I kosti žrtava zaslužuju ulicu

Potomci stradalih porodica traže da se ubijenima oda dužna počast. U temeljima Podgorice nalaze se kosti stradalnika

Manjeg grada a da je više stradao u Drugom svetskom ratu od okupatorskih i “savezničkih” bombi nije bilo od Podgorice. Čak 84 puta našao se pod smrtonosnim teretom koji je razarao varoš od oko 16.000 stanovnika. U napadima bombardera pominje se cifra od preko dve hiljade poginulih žitelja, uglavnom dece, žena i staraca.

Porušene kuće, mostovi, mlinovi i vodenice, epilog su smrtonosnog juriša. Jedan od najtragičnijih dana bio je 5. maj 1944. godine, kada se na grad srušilo 600 bombi teških preko 400 tona! Iako je od tada do danas mnogo vode poteklo Moračom, nijedna vlast se nije dosetila da podigne kosturnicu u kojoj bi bile pohranjene kosti nevinih žrtava. Grad se širi, razvija, a u temeljima zgrada i sportskih objekata, fabrika čame razbacane kosti.

Podgoričanin Hadži Bogoljub Boban Velimirović jedan je od mnogobrojnih žitelja glavnog grada čiju su porodicu bombe zavile u crno. Obraćao se on više puta čelnicima opštine da se pokrene inicijativa da nevino stradale žrtve dobiju kosturnicu, spomen-ploču ili ulicu u njihovom rodnom gradu.

– To mesto je prostor kod južnog zida dvorišta Crkve Svetog Đorđa pod Goricom, gde je bio grob porodice mog oca Marka R. Velimirovića, ali i petoro stradalih prilikom prvog bombardovanja našeg grada 6. aprila 1941. godine. Nažalost, odgovora od nadležnih nema – priča za “Novosti” Velimirović.

Iz pijeteta prema žrtvama trebalo je, kako kaže, nekoj od ulica ili trgova dati njihovo ime, jer bi se makar i na taj način odužili svojim sugrađanima, koji su poginuli na pravdi Boga!

– Mi, njihovi potomci, koji ih nikada nismo zaboravili, tražimo da to učine i oni koji danas upravljaju Podgoricom ili Crnom Gorom. Šestog aprila 19 čeličnih ptica ubilo je oko 150 ljudi, a među njima je bilo i celih familija. Zahvaljujući Hadži Blažu Preleviću, na mestu stradanja kod crkve postavljen je krst koji svedoči o tim poganim vremenima i zločinima – kaže Velimirović.

Jedna od tih porodica je upravo porodica Marka Velimirovića, podgoričkog terzije. Italijanska bomba ubila je njegovu majku Milicu (60), suprugu Mariju (42), inače Čehinju, sinove Milorada (21), Vasilija (7) i ćerku Draginju (13).

– Marija je po svoj prilici bila svesna pogibije svoje dece, jer kada je kasnije pronađena i izvađena ispod ruševina kuće, lice joj je bilo potpuno izgrebano, a među prstima su bili pramenovi kose. Njenoj patnji nije bilo kraja, dodaje Velimirović.

Nažalost, mnogi Podgoričani i brojni gosti koji ovde dolaze, ne znaju da gaze preko povelike kosturnice.

RAZORNA BOMBARDOVANjA

varoš na obali Morače prvi put napadnuta iz vazduha 10. avgusta 1914. godine u Prvom svetskom ratu. Tada je poginuo jedan oficir, osmorica vojnika i 13 građana. Naredno bombardovanje usledilo je 16. aprila, pa 4. juna i 24. decembra 1915. godine.

Međutim, najsmrtonosnije bombe padale su tokom Drugog svetskog rata, 6. aprila 1941. italijanski bombarderi su udarili na varoš podno Gorice (kada i na Beograd), sa dvomotornim bombarderima “savoja marketi” iz pravca Skadra sejući smrt. I danas se, prilikom građevinskih radova u Podgorici ili u koritima reka, pronalaze zaostale bombe iz tog vremena.

Autor: M. VLAHOVIĆ

Izvor: NOVOSTI

Vezane vijesti:

Podgorica razorena do temelja | Jadovno 1941.

Ni manjeg grada ni više bombi: Dan kad su „saveznički“ avioni …