Đakon Budimir Kokotović: Sveti sveštenomučenici gornjokarlovački

Martilogij (mučenikoslov) sveštenstva i monaštva Eparhije gornjokarlovačke

Knjiga „Sveti sveštenomučenici Gornjokarlovački – Martirologij (mučenikoslov) sveštenstva i monaštva Eparhije gornjokarlovačke“, koju je napisao đakon Budimir Kokotović, predstavlja značajno istorijsko svedočanstvo o stradanju sveštenstva i monaštva Gornjokarlovačke episkopije tokom Drugog svetskog rata. Izdata sa blagoslovom Njegovog Preosveštenstva Episkopa gornjokarlovačkog g. Gerasima, knjiga je objavljena od strane eparhijske izdavačke kuće „Martiria“.

Mučenikoslov sveštentva i monaštva karlovačkog vladičanstva, prema rečima Njegovog Preosveštenstva Episkopa gornjokarlovačko g. Gerasima, predstavlja delo koje nas podseća na jedan od najmračnijih perioda u novijoj istoriji. Ova knjiga đakona Kokotovića ostaje kao podsetnik budućim geniracijama na pokušaj zatiranja i istrebljenja jednog naroda na teritoriji Nezavisne Države Hrvatske. Episkop Gerasim naglašava da žrtve sveštenoslužitelja i vernog naroda Božjeg na području Gornjokarlovačke eparhije moramo čuvati od zaborava, jer je njihovo pouzdanje u Gospoda dolazilo iz želje za svedočenje Njegovih reči koje vode u večnost.

Prema rečima dr Vladislava Puzovića, redovnog profesora Pravoslavnog bogoslovskog fakulteta Univerziteta u Beogradu, knjiga đakona Budimira Kokotovića je zasnovana na obimnoj arhivskoj građi, uključujući materijale iz Arhiva Svetog Arhijerejskog Sinoda Srpske Pravoslavne Crkve, Arhiva Jugoslavije i Državnog arhiva Srbije, kao i Hrvatskog državnog arhiva i Istorijskog arhiva u Karlovcu. Utemeljenost na arhivskoj građi čini je pouzdanim svedočanstvom o stradanju sveštenoslužitelja i pruža jasan uvid u istorijske okolnosti tog perioda.

Knjiga se sastoji od uvoda, četiri centralna poglavlja, priloga i spiska korišćene bibliografije. Na početku, autor pruža istorijski uvod o stradanju Gornjokarlovačke episkopije u periodu Nezavisne Države Hrvatske, posle čega sledi životopis Svetog sveštenomučenika Save, gornjokarlovačkog arhijereja, sa posebnim naglaskom na njegovo mučeničko stradanje.

Centralni deo knjige posvećen je životopisima sedamdeset trojice Svetih sveštenomučenika gornjokarlovačkih. Autor se trudi da predstavi kompletne živote ovih sveštenomučenika, posebno ističući svedočanstva o njihovom mučeničkom podvigu. Ova svedočanstva uglavnom se zasnivaju na neobjavljenoj arhivskoj građi što knjigu čini jedinstvenim i pouzdanim izvorom informacija o veličini žrtve gornjokarlovačkih sveštenika koji su sledovali svom arhipastiru.

Završno poglavlje knjige govori o istoriji kanonizacije Svetog sveštenomučenika Save i Svetih sveštenomučenika gornjokarlovačkih, pružajući detaljan uvid u proces koji je doveo do njihovog zvaničnog priznanja u crkvenom kalendaru. Knjiga je dodatno obogaćena nizom priloga koji uključuju spiskove sveštenstva i monaštva koji su postradali, kanonizovani, ali i onih koji su preživeli tragične događaje.

Protojerej-stavrofor dr Velibor Džomić u recenziji navodi da ova knjiga zatvara dugotrajno otvoreno pitanje stradanja sveštenstva Eparhije gornjokarlovačke u Drugom svetskom ratu, služeći kao primer kako treba pristupiti istraživanju stradanja u drugim eparhijama Srpske Pravoslavne Crkve gde slična istraživanja još nisu dovršena. Knjiga đakona Budimira Kokotovića je više od istorijskog dokumenta; ona je duboko duhovno svedočanstvo o veri, žrtvi i istrajnosti sveštenstva i monaštva Gornjokarlovačke episkopije.

Izvor: SPC