recenziji piše: „To su tekstovi užasa i samo užasa, pred kojima blede i ‘Jama’ i ‘Majka pravoslavna’, i svaka ljudska mašta, reč, čin. Mape stradanja nalaze se raspete na zidovima Istorijskog instituta naše akademije“.

U Slavoniji se nalazi 485 mesta, sa 18 zona masovnog stradanja, 15 sabirnih i koncentracionih logora, 21 bunar u kojima su završili Srbi, sa 33.089 žrtava. Na području Grubišnog polja nema nijednog sela u kojem je bilo srpskog življa, a da nije pogođeno ustaškim pokoljima.

Sredinom avgusta 1942. godine ustaška kaznena ekspedicija jačine jedne bojne, pod komandom zloglasnog Maksa Luburića, izvršila je nezabeleženi pogrom u dolini reke Orljave. U OŠ u Pavlovcima su napravili improvizovani sabirni logor, u koji su 14. avgusta doveli nekoliko stotina žena i dece. Istog dana predveče, u šumi Gorjanski Dolovi, masakrirali su 105 ljudi. Narednog dana u jednoj kući u Pasikovcima spalili su 95 žena i dece. Trećeg dana, u selu Sloboština, napravljen je masovan zločin kakav se ne pamti. Tog dana ustaše su pokupile nejač iz 24 srpska sela, kojima su pridodali ranije prikupljene zatvorenike iz škole u selu Pavlovci. Bila je to kolona od 1.368 žena, dece i desetak staraca. Iz jednog parohijskog bunara posle rata izvađeno je 559 leševa…
Divljale su ustaše i u Sremu, ističe Kurdulija, gde je ukupno na 116 lokaliteta, ubijeno 11.899 ljudi. Početkom avgusta 1942. godine u Zagrebu je doneta odluka da se u Srem uputi specijalni izaslanik Viktor Tomić. Zločini pod njegovom komandom trajali su od 8. avgusta do 16. septembra 1942. i u sebi objedinili sve oblike ustaškog delovanja u Sremu. Hapšeni su i ubijani najugledniji Srbi, među kojima i Sava Šumanović.

Izvor: NOVOSTI