Mimara radio za Amerikance

Beogradski Viši sud osporio navode tužioca iz Bolonje koji zahteva zaplenu osam slika iz Narodnog muzeja. Utvrđeno da je Ante Topić dobio 166 slika koje niko nije potraživao, jer nisu bile ukradene

Italijani ne odustaju od slika koje je Srbija dobila od zapadnih saveznika kao ratnu reparaciju. Kako su „Novosti“ u petak objavile, i u novom zahtevu tužilaštva iz Bolonje beogradskom Višem sudu, da zapleni osam umetničkih dela iz srpskog Narodnog muzeja, ponavlja se stara tvrdnja da 1949. ove slike nisu date kao ratna odšteta Jugoslaviji. Italijanski tužilac tvrdi da je član Jugoslovenske vojne misije Ante Topić Mimara na prevaru uzeo ukupno 166 slika od američke okupacione uprave u Nemačkoj.

U ovoj neutemeljenoj tvrdnji srpski pravnici našli su razlog da odbiju prethodni zahtev iz Bolonje za pravnom asistencijom čiji je krajnji cilj da se slike vrate u Italiju.

Naime, sud je utvrdio da je ova dela rajhsmaršal Herman Gering legalno kupio od italijanskog antikvara i da su ih kao njegovo vlasništvo Amerikanci dali tek 1949. Jugoslaviji kao odštetu. Razlozi su nesumnjivo bili politički, jer su zahtevi za pronalaženje i vraćanje umetnina opljačkanih u Srbiji tokom rata bili zanemarivani sve do 1948. kad je došlo do sukoba Tita i Staljina.

Uprkos ovim činjenicama, bolonjski tužilac ponavlja da je „moćne američke stručnjake i službe koje su umele da pronađu nacistička dobro skrivena skladišta, obmanuo usamljeni strelac, hohštapler i jugoslovenski špijun Mimara“. Obmanu je navodno izveo uz pomoć ugledne nemačke istoričarke umetnosti dr Viltrud Mersman, koja je tad radila za Amerikance i bila uticajna, o čemu svedoči njena prepiska sa predsednikom SAD.

Srpski sud je pažljivo istražio italijanske navode po kojima je ovo dvoje prevaranata pobedilo sve institucije SAD, venčalo se i ostalo nekažnjeno do kraja života u svom zamku u Austriji. Međutim, dokumentacija tužilaštva pokazuje samo činjenicu da Mimara i dr Mersman jesu saslušavali FBI i CIA, ali da nijedno sumnjičenje nikada nije stiglo do suda. Mimara je mirno umro kao ugledni kolekcionar 1987. pa nije bio u mogućnosti da se brani od optužbi bolonjskog tužioca, koji ga je tek 2015. optužio za prevaru i krađu izvedenu 1949. godine.

Beogradski Viši sud je, istražujući ove navode, utvrdio da su neutemeljeni. Najinteresantnija činjenica, koju su utvrdili srpski pravnici, jeste da Mimaru u jugoslovensku misiju u okupirnoj Nemačkoj uopšte nije delegirala Jugoslavija već zapadni saveznici. O tome su svojevremeno svedočili i članovi jugoslovenske misije, koji uopšte nisu znali ko je bahati čovek koji se niotkuda pojavio s akreditivima i trošio ogromne sume na zabave za savezničke oficire.

– Saveznička okupaciona vlast je, po nalaženju ovog suda, prektično nominovala ovo lice pod imenom Ante Topić za savetnika Jugoslovenske vojne misije u Berlinu i Minhenu. Ne postoje dokazi da je to učinjeno od vlade Jugoslavije, ali svakako uz saglasnost obeju strana. Kontroverze povodom statusa i stvarnog identiteta Ante Topića zvanog Mimara (alijas Mirko Maratović zvani „Mi-Mara“, rođen 16. 3. 1897. u Splitu) i njegove navodne kriminalne delatnosti nisu relevantne za ovaj slučaj. Sud konstatuje da se radilo o službenom licu okupacione vojne vlasti u Nemačkoj, koje je istvremeno bilo o službeno lice Jugoslovenske vojne misije u Berlinu – stoji o obrazloženju Višeg suda.

Srpski pravnici su zaključili da je Mimara iz centralnog magacina umetnina zaplenjenih od nacista, koji su kontrolisali Amerikanci, dobio 166 slika jer ta dela niko niko nije potraživao, pošto pravno posmatrajući i nisu bila opljačkana. Viši sud je uzeo u obzir čak i moralne aspekte trgovine i utvrdio da nije bilo primene sile, već da je italijanski antivar posle cenkanja za veliku sumu prodao slike rajshmaršalu Geringu.

DRUGOVAO SA TITOM I GERINGOM?

Legende o Mimari, čiji identitet nije pouzdano utvrđen, navode da je radio za nacističku službu, sovjetsku obaveštajnu službu, ali i za ustaše, CIA i jugoslovensku Udbu. Tvrdio je da je drugovao s Titom dok je on bio Kominternin agent Valter, kao i da je bio umetnički savetnik Hermanu Geringu i da je slikao portret Hitlera. Od tridesetih je živeo u nacističkoj Nemačkoj, a tokom rata i u okupiranom Parizu. Savet savezničke kontrole Nemačke je Mimaru kao stručnjaka za umetnine akreditovao kao savetnika Jugoslovenske misije i 1949. mu poverio da odabere slike za reparaciju Jugoslaviji iz ogromne „Geringove zbirke“.

Autor: B. Subašić

Izvor: NOVOSTI