Čeka nas povratak sebi i rastrežnjenje

Nastavak borbe za istorijsku istinu znači: nastavak borbe za ćirilicu, borba za utvrđivanje istine genocida nad Srbima, borba za integraciju srpskog nacionalnog bića…

Vrijeme u kojem živimo, pored mnogobrojnim specifičnosti, iznedrilo je i veliku količinu fakultetski obrazovanih građana. Pardoksalno, uz svu obrazovanost današnje generacije, osjetan je pad intelektualne snage – otvorenog i dubokog promišljanja, smjelosti stava, objedinjenosti poznanja i djelanja. Aktivizam? Aktivizam se kreće šablinizovano i marginalizovan je.

Vladavina politički korektnog mišljenja predstavlja svojevrstan politički dogmat današnjice. Gotovo opsesivno zastupanje interesa „diskriminisanih grupa“, proklamovanje multikulturalnosti, zakonsko ograničenje kritičkog mišljenja.

Vladavina „prava“ dovela je dotle da umjesto jasno određenih vrijednosti vlada moralni i intelektualni relativizam. Antagonizam naše svakodnevice sadržan je i u činjenici da se danas, kao rijetko kada, priča o pravima i jednakosti, a da praksa pokazuje upravo suprotno.

Po Alenu de Benou, francuskom piscu i esejisti, upravo vladavina mješavine „politički korektnog“ moralizma i koristoljubivih tržišnih vrijednosti, dovela je do ideologije koja promoviše narcisoidnog nezrelog čovjeka. Pojmovi koji su nekada bili nabijeni smislom i značenjem danas su postali prazni. Istovremeno sa, „uvezenim“ ideološkim produktima na snazi je i svojevrsno nametanje kokošije perspektive – čekanje Drugog Hristovog dolaska je obesmišljeno, a sa druge strane, današnjem čovjeku nije besmislica da čeka demokratiju, koju čeka po istom principu, eshatološkom (dolazećem), po kojem se čeka Drugi Hristov dolazak (Zoran Arsović).

Gdje su istinski intelektualci, duhonosci, lučonoše?

Ako pođemo od premise da je intelektualac, čovjek koji nije samo završio visoke škole i postao umni radnik, već čovjek koji ima i širinu vidika i znanja, i, kao najbitnije, snagu da svoje stavove iznosi i realizuje, on u našoj surovoj partijskoj svakodnevnici ima tanak izbor – ili će se prikloniti nekoj stranačkoj opciji ili će gladovati. Stranačka uslovljenost, nasljeđe još iz Brozovog vremena, danas je dobila humoran oblik, ali ne i manje bolan. Partijska uslovljenost neminovno dovodi do debilarizacije kritičke javne svijesti – u prvi plan izlaze poltroni i beskičmenjaci…

Pa gdje su onda duhonosci?

Na margini.

Religioznost i intelektualnost?

Francuski mislilac Žilijan Benda je, u svom eseju iz 1927. godine, intelektualce vidio kao malu skupinu supertalentovanih i veoma moralnih filozofa. U ovom kontekstu intelektualac je, neminovno, i religiozna osoba koji svoju religioznost ostvaruje na aktivistički način, a ne meditativno pa stoga su Bendini idealni primjeri Hristos i Sokrat. Svjestan da se zlo ne može iskorijeniti Benda je ogoljavanje nedjela, njegovo imenovanje, vidio kao ključni zadatak intelektualca. Intelektualac je, dakle, ujedno i prorok, onaj koji događaje tumači odozgo. Onaj kome je istina poziv. Istinski govoriti može se samo jezikom pustinje – znači ničim usloviti misao sem sviješću o Zakonu u sebi i na Nebu.
Ipak, postoji nekoliko tipova religioznosti, a osvrtanje na njih zahtijevalo bi posebnu studiju…

Srpska intelektualna elita?

Kada se danas sudi o srpskoj inteligenciji obično se previđa činjenica da je ona nekoliko puta u toku 20. vijeka bila izložena progonu i zatiranju.

Najveći srpski intelektualci prvo su žigosani pa protjerani iz sjećanja Titove Jugoslavije. No, to nije obilježje samo Titovog vremena. Nažalost, upravo u granicama srpskog korpusa, čišćenje intelektualnog kadra prethodne vlasti je kontinuitet kojeg se malo ko odriče (u kontekstu postmiloševićke ere dodatno uslovljen pritiscima spolja). Ipak, teško je oteti se utisku da se radi i o nemogućnošću da se promišlja šire, odsustvu svijesti da revanšizam nije plodotvoran. Zatrovanost revanšizmom i sebeljubljem izuzetno je opasna u situaciji u kojoj se trenutno nalazimo – stanju velikog pritiska i kontrole od strane Zapada i stvaranje psihoistorijskog pritiska (napadnute su osnove identiteta srpskog naroda: SPC, ćirilica i istorijsko sjećanje na genocid nad srpskim narodom). Situacija koju je teško pratiti te stoga i blagovremeno djelovati prijeti da potpuno rasturi mogućnost integracije srpskog bića.

Upali smo u začarani krug početaka, rušenje i stvaranja, mijenjanja kulturnih obrazaca sa nesretnim pokušajima odricanja od sebe i težnje da postanemo ono što nismo i nikada nećemo biti – Zapad. Okolnosti su se dodatno zakompilkovale naturenim pojmom Zapadnog Balkana (svojevrsna „formula“ koja suvereno vlada srpskim medijskim prostorom) po kojem srpske zemlje, koje zahvataju prostor centralnih/središnjih dijelova Balkana, ostaju podijeljenje neprirodnom geografskom novogranicom (M. Stepić)…

Intelektualne figure i krugovi

Ono što današnji istraživači srpskog kulturnog prostora vide kao ključni problem jeste nedostatak samosvijesnih jakih intelektualnih figura ujedinjenih istom idejom i stremljenjem. Bez jakih intelektualnih krugova, teritorijalno razuđen, srpski nacionalni korpus je dospio u situaciju u kojoj je na snazi težnja ka oponašanju i usličavanju drugim kulturama. Nesumnjivo je da je komunistički ideološki horizont uspio da degradira većinu nosioca srpske kulturne svijesti. Nametnuta je provincijalizacija, servilnost i jeftina angažanovanost. Istinski građanski intelektualni srpski duh potisnut je na usputna proučavanja. 19. maja 1945. godine su, između ostalih, udaljeni sa Univerziteta: Nikola Popović, Justin Popović, Veselin Čajkanović, Petar Đorđić, Đoko Slijepčević. Kakva imena i znalci!

A šta je tek predstavljao „Srpski književni glasnik“ prije Drugog svjetskog rata, i koliki je on intelektualni potencijal nudio u ličnostima Vladimira Ćorovića, Jaše Prodanovića, Slobodana Jovanovića, Milana Grola. Mnoštvo slobodoumnih ljudi, istinskih poznavaoca svoje struke, ali i srodnih oblasti, širokogrudih patriota, koji su ili marginalizovani ili protjerani.

Gdje bi srpski nacionalni korpus otišao da se mogao nadograditi na ove figure veliko je pitanje. Dovoljno je samo pročitati neke stavove Slobodana Jovanovića pa uvidjeti o kakvoj se intelektualnoj gromadi radi. Samo naslovi njegovih djela jasno svjedoče da je taj čovjek bio upućen u cjelokupnu geopolitičku i pravnu situaciju tadašnje Evrope. Ili, gotovo potpuno zaboravljeni, Vladimir Vujić – filosof, matematičar i književni kritičar, prevodilac Špenglerove „Propasti Zapada“, prijatelj i saradnik vladike Nikolaja.Njegov serijal članaka „Evropljani o Evropi“, napisan tridesetih godina 20. vijeka, predstavlja, i za današnje pojmove, filosofski i životno inspirativna promišljanja o stavovima Đovanija Painija, Miguela de Unamuna, Pola Valerija.

Vladimir Vujić je prvi formulisao dva velika okvira srpske kulture – jedan koga određuje bjekstvo Rastka Njemanjića u manastir i drugi koga određuje bjekstvo Dositeja Obradovića iz manastira. Ovu misao će kasnije preuzeti i razraditi pojedini savremeni srpski bogoslovi.

Intelektualci i potkupljivost

Teza da je intelektualac, samim svojim znanjem, stekao uslov da bude nepotkupljiv je neodrživa. Sasvim je bez osnova tvrditi da poznanje stvari znači i etičko kodiranje prema tom poznanju. Danas, kada se izgubila i odgovornost javne riječi, i smislenost poistovjećivanja medijske i životne istine, normalno je da se pojave i opstaju upravo osobe čija je intelektualnost kupljiva, usmjerena ka određenoj političkoj ili ekonomskoj svrsi. Jalovosti njihovog djelanja neprestani smo svjedoci. Ista lica, iste misli, isti analitičari…

Javna uloga modernog intelektualca stavlja u ulogu pozera, svaštara pozvanog da odgovori na sve tajne neba i zemlje. Pitanje je koliko neko ko pretenduje da ima svo znanje ovoga svijeta uopšte dostojan da govori. Ako je „sumnja“ autentično evropski pojam, šta znači to što on gubi na vrijednosti? Ako nisam u stanju da dovedem svoje razmišljanje u pitanje kako uopšte mogu biti otvoren za nova saznanja? A ako nisam otvoren za nova saznanja kako mogu da pomislim da mogu biti neko ko će imati status intelektualca…

Šta nam valja činiti?

Najprije nastavak borbe za istorijsku istinu što znači: nastavak borbe za ćirilicu, borba za utvrđivanje istine genocida nad Srbima, borba za integraciju srpskog nacionalnog bića, borba za medijsku zastupljenost patriotskih ideja, borba za usaglašavanje nastavnih programa s dvije strane Drine, borba protiv regionalizma i nametnutog kulturnog modela koji nudi samo površnost i lažnu multikulturalnost…

Čeka nas povratak sebi. I rastrežnjenje. Težak put. No naš put nikada nije bio lak.

Ostaje otvoreno pitanje koliko je zajednička jugoslovenska država bila htijenje, a koliko moranje. Ostaje i činjenica da su Srbi, već dva puta – pa i sada, kroz evrointegracije, treći put – nadnacionalnim integracijama zapravo spriječeni da se nacionalno ujedine i interesno vežu za Rusiju (Milomir Stepić).

Osnivanjem isturenih odjeljenja UDPS u Kragujevcu i Trebinju, u cilju decentralizacije i očuvanja srpskog kulturnog identiteta i stvaranja svojevrsnog antiglobalističkog patriotskog bloka (Miladin Ševarlić) napravljen je mali/veliki korak u pravcu savladavanja duha samoporicanja (Milo Lompar) i krenulo se ka ostvarenju našeg vijekovnog sna!

Izvor: Slobodna Hercegovina

Vezane vijesti:

Bruka u Budvi: Smetaju im Bećković i ćirilica, prekrajaju istoriju!

Ili ćirilica ili kazna milion dinara