Firer obukao logoraše

Naređeno da se iz nemačkih logora pusti 4.000 Albanaca. Agent Gestapoa Džafer Deva čovek od poverenja Nemaca

TRAŽE ORUŽJE I OFICIRE
Bedri Pejani predložio je u ime Druge albanske lige 29. marta 1944. godine Hajnrihu Himleru “militarizaciju Kosova i oslobođenih albanskih područja pod nemačkim vođstvom”. Cilj je bio “podizanje jedne armije jačine 120.000-150.000 boraca voljnih da ratuju, a koja bi bila sposobna da s uspehom primi na sebe borbu protiv srpsko-crnogorskih partizana”. On u pismu podseća na tri osnovna uslova: 1. Savremeno vojno naoružanje i pristojna savremena druga oprema. 2. Pridodati izvestan broj oficira i podoficira u svojstvu organizatora, instruktora i komandnog osoblja pojedinim delovima ove armije. 3. Ispravka, na strategijskim osnovama, dosadašnje albanske granice prema Crnoj Gori i Srbiji. Ni albanska država ni albanski narod nisu u stanju, uključujući i sredstva koja je prikupila albanska liga, da ispune ova tri osnovna uslova. Albanija uopšte nema industriju naoružanja, a albanska država je suviše siromašna da bi iz sopstvenih sredstava mogla podneti troškove naoružanja i odevanja.

Nemci su počeli pripreme za formiranje SS-divizija posle dogovora u Vermahtu, pogotovo kada je nacistička Nemačka izgubila svog saveznika Italiju 1943. godine. Zbog teškog položaja na svim frontovima Treći Rajh nije bio u stanju da svojim snagama zaposedne Zapadnu Makedoniju, Kosovo i Albaniju. Iz tih razloga Nemci su pribegli pridobijanju nacionalističkih i svih reakcionarnih snaga kako bi ih upotrebili u borbi protiv sve jačih partizanskih snaga u Jugoslaviji i Albaniji.

Jedan od razloga nemačkom strahu bilo je i eventualno iskrcavanje angloameričkih snaga na Jadran. Radi mobilisanja albanskog stanovništva u borbi protiv NOR Nemci su albanskim reakcionarima obećali da se granice “Velike Albanije” neće menjati do kraja rata, već da će one ostati onakve kakve su ustanovljene kapitulacijom Kraljevine Jugoslavije pridržavajući se Hitlerovih “Privremenih smernica”. Zahvaljujući svojoj obaveštajnoj službi Nemci su znali kakvo je raspoloženje albanskih masa u Albaniji, Zapadnoj Makedoniji i na Kosovu i Metohiji.

Nemci su na Kosovu imali najveći oslonac u liku Džafera Deve, njihovog vernog agenta, Bedri Pejanija, Redžepa Mitrovice, Bajazita Boljetina i drugih…

Da bi postigla svoje ciljeve nemačka vojna i politička komanda je uspostavila češće kontakte sa vladom u Albaniji. Dva meseca po kapitulaciji Italije u Tiranu odlazi SS-brigadefirer Fictum, opunomoćenik Rajsfirera SS Himlera. On je imao zadatak da radi na formiranju vojnih jedinica.

Nemci su uspostavili vezu sa “Bali kombtarom”. Početkom jeseni 1943. vladalo je mišljenje da bi bilo dobro da se pored već postojećih, počne i formiranje SS jedinica. Pored nekih drugih kombinacija, Glavna uprava SS utvrdila je da je jedina alternativa i mogućnost da se vrbuju novi dobrovoljci od kojih bi se formirale jedinice na terenu, radi organizovanja samozaštite. Za ovakvo rešenje Nemci su se opredelili jer su znali da Albanci nerado idu van teritorija koje smatraju svojima.

Ove jedinice, kako je zamišljeno, formalno bi bile podređene albanskom Ministarstvu unutrašnjih poslova, ali, angažovane prema željama i potrebama nemačke komande u Tirani. Oko formiranja ovih jedinica došlo je do razmimoilaženja između Vrhovne komande SS Rajhsfirera, Vermahta i Himlera. Vrhovna komanda Vermahta je uspela da okupi oko 7.000 ljudi u Sandžaku i Kosovsko-mitrovačkom okrugu. Zbog toga je predstavnik SS oberšturmfirer Leč tražio od glavne uprave da ove ljude uniformiše i da ih zadrži na ovim terenima radi formiranja dobrovoljačke straže za pomenuta dva područja.

Da bi ovo sproveo u delo, on se obratio SS generalu Bergeru sa molbom da mu se pošalje podoficirski i oficirski kadar radi obuke, kao i jednu četu nemačkih vojnika koji bi poslužili kao jezgro ovoj novoformiranoj jedinici. General Berger nije to prihvatio, nego je to zahtevao, intervenišući preko Ministarstva inostranih poslova, da se ovo ljudstvo stavi na raspolaganje Glavnoj upravi SS radi formiranja albanskih SS jedinica.

Herman Nojbaher u svojstvu specijalnog opunomoćenika za Jugoistok složio se sa ovim zahtevom SS generala Bergera i pristao na vrbovanje Albanaca u SS jedinice, koje bi ostale na svojim terenima. Time je Nojbaher želeo da stekne još veće poverenje albanske novoformirrane vlade, do čega mu je bilo mnogo stalo.

Tek kada je Ministarstvo inostranih poslova intervenisalo kod Himlera i Glavne uprave SS, Uprava je pristala da se svi Albanci izdvoje iz divizije “Handžar”. Tim povodom je odlučeno da se u drugom mesecu 1944. godine iz Beograda na Kosovo uputi jedan broj SS oficira pod komandom jednog oberšturmfirera, koja bi bila data pod komandu SS-brigadefireru Fictumu, čiji je zadatak bio da dalje vrbuje ljudstvo i izvođenje vojne obuke sa već prikupljenim ljudima.

NARUDžBENICA
Knjiga „21. SS divizija Skenderbeg“ može da se naruči na:

Udruženje pisaca POETA, Radnička 5D/1, 11030 Beograd,

telefoni: 011/254-5872 i 062/252-598

Himler je pitanje formiranja albanskih SS jedinica izneo Hitleru da odluči. Pošto je dobio Hitlerovu saglasnost, on je odmah zatražio da se iz nemačkog zarobljeništva oslobodi 4.000 ratnih zarobljenika albanske narodnosti u nadi da će u njihovim redovima naći dobrovoljce za buduću SS diviziju.

Na osnovu ovog zahteva OKNj je naredila da se utvrdi tačan broj jugoslovenskih zarobljenika albanske narodnosti, kao i broj Albanaca koji su već bili oslobođeni iz zarobljeništva i bili zaposleni kao “slobodni” radnici u Nemačkoj.

Posle nekoliko dana Herman Nojbaher je izvestio Ministarstvo inostranih poslova da izgradnja policijskog i žandarmerijskog aparata dobro napreduje i da Regentski savet smatra da nema smetnji za sprovođenje plana o vrbovanju dobrovoljaca za albansku SS-diviziju na Kosovu.

(Nastaviće se)

Autor: Pavle Dželetović Ivanov

Izvor: VEČERNjE NOVOSTI

Vezane vijesti:

Gestapo nudi državu!

Molba moćnom Himleru