Zločini nad Srbima u NDH

Dvojezično izdanje foto-monografije, na srpskom i engleskom, sa velikim brojem dosad neobjavljenih fotografija, objavio „Svet knjige” iz Beograda

 Foto-monografija „Zločini nad Srbima u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj”, jedinstvena je knjiga koja srpskoj i stranoj javnosti, na srpskom i engleskom jeziku, predstavlja dramatične razmere ljudskih patnji i stradanja u Drugom svetskom ratu. Sadrži izbor dokumentarnih fotografija na kojima su registrovani prizori zločina nad srpskim narodom u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj od 1941. do 1945. godine.

Veliki broj fotografija u foto-monografiji, čiji je autor Jovan Mirković (izdavač: „Svet knjige” iz Beograda), objavljuje se sada prvi put. Knjigu je na engleski prevela Tatjana Ćosović, a predgovor je napisao akademik Vasilije Krestić. U poglavlju „Zločini u direktnom teroru”prikazuju se zločini protiv civilnog stanovništva na kućnom pragu, u porodičnim domovima, na vlastitom posedu, u mestu življenja. Ova kategorija zločina je po ogromnom broju žrtava i surovosti bila dominantan vid totalnog terora nad Srbima koji je Nezavisna Država Hrvatska sprovodila od 1941. do 1945. godine. Fotografije svedoče i o geografskoj rasprostranjenosti zločina na svim područjima NDH gde je živeo srpski narod – Lika, Kordun, Banija, Slavonija, Srem, Bosna, Dalmacija, Hercegovina.

Ulogu države u organizovanju genocidnog zločina, dokumentuju slike u poglavlju „Zločini u institucijama države – logori”.Predočena su zlodela u zatvorima, logorima, sabiralištima i drugim institucijama koje su osnovane za masovnu likvidaciju i mučenje Srba pod nadzorom hrvatske države, njenih vojnih i policijskih postrojbi i administrativno-upravnih i političkih organa. U posebnoj celini publikovane su fotografije o zločinima nad ženama i decom – delu stanovništva koje je u ratovima najosetljivije i najugroženije. Na sačuvanim snimcima zabeleženi su primeri masovnog stradanja i umiranja srpske dece u hrvatskim logorima: Jablanac, Jastrebarsko, Sisak, Stara Gradiška… Logori za decu postojali su samo u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj i nigde više na svetu. Fotosi prezentovani u poglavlju „Sredstva i metodi zločina” prikazuju načine zlostavljanja, mučenja i ubijanja ljudi i primere bestijalnosti kakve je teško i zamisliti.

Kolektivno stradanje srpskog naroda ilustruju i snimci nasilja nad srpskim duhovnim i kulturnim nasleđem na teritoriji pod vlašću NDH, koje se manifestovalo rušenjem 450 i razaranjem oko 800 srpskih crkava, ubijanjem 171 pravoslavnog sveštenika, zabranom ćiriličnog pisma, nasilnim pokatoličavanjem pravoslavnog stanovništva. U knjizi su objavljeni i faksimili zakonskih akata, uputstava i drugih pravnih propisa kojima je država normativno uredila i ozakonila različite oblike verske, nacionalne i rasne diskriminacije i terora.

U predgovoru knjige, pod naslovom „O genocidnosti hrvatske politike”, akademik Vasilije Krestić, objasnio je uzroke i istorijske procese dugog trajanja koji karakterišu antisrpsku ideologiju hrvatske politike. Idejom o genocidnom uništavanju Srba, ističe Krestić, nisu bile zaokupljene samo ustaše. Uverenje da su Srbi glavna prepreka za razvoj Hrvatske i da ih treba fizički uništavati, vladalo je i u onim delovima hrvatskog društva koje se nije svrstalo u redove ustašstva. Tako, primera radi, predsednik Udruženja književnika Hrvatske Slavko Kolar, nije bio ustaša, ali je 1941. godine, kada su Nemci bombardovali Beograd, izjavio da Srbe treba bombardovati „dok je i jedan taj gad živ”.

Poznati profesor književnosti Mihovil Kombol, takođe, nije bio ustaša, ali je uprkos tome februara 1945. izjavio da milion Srba treba potući da bi se oni koji preostanu priključili Hrvatima. Izjave pomenutih ličnosti, iz najviših redova hrvatske inteligencije, napominje Krestić, rečito govore o tome koliko duboko i široko je u hrvatskom društvu bila rasprostranjena mržnja prema Srbima, i ideja da se njihovim genocidnim uništavanjem na najbolji način može rešiti čitav splet pitanja koja se tiču Hrvatske i Hrvata, njihovog opstanka i njihove budućnosti.

Autor Jovan Mirković daje hronologiju zločina u prva tri meseca postojanja Nezavisne Države Hrvatske, opisuje fenomene i mehanizme zla, masovna i pojedinačna ubistva Srba, torture i progone. U završnom tekstu autor ukazuje na činjenicu da je vrh rimokatoličke crkve imao saznanja o masovnim zločinima nad pripadnicima drugih konfesija u NDH, kao i o učešću katoličkih sveštenika u tim zločinima.

Knjiga predstavlja celovit dokumenat o ideologiji i praksi NDH u sprovođenju zločina protiv čovečnosti nad drugim narodima, a posebno nad Srbima, koji su činili jednu trećinu stanovništva u NDH, i čiji je udeo u ukupnom broju žrtava u NDH iznosio oko 64 odsto.

Autor: Z. Radisavljević

Izvor: POLITIKA

Vezane vijesti:

Šta SANU ima protiv knjige o klerofašizmu u … – Jadovno 1941.

Sakrivena istina o genocidu – Jadovno 1941.