Serbian
Armenian
Croatian
Dutch
English
French
German
Greek
Hebrew
Hungarian
Italian
Norwegian
Polish
Russian
Slovenian
Spanish
U sećanje na pogrom Jevreja, SPKD Prosvjeta Austrija je 23. novembra u galeriji „Hajnrih“ u Beču, organizovala promociju knjige „Put u večnost – 70 godina Kladovskog transporta“ dr Željka Dragića.
Rođen u Nemačkoj, srpskih i jevrejskih korena, Željko Dragić se školovao kako u Jugoslaviji, tako i u Nemačkoj i Austriji. Ovakvo iskustvo omogućilo mu je da u svom radu obuhvati više identiteta i tema, te je tako u svojoj doktorskoj disertaciji, koju je odbranio na Bečkom univerzitetu, istraživao odnos srpske pravoslavne crkve prema Jevrejima tokom Drugog svetskog rata.
U svojoj knjizi „70 godina Kladovskog transporta – putovanje u večnost“, dr Dragić je objedinio srpsku i jevrejsku istoriju, istražujući sudbinu gotovo dve hiljade srednjoevropskih Jevreja koji su se u zimu 1939. uputili Dunavom ka Palestini.
Takozvani Kladovski transport sačinjavala su tri broda, od kojih je jedan bio poklon kralja Aleksandra Karađorđevića jevrejskoj zajednici. Između 1939. i 1941. više od 55.000 Jevreja izbeglo je iz Austrije, Nemačke i drugih evropskih zemalja preko kraljevine Jugoslavije i Crnog mora u Palestinu. Međutim, tri broda Kladovskog transporta prvo su zaustavili zima i led na Dunavu, a kasnije politika Velike Britanije protiv naseljavanja Palestine, tako da brodovi nisu napustili Srbiju, gde su ih 1941. sustigle nemačke naoružane snage. Samo nekolicina je uspela da izbegne tragičnu sudbinu.
Ova knjiga nije samo istraživanje političkih okvira istorijskih događaja, već je i dokument sa slikama i pismima izbeglica, koja su stigla, kako iz Beča, tako i iz Kladova i Smedereva, do rođaka u današnjem Izraelu. Dokumenti i saznanja govore da su odnosi jevrejskih izbeglica i srpskog stanovništva bili dobri i srdačni sve do tragičnog završetka poduhvata. Potomci preživelih okupljaju se u Kladovu svake godine i obeležavaju pogibiju svojih rođaka, pri čemu neretko pevaju srpske pesme, objasnio je dr Dragić.
U istraživanju i analizi jevrejsko-srpskih odnosa kroz istoriju može se potvrditi da se Jevreji u većinski srpskom okruženju nisu osećali ugroženim, zbog čega su bili spremni na asimilaciju, što nije bio slučaj u Austro-Ugarskoj. Još pre Prvog svetskog rata, većina Jevreja smatrala je sebe Srbima Mojsijevog zakona, a Srbiju svojom domovinom. O tome svedoči natpis na spomeniku palim borcima iz Prvog svetskog rata na Jevrejskom groblju u Beogradu, koji je glasio „Pali za kralja i otadžbinu“ (1945. izbrisan je deo natpisa, tako da danas glasi „Pali za otadžbinu“). Pored toga, dobre jevrejsko-srpske odnose potvrđuje i veliki broj jevrejske dece koja je u godini rođenja prestolonaslednika Aleksandra Karađorđevića dobila ime Aleksandar.
U SPKD Prosvjeta kažu da je Dragić prezentacijom svog rada i saznanja pokazao da su tolerancija i obostrano poštovanje mogući u najtežim okolnostima.
Izvor: DIJASPORA.GOV.RS
