Godišnjica oslobođenja Novog Sada: Sloboda osvojena bez krvi

Novi Sad danas obeležava 99 godina od oslobođenja u Prvom Svetskom ratu. Hiljade Novosađana 9. novembra 1918. oduševljeno pozdravilo srpsku vojsku

Prigodnim manifestacijama obeležava se 9. novembar, dan kada je pre 99 godina u Novi Sad umarširala srpska vojska i time označila kraj četvorogodišnjim patnjama i stradanjima u Velikom ratu.

Povodom Dana oslobođenja grada u Prvom svetskom ratu, koji je proglašen i Danom Prve brigade Vojske Srbije, u Srpskom narodnom pozorištu sinoć je održana svečana akademija, na kojoj je gradonačelnik Miloš Vučević ukazao na veliki značaj ovog istorijskog datuma.

Danas će predstavnici grada i političkih stranaka u porti Uspenske crkve položiti vence na Spomen krst palim borcima 1912-1918.

Istoričar dr Drago Njegovan, ovim povodom, ističe da je 9. novembar 1918. godine izuzetno značajan datum u našoj istoriji.

– Za Novi Sad je 9. novembar istorijski datum i treba ga svečano proslavljati, a posebno se moramo pripremiti za proslavu 100. godišnjice oslobođenja grada, koja nam predstoji 2018. godine. Taj veliki jubilej trebalo bi obeležiti onako kako dolikuje, otkrivanjem spomenika i brojnim drugim manifestacijama – poručuje Njegovan za „Novosti“ i dodaje da je datum izuzetno važan i u vojnom smislu:

– Ne samo da je praznik Novog Sada, nego je i veliki praznik srpske vojske, odnosno današnje Vojske Srbije.

ULTIMATUM NEMCIMA

Pavlas je u ime Srpskog narodnog odbora zatražio da nemačke trupe 8. novembra, bez naoružanja, napuste Novi Sad. Nemci su bili primorani da prihvate taj ultimatum, pošto je Odbor pod oružje stavio 3.600 boraca. – U noći uoči oslobođenja, Srpski narodni odbor je i zvanično preuzeo vlast u gradu, a u nove organe vlasti su pozvani i neki dotadašnji funkcioneri, nesrbi – zabeleženo je u „Kratkoj istoriji Novog Sada“.

Te subote, tačno pre 98 godina, na pojutarje Mitrovdana jedinice srpske vojske predvođene majorom Vojislavom Bugarskim, umarširale su i bez civilnih i vojnih žrtava oslobodile Novi Sad, koji su dan ranije, ostavivši naoružanje, napustile nemačke trupe.

Većinsko srpsko stanovništvo na ovim prostorima je, po prvi put u istoriji, bilo slobodno, zabeleženo je u „Kratkoj istoriji Novog Sada“, autora Đorđa Srbulovića. Srpsku vojsku je prvi dočekao ugledni Novosađanin Sava Stojković i srpsku trobojku predao majoru Bugarskom. Na hiljade žitelja Srpske Atine je izašlo da pozdravi oslobodioce, kojima se sa balkona Matice srpske obratio Jaša Tomić, politički prvak i jedan od čelnika nešto ranije formiranog Srpskog narodnog odbora.

Tomić je „dičnim oslobodiocima“ poželeo dobrodošlicu, a vojnicima se potom obratio i Ignjat Pavlas, advokat i političar, još jedan ugledni srpski prvak tog vremena.

Srpska vojska je po naređenju komandanta savezničkih snaga, francuskog generala Franše Deperea, za nekoliko narednih dana ušla i oslobodila Suboticu, Sombor i druge gradove današnje Vojvodine.

To je, kako podseća dr Njegovan, omogućilo da se slovenski narodi, pre svih srpski narod kao najbrojniji, na Velikoj narodnoj skupštini Srba, Bunjevaca i ostalih Slovena Bačke, Banata i Baranje, održanoj 25. novembra 1918. u Novom Sadu, izjasne za prisajedinjenje Kraljevini Srbiji.

Autor: Z. GRUMIĆ

Izvor: NOVOSTI

Vezane vijesti:

Srbi i Francuzi obeležili Dan oslobođenja Prokuplja u …

U petak u Banjaluci polaganje vijenaca povodom Dana primirja

Saveznici okasnili 200 kilometara | Jadovno 1941.