Čim je pao Žabljak, predao se i Skadar

Crnojevići će još dvadeset godina odolijevati turskoj najezdi pošto je Venecija istakla bijelu zastavu i predala im skadarsku tvrđavu

Cr­no­je­vi­ći se u isto­ri­ji spo­mi­nju već kra­jem 14. vi­je­ka – is­ti­če isto­ri­čar pre­drag Vu­kić na po­čet­ku svog ka­zi­va­nja o ovoj di­na­sti­ji i nje­noj sud­bi­ni.

– Pr­vo knez Ra­dič Cr­no­je­vić, ko­ji je bio su­par­nik zet­skog kne­za Đu­ra­đa Pr­vog Bal­ši­ća. On je i poginuo ne­gdje u tro­u­glu iz­me­đu Bu­dve Tiv­ta i Ko­to­ra bo­re­ći se bez­u­spje­šno pro­tiv di­na­sti­je Balši­ća.

Cr­no­je­vi­ći će – ka­že da­lje Vu­kić – na­kon po­gi­bi­je kne­za Ra­di­ča iz­vje­sno vri­je­me bi­ti na isto­rij­skoj mar­gi­ni, ali se oni po­lo­vi­nom 15. vi­je­ka po­no­vo vra­ća­ju. Po­što su Bal­ši­ći tri­de­se­tak go­di­na ranije već bi­li si­šli sa isto­rij­ske sce­ne, na tron sred­njo­vje­kov­ne Ze­te je 1451. go­di­ne stu­pio Stefan Cr­no­je­vić, otac mno­go po­zna­ti­jeg Iva­na Cr­no­je­vi­ća.

On je u ma­na­sti­ru Vra­nji­ni na Ska­dar­skom je­ze­ru 1455. go­di­ne pot­pi­sao ugo­vor sa mle­tač­kim pro­vi­du­rom Iva­nom Bo­la­ni­jem iz Ko­to­ra, ko­jim je sred­njo­vje­kov­na Ze­ta for­mal­no pri­zna­la mle­tač­ki protek­to­rat, ali joj je za­uz­vrat ga­ran­to­va­na ši­ro­ka unu­tra­šnja sa­mo­stal­nost i pu­na slo­bo­da vjeroispo­vi­je­da­nja pra­vo­slav­ne vje­re. Uz po­moć Mle­ča­na, Cr­no­je­vić je 1457. go­di­ne za­u­zeo i Me­dun, či­me je i for­mal­no pre­sta­la vlast srp­ske de­spo­to­vi­ne u sred­njo­vje­kov­noj Ze­ti, jer gu­blje­njem tvrđave Me­dun, srp­ska de­spo­to­vi­na gu­bi i po­sljed­nje tvr­do upo­ri­šte na ovim pro­sto­ri­ma…

Ste­van Cr­no­je­vić je bio lo­jal­ni sa­ve­znik Ve­ne­ci­je sve do smr­ti 1465. go­di­ne. Sa­hra­njen je u manasti­ru Kom na Ska­dar­skom je­ze­ru. Bio je, ina­če, ože­njen se­strom al­ban­skog na­ci­o­nal­nog ju­na­ka Đu­ra­đa Ka­stri­o­ta Sken­der-be­ga, Ma­ri­jom, ko­ja mu je ro­di­la si­na Iva­na, bu­du­ćeg go­spo­da­ra Cr­ne Gore i osni­va­ča Ce­ti­nja.

– Ivan Cr­no­je­vić je, iz­gle­da, ro­đen oko 1425. go­di­ne – sma­tra pro­fe­sor Vu­kić – naj­vje­ro­vat­ni­je na Ža­blja­ku Cr­no­je­vi­ća, u tvr­đa­vi, ta­da­šnjoj pre­sto­ni­ci ove di­na­sti­je, na Ska­dar­skom je­ze­ru. On je nasli­je­dio oca i stu­pio na tron sred­njo­vje­kov­ne Ze­te 1465. go­di­ne. Bu­du­ći da su Tur­ci već prodirali i na ove pro­sto­re Bal­ka­na, Ivan Cr­no­je­vić je još ne­ko vri­je­me ostao sa­ve­znik Mle­tač­ke Re­pu­bli­ke, na­da­ju­ći se da će uz po­moć Ve­ne­ci­je za­u­sta­vi­ti tur­ske osva­ja­če i one­mo­gu­ći­ti ih da osvoje i Ze­tu.

Tur­ci su 1474. go­di­ne za­u­ze­li Pod­go­ri­cu. Iste go­di­ne na­pa­li su i Ska­dar. Ska­dar je op­si­je­dao lično sul­tan Meh­med Dru­gi osva­jač, ali je op­sjed­nu­ti mle­tač­ki gar­ni­zon u ska­dar­skoj tvr­đa­vi uspješno odo­li­je­vao. A kad mu je u po­moć pri­te­kao i Ivan Cr­no­je­vić sa svo­jim ko­nja­ni­ci­ma i pje­ša­di­jom i Tur­ci­ma uda­rio s le­đa, uspje­li su da raz­bi­ju tur­sku op­sa­du i na­ne­su im te­žak po­raz.

To, me­đu­tim, ni­je bio i kraj tur­sko-mle­tač­kog ra­ta. Če­ti­ri go­di­ne ka­sni­je, Tur­ci su naj­pri­je za­šli iza le­đa Iva­nu Cr­no­je­vi­ću i za­u­ze­li nje­go­vu utvr­đe­nu pre­sto­ni­cu na Ža­blja­ku. Po­što je po­sta­lo jasno da se Ska­dar na­kon pa­da Ža­blja­ka na­šao u pot­pu­nom okru­že­nju i da vi­še ne­ma iz­gle­da da se od­u­pre Azi­ja­ti­ma, Ve­ne­ci­ja je od­lu­či­la da sklo­pi se­pa­rat­ni mir sa Tur­ci­ma, od­no­sno da im prepusti Ska­dar. Do­go­di­lo se to u ja­nu­a­ru 1479. go­di­ne.

Noć pu­nog mje­se­ca

Mah­mut Bu­ša­tli­ja, od­no­sno no­vo­pe­če­ni Stan­ko Cr­no­je­vić, is­pri­čao je da se u po­ro­di­ci Bu­ša­tli­ja sve do nje­ga sa­ču­va­lo jed­no za­ni­mlji­vo pre­da­nje ka­ko je Stan­ko Cr­no­je­vić, od­no­sno no­vo­pe­če­ni Skender-beg Bu­ša­tli­ja do­šao na Ce­ti­nje 1514. go­di­ne, što je isto­rij­ski tač­no. Ne zna se ta­čan datum i ko­ji je to dan bio, ali je osta­lo upam­će­no da je te no­ći nad Lov­će­nom bio pun mje­sec. Zanimlji­vo je da je i ove go­di­ne, po­sli­je tač­no pet vje­ko­va, kad se na Sre­te­nje Go­spod­nje nje­gov prapo­to­mak na Ce­ti­nju vra­tio vje­ri pra­dje­dov­skoj, nad Lov­će­nom opet bio pun mje­sec!

Sju­tra: IS­PU­NIO ZAVJET BO­GO­RO­DI­CI

Izvor: Dan

Vezane vijesti:

Feljton: Tragom neobičnog krštenja na Cetinju I

Feljton: Tragom neobičnog krštenja na Cetinju III

Feljton: Tragom neobičnog krštenja na Cetinju IV

Feljton: Tragom neobičnog krštenja na Cetinju V

Feljton: Tragom neobičnog krštenja na Cetinju VI

Feljton: Tragom neobičnog krštenja na Cetinju VII

Feljton: Tragom neobičnog krštenja na Cetinju VIII

Feljton: Tragom neobičnog krštenja na Cetinju IX

Feljton: Tragom neobičnog krštenja na Cetinju X

Feljton: Tragom neobičnog krštenja na Cetinju XI

Feljton: Tragom neobičnog krštenja na Cetinju XII

Feljton: Tragom neobičnog krštenja na Cetinju XIII

Feljton: Tragom neobičnog krštenja na Cetinju IV