Serbian
Armenian
Croatian
Dutch
English
French
German
Greek
Hebrew
Hungarian
Italian
Norwegian
Polish
Russian
Slovenian
Spanish
Značajnog dana 06. oktobra 1941.godine dr Novica Kraljević sa svojim prijateljima: Dr Petrom Rundom, Radom Gurovićem, Jeftom Škorom i Vasom Popovčevićem organizuje vađenje posmrtnih ostataka Pridvoračkih mučenika iz Pridvoračke jame.
Poslije obavljene prve eshumacije, Pridvorački mučenici: Mihajlo Andrijašević, Obren Stijačić, Jakov Miljanović, Jovo Madžar, Lazar Kukurić, Božo Pidžula, Milorad (Boža) Pidžula, Đorđe Đurić, Blagoje Đurić, Aleksa Sokolović, Stevo Miljković, Trifko Babić, Boško Šakota sahranjeni su 06.oktobra 1941.godine u 16,30 sati u Ledinicu groblja Podglivlje. Ledinica se nalazi pored spomen kosturnice obješenih pravoslavnih Srba u Prvom svjetskom ratu.
Pridvorački mučenici sahranjeni su jedan do drugog, u razmaku od 150 centimetara, na prostoru od kamenog zida do kamenog krsta iz 1906 godine. Ovu lokaciju je odredio dr Novica Kraljević. Prethodno je 5. oktobra 1941. godine svim porodicama izjavio saučešće i pismeno ih obavjestio o sahrani.
Fotodokumentaciju prve eshumacije sačinio je fotograf Danilo Sikimić. Od 42 kraške jame, na kojima je izvršen zločin genocid, samo je zločin na Pridvoračkoj jami fotodokumentovan.
Đorđe Andrijašević sin mučenika Mihajla Andrijaševića i Vasiljka Potpara-Stijačić sakupili su 39 potpisa potomaka. Molbu sa potpisima dostavili su Predsjedništvu SUBNOR BiH 03. juna 1988. godine. U molbi potomci traže da se podigne spomen obilježje stradalim na Pridvoračkoj jami, da na spomen obilježju budu ispisana imena, imena očeva, prezimena godine rođenja i imena onih od kojih su ubijeni.
Tripo Babić, unuk Pridvoračkog mučenika Trifka Babića objavljuje članak u listu Eparhije Zahumsko-Hercegovačke „Vidoslov“ 1998.godine. Tripo traži da nadležne institucije dozvole eshumaciju i podizanje spomen obilježja Pridvoračkim mučenicima.
Na Stefandan 09.januara 2015. godine osnovan je Odbor za gradnju zajedničkog spomen obilježja Pridvoračkim mučenicima. Članovi Odbora su: Slobodanka Tanović-Škoro, Vasiljka Potpara-Stijačić, Đorđe Andrijašević, Milorad Nožica i Željko Šakota. Predsjednica Odbora je gospođa Slobodanka Tanović-Škoro.
Osnovni ciljevi Odbora su:
- Da se izvrši druga eshumacija u Podglivlju, da se izvrši DNK analiza i identifikacija u Jazu Zavodu za sudsku medicinu Republike Srpske Jova Madžara, Lazara Kukurića, Boža Pidžule, Milorada (Boža) Pidžule, Đorđa Đurića, Blagoja Đurića, Alekse Sokolovića,
- da se na Ledinici bez pravoslavnog krsta podigne zajedničko spomen obilježje,
- da Sabor Srpske pravoslavne Crkve donese odluku kojom se kanonizuju stradali pravoslavni Srbi na Pridvoračkoj jami 23.juna 1941.godine,
- da se eshumirani sahrane po drugi put na dostojanstven način.
Odbor za gradnju zajedničkog spomen obilježja Pridvoračkim mučenicima donio je 28.marta 2015.godine Odluku da se JZU Zavodu za sudsku medicinu Republike Srpske dostavi zahtjev za eshumaciju posmrtnih ostataka.
Odbor za gradnju spomen obilježja dostavio je podatke o stradalim Mučenicima, u to vrijeme, novinarkama portala „Moja Hercegovina“: Vesni Kešelj, Jeleni Dendi i Nikoliji Bjelici. One su objavile u 19 nastavaka feljton o pridvoričkim žrtvama.
Odbor od 2015. godine održava pomene na grobovima bez krstova u Podglivlju.
Odbor od 2015.godine aktivno učestvuje u Pomenu na Pridvoračkoj jami.
Odbor za gradnju zajedničkog spomen obilježja „Pridvoračkim Mučenicima“ dostavio je Molbu Svetom Arhijerejskom Sinodu Srpske pravoslavne Crkve na Trojčindan 2019 .godine. Odbor u Molbi traži da Sabor donese odluku kojom se kanonizuju stradali pravoslavni Srbi na Pridvoračkoj jami 23.juna 1941.godine, stradali pravoslavni Srbi na jami Jagodnjači – Ržani do i stradale pravoslavne Srpkinje pored naše crkve u Nevesinju 14.februara 1945. godine.
Druga eshumacija obavljena je 09. i 10.jula 2019.godine. Eshumacija je obavljena pod nadzorom dr Dražena Damjanuka. Otkopavanje su obavili radnici Saša Burani i Milenko Bokun. Ispred Odbora prisutni su bili Slobodanka Tanović-Škoro i Milorad Nožica.
Komunikaciju sa dr Željkom Karanom direktorom JZU Zavod za sudsku medicinu Republike Srpske i sa forenzičkim genetičarem Dr Zoranom Obradovićem imao je od 28.marta 2015. godine gospodin Milorad Nožica.
JZU Zavod za sudsku medicinu Republike Srpske dostavio je Odboru za gradnju spomen obilježja „Pridvoračkim Mučenicima“ nalaz vještačenja – izvršene DNK analize. Nalaz je dostavljen Odboru 05.februara 2020.godine i zaveden je pod brojem: 01-0242-04/20.
Nažalost identifikacija je bila djelimična. Na osnovu uzetih uzoraka odnosno mokrih mrlja od Jadranke Mucović i Slobodanke Brborić identifikovan je Sveti Pridvorački mučenik Jovo Madžar.
Na pomenu održanom na Pridvoračkoj jami, član Odbora Željko Šakota predstavio je potomcima i prisutnim građanima izvještaj Odbora za gradnju zajedničkog spomen obilježja Pridvoračkim Mučenicima za period od 09. januara 2015. godine do 20. juna 2020.godine. Izvještaj je podnesen 20. juna 2020.godine.
Odbor za gradnju zajedničkog spomen obilježja Pridvoračkim Mučenicima po drugi put se obratio Svetom Arhijerejskom Sinodu Srpske pravoslavne Crkve 24. juna 2020.godine. Sinod je obavješten o želji da se Pridvorački mučenici sahrane 06. oktobra i da očekujemo odluku Sabora Srpske pravoslavne Crkve o njihovoj kanonizaciji.
Sabor Srpske pravoslavne Crkve je na svom redovnom zasjedanju u maju 2022 .godine donio odluku o Svetim. Svetim su proglašeni – Sveti Prebilovački novomučenici i ostali hercegovački mučenici koji su stradali u Drugom svjetskom ratu zbog svoje pravoslavne vjere. Sabor Srpske pravoslavne Crkve uvažio je molbu Odbora za podizanje zajedničkog spomen obilježja Pridvoračkmi Mučenicima. Stradali na Pridvoračkoj jami proglašeni su Svetim.
Zajedničko spomen obilježje u Podglivlju završeno je poslije 7 godina i 9 mjeseci u maju 2022.godine.
Mošti Svetih Pridvoračkim Mučenika položene su 06.oktobra 2022.godine u zajedničko spomen obilježje u Podglivlju. Položene su mošti mučenika Jova Madžara, Lazara Kukurića, Boža Pidžule, Milorada (Boža) Pidžule, Đorđa Đurića, Blagoja Đurića i Alekse Sokolovića. Liturgiju je održao Episkop Zahumsko-Hercegovački gospodin Dimitrije Rađenović sa sveštenstvom.
Nažalost 06.oktobra 2022.godine nije dočekao član Odbora Đorđe Andrijašević, Jadranka Mucović, Sofija Salatić i Zorka Ružić. Po polaganju moštiju, na spomen obilježju se Ispovijedila Slobodanka Tanović-Škoro u prisustvu potomaka i prisutnih građana.
Sedam potomaka Svetih Pridvoračkih mučenika Jova Madžara došlo je iz Beograda, Banja Luke, Ljubinja i Trebinja u Podglivlje. Oni su u znak zahvalnosti, pozvali Članove Odbora i prisutne građane da svrate u restoran Tarana, da po našem starom običaju popijemo rakiju za spokoj njihovih duša.
Poslije 7 godina i 9 mjeseci Odbor za gradnju zajedničkog spomen obilježja Pridvoračkim Mučenicima prestaje sa radom, jer su ostvareni svi usvojeni ciljevi.
O Svetim Pridvoračkim Mučenicima snimaće se dokumentarno-igrani filmovi, pisaće se knjige.
Vjerujući srpski narode: Srećan vam Vaskrs Svetih Pridvoračkih Mučenika.
Grad Trebinje, 14.oktobra 2022.g.
Član Odbora, Željko Šakota
Izvor: SLOBODNA HERCEGOVINA
