ČUVARI ĆIRILICE: SRPSKI SOKO HERCEG NOVI
Srpsko udruženje Ćirilica iz Trebinja je na praznik Sretenja Gospodnjeg gostovalo u Herceg Novom, na obilježavanju krsne slave tamošnjeg Srpskog Sokola. Puna sala članova društva svih generacija svjedočila je o tome koliko je ono značajno za stanovnike ovog primorskog susjednognog nam grada. Svečanosti je prisustvovao i konzul Republike Srbije u Herceg Novom, gospodin Slobodan Bajić.
Osim lomljenja krsnog hljeba i molitve za uspješan dalji rad društva, u njihovim prostorijama, koje se nalaze u porti Crkve Sv. Nikole, predstavljene su knjige: Srpski Soko: prilozi za istoriju sokolstva knjiga druga, kao i Upravna tijela Topaljske (hercegnovske) opštine (1718-1944) autora Gorana Komara i Nebojše Raša.
U prvoj knjizi nalazimo zanimljive tekstove o istoriji Sokolstva autora Jevđe A. Jevđevića, starješine Saveza Srpski Soko, Laze Popovića, Saše Nedeljkovića, Zdravka Šakotića, Radeta Ratkovića. Hercegovcima bi, svakako, bili zanimljivi tekstovi koji govore o razvoju Sokolstva u trebinjskoj oblasti, na selima Orovcu i Konjskom, koji su uvršteni u ovaj zbornik.
Čitalačkoj publici se sa dva teksta obratio i urednik, starješina Srpskog Sokola Herceg Novi, Nebojša Rašo. On je svojim radom Srpski Soko Herceg Novi demantovao neistine koje plasiraju pojedinci, da u nazivu prvog sokolskog društva u Herceg Novom nije bilo pridjeva „srpski“ , potkrjepljujući to arhivskom građom.
Knjiga Upravna tijela Topaljske (hercegnovske) opštine (1718-1944) je nastajala u vremenskom periodu dužem od dvije decenije. Po riječima gospodina Komara koji je govorio o knjizi, bilo je bitno doprijeti do dokumenata iz različitih arhiva i njima potvrditi da je nastanak opštine vezan za 1718. godinu, a ne, kao što se tvrdilo nakon Drugog svjetskog rata, za drugu polovinu devetnaestog vijeka. Taj nastanak je vezan za najmlađu opštinu u Boki pod patronatom Mletačke republike, Topaljsku opštinu, koja predstavlja istorijsko jezgro opštine Herceg Novi. Podaci ukazuju na to da je osnivanju Topaljske opštine doprineo veliki broj žrtava ove oblasti u Drugom morejskom ratu (1715-1718). Predstavljeni su kapetani (načelnici) opštine u periodu 1718-1944. godine, njih devedeset dvojica.
Za nas je posebno značajan podatak da je među komunitadima bilo njih porijeklom iz istočne Hercegovine od kojih su neki bili veoma značajni, kao na primjer Simo Milutinović Tomašević Magazinović,prvi kapetan u istoriji Topaljske opštine, porijeklom iz sela Slivnice u trebinjskoj Površi, što Hercegovce smješta među utemeljivače opštine Herceg Novi.
Želimo da posebno istaknemo podatak da je opština svoje službene knjige vodila isključivona srpskom jeziku i ćirilicom, iako je to iziskivalo velike troškove. Naime, prevode na italijanski su morali plaćati dodatno. To nas navodi da se zapitamo ko nam daje pravo da tekovine svojih predaka odbacujemo ne razmišljajući o privilegiji posjedovanja sopstvenog, i to ne bilo kakvog već savršenog pisma,koju su nam obezbijedili borbom i žrtvama?
Vesna Andrić
Izvor: SRPSKO UDRUŽENjE ĆIRILICA
Vezane vijesti:
OSNOVANO SRPSKO UDRUŽENjE „ĆIRILICA“
Slobodan Remetić: Ćirilica podelila sudbinu naroda …
Ćirilica u nestajanju – Jadovno 1941.