DOKUMENTI O GENOCIDU NDH-a NAD SRBIMA U PREBILOVCIMA

U Novom Sadu je otvorena izložba „Prebilovci“, faktografsko svjedočenje o stravičnom genocidu nad Srbima koji je u Drugom svjetskom ratu počinila Nezavisna Država Hrvatska /NDH/ nad žiteljima malog donjehercegovačkog sela Prebilovci u ljeto 1941. godine.

Izložba, otovrena sinoć u Kulturnom centru, prva je takve vrste koja se organizuje 73 godine poslije nezapamćenog genocida ustaša NDH nad nedužnim srpskim narodom u Prebilovcima.

Izložbu je otvorio Milenko Jahura, predsjednik Upravnog odbora /UO/ Srpskog nacionalnog društva /SND/ „Prebilovci“, čije je sjedište u Beogradu.

„Prebilovci su po razmerama genocida koje su počinile ustaše najstradalnije selo u Evropi u Drugom svetskom ratu, a istovremeno i jedno od četiri najstradalnija sela u svetu kad je reč o tom ratu“, rekao je Jahura, otvarajući izložbu.

On je naveo da su, prema zvaničnim podacima, ustaše NDH, a najviše Hrvati i muslimani iz okolnih nesrpskih sela, u ljeto 1941. godine u Prebilovcima na monstruozan način pobile više od 800 staraca, žena i djece, kao i tek rođenih beba.

„Prema podacima Državne komisije Federativne Narodne Republike Jugoslavije /FNRJ/ iz 1946. godine, a na osnovu spiska žrtava, utvrđeno je da je u Prebilovcima u leto 1941. godine stradalo 850 Srba. U zvaničnim izveštajima NDH-a iz septembra 1941. godine doslovno se navodi da su ustaše pobile oko 800 Srba i to staraca, žena i dece, kao i dece u kolevci“, kaže Jahura.

On je naveo da se u izvještaju NDH-a sa mnogo cinizma navodi da su ustaše opljačkale sve što se moglo opljačkati u selu Prebilovci.

Jahura podsjeća da se stradanje Srba u Prebilovcima nastavilo i 1992. godine, ali ovog puta u režiji Hrvatske.

„U operaciji Hrvatske Vojske pod nazivom `Čagalj`, kojom je komandovao Janko Bobetko, uništene su sve kuće u Prebilovcima, pravoslavna crkva, groblje, kao i kosti mučenika iz Drugog svetskog rata. Stradalo je tada sedam srpskih boraca, dve starice kao i desetak žitelja okolnih sela, čija je jedina krivica bila što su Srbi. Posledice tih zločina bile su stravične, jer u Prebilovcima nije bilo nikakvog života punih devet godina“, rekao je Jahura.

On naglašava da se danas život polagano, ali sigurno vraća u Prebilovce, kao i da selo trenutno nastanjuje 60 Srba, od kojih 15-toro djece i 20 mladića mlađih od 20 godina.

„Gradnja novih kuća ide sporo, ali je najvažnije da je skoro završena obnova crkve u Prebilovcima. Nadamo se da će dogodine u crkvi biti položene kosti prebilovačkih mučenika. Važno nam je, takođe, da su odlukom Svetog arhijerejskog sinoda SPC-a kanonizovane sve prebilovačke žrtve“, rekao je Jahura.

Jedan od autora izložbe Predrag Lozo, student Odsjeka za istoriju Filozofskog fakulteta Univerziteta u Banjaluci, tvrdi da zločin ustaša nad Srbima u Prebilovcima u naučno-istorijskom smislu ima sve karakteristike genocida.

„Prema sistemskom pristupu koji je NDH-a imala prema zločinu u Prebilovcima, pa do dotad neviđene monstruoznosti koju su počinioci pokazivali u likvidaciji svojih žrtava, riječ je o klasičnom genocidu, kako ga je definisala i okarakterisala istorijska nauka“, rekao je Lozo na ceremoniji otvaranja izložbe.

Lozo kaže da za njega izložba znači da Srbi, uprkos uslovima u kojim su živjeli juče i danas, kako i neviđenim pritiscima, nisu zaboravili na žrtve, ne samo u Prebilovcima, selu koje je paradigma srpskih stradanja.

„Uspomena na žrtve genocida koji su počinile ustaše u Prebilovcima pokazuje takođe da za Srbe te žrtve nisu nekakva retrogradna vrijednost, nego vrijednost sa kojom srpski narod mora ući u budućnost“, konstatovao je Lozo.

Za drugog autora Izložbe Dragoslava Ilića, studenta Odsjeka za istoriju banjalučkog Filozofskog fakulteta, ona pokazuje buđenje srpskog naroda, kad je riječ o odnosu prema prošlosti.

„Izložba o stravičnom stradanju Prebilovčana u Drugom svjetskom ratu, kao i onom iz 1992. godine, za mene nedvosmisleno ukazuje na buđenje srpskog naroda kad je riječ o vlastitoj tragičnoj prošlosti. To je istovremeno i potvrda da su Prebilovčani svoje žrtve postavili u sam centar srpske kulture i pokazali kako se moraju pamtiti srpske žrtve ne samo u Drugom svjetskom ratu“, rekao je Ilić.

Predsjednik Udruženja građana „Jadovno“ iz Banjaluke Dušan Bastašić najavio je da će izložba poslije Novog Sada biti otvorena u Beogradu.

„Izložba Prebilovci poslije Novog Sada seli u Beograd, a trebalo bi da bude otvorena u Ruskom domu. Nadam se da će izložba `Prebilovci` biti postavljena i u banjalučkom Banskom dvoru, a poslije i u mnogim gradovima Republike Srpske, Srbije, kao i inostranstva. Želja svih nas je da se Republici Srpskoj, Srbiji, Evropi, pa i svijetu objelodani puna istina o genocidu koji je NDH počinila nad nedužnim srpskim narodom u Drugom svjetskom ratu“, naveo je Bastašić.

Na ceremoniji otvaranja izložbe „Prebilovci“ okupljenima se obratio zamjenik predsjednik Skupštine grada Novog Sada Miroslav Ilić riječima da je poricanje i prećutkivanje zločina, što se danas čini iz pojedinih krugova, završna faza genocida i opomena srpskom narodu da ga nikad ne zaboravi.

„Zaborav genocida u Prebilovcima nosi u sebi opasnost i od zaborava vlastitog identiteta“, konstatovao je Ilić.

Otvaranju izložbe prisustvovao je i 84-godišnji Pavle Bulut, jedan od troje preživjelih Prebilovčana, a osim njega u prepunoj sali kluba „Tribina mladih“ Kulturnog centra bilo je mnogo ljudi iz cijele Vojvodine, porijeklom iz Republike Srpske i Hrvatske.

Izložba sa oko 300 fotografija i dokumenta o genocidu u Prebilovcima biće postavljena do 24. novembra.

Osim što je finansijski podržao, novosadski Kulturni centar, zajedno sa Udruženjem „Jadovno“, bio je i organizator premijerne Izložbe „Prebilovci“ u Novom Sadu.

Izvor: 

Vezane vijesti:

IZLOŽBA PREBILOVCI U NOVOM SADU