Dušan Bastašić: Jame Jadovna i danas pune ubijenih Srba

BEOGRAD – Potomci žrtava sistema ustaških logora Jadovno na planini Velebit, u nedelju 24. juna poći će iz više gradova Srbije i Republike Srpske kako bi na tom stratištu ponovo postavili spomen-ploču kao obeležje genocida koji je tokom Drugog svetskog rata počinjen nad pripadnicima srpskog i drugih naroda u tzv. Nezavisnoj državi Hrvatskoj – saopštio je danas u Beogradu Dušan Bastašić, potomak žrtava iz Jadovna, koji vodi Udruženje „Jadovno“ u Banjaluci.

Spomen-ploča postavljena 1983. godine, uklonjena je tokom građanskog rata u Hrvatskoj. Bastašić je istakao da ovim, trećim pohodom, od formiranja Udruženja, želi da podseti da te žrtve ni do danas nisu izvađene iz jama i da se u svetskoj javnosti o njima ne zna u meri koju zaslužuju. Ovaj put u program obeležavanja ustaškog zločina uvršteno je pešačenje dugo sedam kilometara od Šaranove jame na planinu Velebit, gde je bio centralni logor. Bastašić je dodao da je istraživač ovih zločina Đuro Zatezalo objavio najnovije podatke prema kojima je svaki treći srpski sveštenik ubijen u NDH stradao u  Jadovnu.

– Za samo 132 dana postojanja logora pobijeno je 40.123 osobe, od toga 38.010 Srba, 1.999 Jevreja i jedan broj antifašista hrvatske, ruske, mađarske narodnosti – rekao je Bastašić. Ono što izdvaja logore Jadovno od ostalih je to da je NDH formirala jedini koncentracioni logor za žene i decu koji je postojao u Drugom svetskom ratu. To područje je odabrano zbog velikog broja jama što je, kako je objasnio Bastašić, obeležje tog terena koji se jugoistočno proteže preko Kupresa i Livna sve do stolačkih Dubrava, gde je selo Prebilovci, i do kraških jama Ljubinju i Trebinju, gde su sve do dolaska italijanskih jedinica bacani Srbi. Od 32 jame u sistemu Jadovno, locirane su samo dve, Šaranova i Jamina, dok za ostale treba da se utvrdi lokacija a, kako kaže Bastašić, Udruženje upravo radi na njihovom identifikovanju.

– Te jame i danas su pune ubijenih Srba, tamo su likvidacije bile brze i lake, nije trebalo kopati, a ljudi su ubijani tako što su vezani u niz i udarani maljem u glavu. Kada bi prvi upali u jamu povukli bi ostale. I dan danas tamo leže kosti žrtava i to ne brine nikoga, ne samo u Hrvatskoj, nego ni u Republici Srpskoj i Srbiji – rekao je Bastašić. Udruženje Jadovno postoji dve i po godine i za dan sećanja na žrtve odredilo je 24. juni, jer je toga dana logor na Velebitu imao svoj puni kapacitet. Na sajtu udruženja www.jadovno.com su i podaci o drugim stratištima iz vremena NDH.

– Na sajtu je i imenički popis više od 10.500 žrtava sa navedenom nacionalnosti, mestom odakle je žrtva i mestom likvidacije. Tu je i formular za dopunu tog popisa. Javljaju nam se ljudi, prijavljuju žrtve iz svoje porodice, šalju i fotografije. Sakupljamo arhivu iz svih gradova odakle su žrtve dovožene u logore Gospić – Jadovno –Pag. Malo se zna da su žrtve ne samo iz toga kraja već i iz Sarajeva, Višegrada, Bijeljine, Dervente, Vukovara, Daruvara, Bihaća, dakle cele NDH i dela Srbije koji joj je pripadao. Malo je poznato da je u Jadovnu pobijena intelektualna elita Sremskih Karlovaca. Marvenim vagovima dovozili su ih tamo i ubijali – završava Bastašić.
Dragan Bašović

Izvor: pravda.rs