Independent: Fašistički pokret u Hrvatskoj ponovo u usponu

Tokom Drugog svetskog rata, domaći fašistički pokreti širom Evrope pridružili su se nacističkoj Nemačkoj u vršenju genocida i zločina protiv čovečnosti nad manjinama u njihovim zemljama.

Hrvatska ustaška organizacija bila je jedan takav pokret, piše britanski Independent navodeći da je u toj zemlji na delu istorijski revizionizam koji ustaški pokret često predstavlja kao patriotski.

U takozvanoj Nezavisnoj Državi Hrvatskoj, nacističko-marionetskoj državi stvorenoj 1941. godine, fanatično-nacionalistički pokret ustaša na čijem čelu je bio Ante Pavelić svirepo je ubio stotine hiljada Srba i desetine hiljada Jevreja, kao i mnoge Rome i hrvatske antifašiste.

Već neko vreme svedoci smo raširenog pokušaja rehabilitacije ustaša karakterišući njihov pokret i njegove članove kao patriote, a ne kao hladnokrvne ubice i ratne zločince. Ovo je falsifikovanje istorije, pogoršano činjenicom da se slični scenariji odigravaju širom istočne i centralne Evrope, piše britanski Independent.

Ipak, veličanje ustaša u Hrvatskoj, često uz prećutnu, ako ne i podršku vlasti, ističe se kao najokrutnija manifestacija takvog zloćudnog istorijskog revizionizma.

U vreme kada Amerikanci uklanjaju i ruše spomenike ljudima koji su podržavali ropstvo, veći deo hrvatskog društva pravi se da je nesvestan stravičnih zločina koje su u njegovo ime počinile ustaše.

Da bi izvršili svoju genocidnu šemu, ustaše su uspostavile mrežu koncentracionih logora, zloglasnih po svojoj brutalnosti koji su uporedivi s varvarstvom nemačkih logora smrti, navodi u tekstu Independent.

Najzloglasniji od njih bio je Jasenovac, često nazivan i „Aušvicom Balkana“, gde je, prema američkom Memorijalnom muzeju Holokausta, brutalno ubijeno između 77.000 i 104.000 Srba, Jevreja, Roma i hrvatskih protivnika ustaškog režima.

Spomen-obeležje Jasenovac identifikovalo je 83.145 žrtava koje su tamo pogubljene.

Pa ipak, ekstremistički desničarski elementi u Hrvatskoj godinama pokušavaju da uklone vezu između Jasenovca i ustaša.

Jakov Sedlar, kontroverzni hrvatski filmski stvaralac, 2016. godine snimio je dokumentarni film pod nazivom „Jasenovac – istina“ koji je Jasenovac predstavio kao benigni radni logor čiji je broj žrtava bio znatno preuveličan.

Zabava? U Jasenovcu?

Nakon što je prisustvovao premijeri filma, Zlatko Hasanbegović, tadašnji ekstremnonacionalistički hrvatski ministar kulture, izjavio je da je „ovo najbolji način da napokon osvetlite niz kontroverznih mesta u hrvatskoj istoriji.“

Hrvatski novinar Milan Ivkošić napisao je 2018. godine u Večernjem listu da, iako su uslovi u Jasenovcu možda bili teški, „u kampu je bilo zabave. Bilo je sportskih mečeva, posebno fudbalskih, koncerata, pozorišnih predstava…“

U intervjuu za Američki memorijalni muzej Holokausta, koji je snimao svedočenja preživelih zatvorenika koncentracionih logora, bivši jasenovački zatvorenik Milo Despot opisao je kako je ustaška jedinica odvela više od 100 srpskih devojaka u baržu, naredila im da skinu odeću i potom ih zgrabila za kosu, zaklala ih i leševe bacila u reku.

U drugom svedočenju, Mara Vejnović je rekla da je videla kako su ustaše ubile grupu dece otrovnim gasom u jednoj jasenovačkoj baraci.

Jednako je zabrinjavajuća i raširena upotreba ustaškog pokliča „za dom spremni“, što je bio ustaški ekvivalent nacističkom pozdravu „zig hajl“.

Primer je i neprestana kontroverza oko Marka Perkovića, popularnog ultranacionalističkog hrvatskog pevača poznatog pod nazivom Tompson, koji je godinama koristio ustaški pozdrav „za dom spremni“ tokom svojih nastupa, ali bez sankcija.

Nedavno je Sud visokih prekršajnih presuda u Zagrebu presudio da Perkovićeva upotreba ovog fašističkog pozdrava ne krši javni red i mir.

Hrvatski ustavni sud je nakon toga ponovio da je „za dom spremni“ ustaški pozdrav Nezavisne Države Hrvatske i da je njegova upotreba u neskladu s hrvatskim ustavom.

Činjenica je, međutim, da hrvatske vlasti uglavnom zatvaraju oči na upotrebu ustaške terminologije ne samo u savremenoj kulturi zemlje već i šire, u hrvatskoj političkoj misli.

S druge strane, hrvatski predsednik Zoran Milanović pokazao je političku hrabrost i integritet u javnom suprotstavljanju i osuđivanju bilo kakve legitimizacije ustaša.

Reagujući na bes desničarskih elemenata i ministra hrvatskih branitelja, Milanović je pozvao na uklanjanje ploče „Za dom spremni“ u gradu nadomak Jasenovca.

Predsednik Milanović je takođe napustio ceremoniju obeležavanja hrvatske vojne akcije „Oluja“ 1995. godine, kada je nekoliko učesnika nosilo majice s ustaškim sloganom.

Došlo je vreme da međunarodna zajednica glasno i jasno progovori protiv bilo kakvog veličanja ili rehabilitacije onih pokreta i pojedinaca koji su počinili neke od najgroznijih zločina u istoriji.

Nemačka je zabranila simbole svoje nacističke prošlosti. Hrvatska sada mora efikasno zabraniti i procesuirati sve evokacije ustaša, zaključuje se u tekstu koji je objavio britanski Independent.

Izvor: RTS