Za koga je Gavrilo Princip terorista?

Varnica koju su Srbi ukesali u Sarajevu, na Vidovdan 1914., zapalila je skladište baruta, prepunjeno političkim, ekonomskim i vojnim suparništvom među zapadnim silama: Velikom Britanijom i Njemačkom. Razlog da u priču uključim i Gavrila Principa, jeste mijenjanje istorije i ponavljanje uzroka svjetskih ratova i sadašnje krize.

Tada i sada

Pritisak Zapada da se promjeni svjetska istorija, proglašavajući Srbina Gavrila Principa teroristom, daje nam dodatni razlog da “dignemo svoj glas” protiv tog zla, ako to neće oni koji nas predstvljaju; ne smijući ili, čak i pomažući „demokratiju, klečeći pred zapadnim g(r)adovima.

Zapad je čvrsto odlučio da Njemačku, po svaku cijenu, oslobodi tereta njenih zločina; oslobađajući je krivice koja je dovela do uništavanja preko 70 miliona ljudskih života u dva svetska rata, ma šta god to značilo, pa i privremeno prepravljanje cijele istorije i okrivljivanje nevinih naroda!

Da bi oslobodio Njemačku krivice i njenih zločina, Zapad mora prebaciti krivicu na druge narode; a na koga bi, ako ne na Srbe ili Ruse. Hoće li Zapad „progurati“ i ovu zamjenu krivice? Vidjećemo! Početkom 20-tog vijeka, rivalstvo zapadnih kapitalističkih elita dovelo je do vrhunaca dugogodišnjih diplomatskih i političkih sukoba i prepucavanja. Da bi shvatili trenutnu krizu, moramo sagledati trenutnu političku situaciju u svijetu, trenutne i realne mogućnosti svjetskog sukoba između materijalističkog Zapada i duhovnog Istoka; moramo proširiti sliku trenutnih napetosti i „nesporazuma“.

U cilju sagledavanja trenutne krize, moramo vidjeti dalje od drveća; moramo videti cijelu šumu! I, ne samo cijelu šumu, nego i put koji će nas voditi kroz istoriju budućnosti; putem, tako guste i mračne šume. Moramo se suočiti sa neprijatnim osjećanjima koja osjećaju normalni ljudi, čak i pri samoj pomisli na mogućnost budućeg rata.

Povod za rat u simbolu Vidovdana

Rođen 13. jula 1894. u Obljaju, Bosansko Grahovo, Gavrilo Princip je ubijen 28. aprila 1918. godine u zatvoru u Terezijenštatu. Pošto je bio suviše mlad za smrtnu kaznu, Princip je osuđen na 20 godina robije. U samoj ćeliji, u tvrđavi Terezin, ostali su pričvršćeni okovi za koje su Bečlije vezale Principa. I sami ti lanci, najbolje su svjedočanstvo u kakvim je mukama Princip i za koje principe okončao svoj mladi život, i od kakvih krvnika je umoren.

Gavrilo Princip je bio pripadnik tajne patriotske organizacije, Mlada Bosna. Da tragedija bude potpunija i ironija kompletnija, u Obljaju je bila očuvana rodna kuća Gavrila Principa, u kojoj je do jula 1995. bio muzej. Nažalost, u ljeto 1995., rodnu Gavrilovu staru kuću su spalili pripadnici Sedme gardijske brigade hrvatske vojske, prilikom okupacije i paljenja Grahova i Obljaja (možda je tu bio i ZNG-a iz GU Banjaluka!?).

Atentat na prestolonaslednika Franca Ferdinanda i njegovu suprugu Sofiju u Sarajevu, 28. juna, 1914. godine, u dosadašnjoj istoriji se tumači kao događaj koji je vlast Austrougarske iskoristila samo kao povod za objavu rata Srbiji. Taj događaj Beč i njegovi savenici, iskoristiće i za ubrzano pokretanje Prvog svetskog rata; do tada, najkrvavijeg sukoba u istoriji čovečanstva.

Budući da se sve dogodilo, i ne slučajno, na veliki hrišćanski praznik – Vidovdan, srpsko stanovništvo pa i neki drugi iz drugih naroda, dolazak okupacionog prestolonaslednika, još u svojstvu komadanta austro-ugarske okupatorske vojske, doživljavao je i kao dodatno poniženje i provokaciju. U Sarajevu se atentat desio: Na Vidovdan, 28. juna, 1914. godine, atentat je izvršio patriota, Gavrilo Princip.

Uzroci imperijalnog rata

Posle Sarajevskog atentata, za samo mesec dana, velike sile Evrope su uzele učešće u četvorogodišnjem krvavom ratu, oslanjajući se na saveze i sporazume između Francuske i Velike Britanije, s jedne strane, i Njemačke, Austro-Ugarske, Turskog carstve i Italije (koja se pridružuje Antanti 1915.), s druge strane. SAD-e će, kao i uvijek i tek u aprilu 1917., na strani pobjednika, ući u pakao i ratna razaranja Prvog svjetskog rata.

Broj žrtava rata je bio oko 15 miliona, što ga čini jednim od najvećih ratnih kataklizmi u istoriji čovječanstva. Rat, naravno, nije bio posledica jednog čina izazvanog jednim metkom Srbina Gavrila Principa u Sarajevu, niti mu je Gavrilov metak bio uzrok, pa ni stvarni povod. To je bio vrhunac dugogodišnjih diplomatskih i političkih sukoba i antagonizama, proizašlih iz ekonomskog rivalstva evropskih kapitalističkih sila.

Iako u zadnje vrijeme, usamljeni zapadni istoričari osporavaju uzrok rata za koji je bila determinanta kapitalistička ekonomija, teško je ne zaključiti da su većina drugih napisali: Prvi svetski rat je bio klasičan proizvod imperijalističkog rivalstva.

Posledice imperijalističkog rivalstva

U čemu je to rivalstvo bilo izraženo do stepena da je dovelo do Prvog svetskog rata? Konkretno, ondašnja najveća evropska sila, Velika Britanija, je dugo pratila brzi ekonomski uspon Njemačke, kao opasnog budućeg svjetskog poglavicu, koji bi kontrolisao svjetska tržišta i resurse. Sa svoje strane, novoformirano i ojačano njemačko carstvo, čije je srce ujedinjenja bila Pruska – ujedinivši se 1871. u moćno nemačko carstvo, doživljavala je London kao državu koja je stalno na putu njemačkog ekonomskog napretka i širenja uticaja.

Ovaj tinjajući sukob zapadnih kapitalističkih elita oko resursa, izbacio je na površinu, na prekretnici 20. vijeka, nekoliko posledičnih trendova: ekonomsko zaostajanje Britanije, poredeći je sa brzim tehnološkim razvijem Njemačke; grabež za afričke kolonije, nakon novootkrivenih persijskih naftnih polja; zadiranje njemačkih u interese britanskih kapitalista, i, na kraju, prijetnje istočnim trgovačkim putevima prema Indiji – biseru Londona.

Kapitalizam treba rat

Za procjenjivanje razmjera rata, od suštinske važnosti je prihvatanje premise da je u korjenu, kapitalistički ekonomski model upleten u sve moguće i nemoguće ratove. I sam Marks je slično rekao: „Rat je svojstven kapitalizmu“. Ovakva premisa rata, kao sastavnog dijela kapitalizma, sasigurno je održiva. Vođeni jakim instiktom profita, pa i izvan svojih nacionalnih granica, kapitalisti su uvijek vođeni paničnom potražnjom za prirodnim resursima i tržištima – otimajući od drugih i slabijih država i, na kraju, i rivalskih kapitalističkih.

Kao rezultat toga, kapital će uvijek biti uvučen u konkurenciju za kontrolu resursa i dominacijau na svjetskom tržištu. Ova težnja ka konfliktima, na kraju i ratu, može biti „iskopčana“ na neko vrijeme. Na primjer; u slučajevima privremenog ili nekog kvazi mira, stvorenog privremeno, međunarodnim trgovinskim ugovorima i propisima ili; kao posledica samog vojnog poraza sile ili saveza sila. Ali, na kraju i ipak, imperativ „otmi ili umri“, da bi se obezbedila ekonomska prednost i nadmoć, napuštaju sva navodna civilizovana ograničenja – i sve ugovore i sve dogovore. Ignoriše se čak i strah od novog poraza, kao Njemačka u dva rata, ali rat mora početi i u njega investirati. Vojno-industrijski kompleks daje naveću dobit.

Nije teško potvrditi gornju tezu sledećim riječima; samo 20 godina nakon „ovaj rat je završio sve ratove“, nastala je još žešća privredna utakmica među zapadnim kapitalistima. Kroz dvadesetak godina utakmice, svijet je ponovo rušen. Ovaj put, svijet je pao u još veće žarište; žarište, Drugog svetskog rata; rata, koji je otišao mnogo dalje nego prethodni, uključujući po prvi put, i upotrebu nuklearnog oružja i ostavljajući iza sebe pustoš preko 70 miliona ljudskih žrtava.

Od najvećeg značaja je to, što je nacionalni antagonizam u oblasti međunarodnih odnosa, koju diktira kapitalistička ekonomija, još uvijek daleko čak i od ideje kako uzrok ratova uopšte riješiti. Razum Prokletih je zaslepljen profitom!

Princip im je potreban

Vraćajući se niti početaka teksta i Gavrilu Principu, možemo mirno reći: Kada se jednom povuče okidač; recimo – oboren je avion; zatim, lažna uzbuna o terorističkom napadu; ili, namješten napad na đački autobus; ili, radi se o nekom drugom smišljenom incidentu, imperijalisti će reći: Svakako nam je rat potreban, a evo i povod smo stvorili!

Teoretski, rat nije neizbježan. Iako, praksa to ne potvrđuje, samo su neizbježne posledice kapitalističke agresivnosti; rivalstva među kapitalističkim elitama; sklonost pljački vladajućih elita okupiranih područja. To se pokazalo i kroz cijelu istoriju; uvijek se samo ponavljaju isti razlozi – uvijek rat zbog profita. Rijetko je dolazilo do opšteg rata samo zbog nacionalne netrpeljivosti, kako se to često može čuti u zapadnom teoretisanju i javnosti.

Jedini način da se zaustavi planirani i skori svejtski rat, jeste minimumom koncenzusa oko štetnosti ratova; da čovečanstvo stavi – jednom za uvijek, tačku na takozvani liberalni kapitalizam – globalizaciju. NSP je u ovome čvrst i ne odustaje od namjere da kontroliše cijeli svijet, planirajući da kontroliše i eksploatiše sve svjetske resurse, koliko god ljudskih žrtava to proizvelo.

Uslovi za novi svjetski rat

Nadalje, u procesu današnje globalizacije, kapitalizam nacionalnih država se proširio u poslednjih nekoliko decenija, preuzmajući na sebe transnacionalni karakter i ulogu. Rezultat ovog decenijskog procesa je raširenost globalnog kapitala u liku multinacionalnih korporacija i banaka. Tim modelom, nacionalne države neprimjetno rade u funkciji globalnog kapitala, stvarajući okolnosti za novi svjetski rat. Pored ostalih, ogrizine bivšeg SSSR-a i bivše Juge, su tipičani primjeri žrtve globalnog kapitala. Jugu su privremeno umirili, ali svjedočeći paklom Ukrajine, ostatke SSSR-a, još mrcvare.

SAD se smatraju sultanom u sistemu svetskog kapitalizma, od kojeg, očito, posredno ili neposredno, veliku korist imaju Britanija, Njemačka, Francuska, Japan i privremeno i neke druge državice. Takođe, zbog istorijskih i institucionalnih veza, neke države su u funkcionisanju kapitalističkog poretka međusobno srodnije.
Na primer, zbog istorijskih veza, Vašington i London su na istoj koti u sferi finansijskog kapitalizma, preklapajući i nacionalne interese. Bez obzira na globalni karakter kapitala, još uvijek postoji snažna demarkacija i konkurencija između nacionalnih i kapitalističkih interesa.

Više od 25 odsto proizvodnje nafte u svijetu, troše same SAD-e. Zato nije za čuditi se što su američki planeri NSP odavno svjesni presudne važnosti kontrole globalne proizvodnje naftne, s ciljem očuvanja svoje ekonomske moći i nivoa kapitalističke dobiti. Više od 99% od ukupnog bogastva SAD, nalazi se u rukama nekoliko globalista.

Više od 60 odsto otkrivene svjetske nafte i gasa se nalaze na Bliskom Istoku, zato je ovaj region prioritetno i najjače sredstvo za nastavak američke globalne moći i hegemonije i budućeg rata. Nadiranje prema istoku, putem istočne Evrope i preko Rusije je, takođe, prioritet NSP. Gdje to vodi svijet, kao i tridesetih prošlog vijeka, više je nego jasno.

Nedavni i trenutni događaji oko Ukrajine i vojne intervencije Vašingtona i njegovih saveznika u zemljama Bliskog i Srednjeg istoka – mada pod maskom odbrane demokratije, ljudskih prava i međunarodnog prava – ukazuje da se plan Pentagona sprovodi metodično, usmjeravajući ga prema svjetskom sukobu. Ove imperijalističke intervencije, ne samo da obezbeđuju pouzdane zalihe najvažnije robe na svijetu, za SAD i njene kapitalističkie saveznike, nego se podjednako radi o učvršćivanju hegemonije nad potencijalnim rivalima koji stalno jačaju – Rusijom i Kinom.

Kao i u Britaniji prije Prvog svetskog rata, s početka ovog vijeka vidimo ekonomski pad SAD, a privredni rast Rusije i Kine danas se gleda u Americi na isti način kao što je prije sto godina Britanija gledala u Njemačkoj. Pored postojećih po Evropi, osnivanje novih američkih vojnih baza i partnerstava u Australiji, Indoneziji, Japanu, Laos, Mijanmar, Filipini, Tajland, Singapur, Južnoj Koreji i Vijetnam su demonstracija jačanja vojnog prisustva Vašingtona u blizini kineskih interesa. NATO se ratom pokušava nasloniti na evropski dio ruske granice, čak i u nekad bratskoj Ukrajini.

Piše: Milenko Višnjić

Izvor: Intermagazin

Vezane vijesti:

Ličnost 2014. godine: Gavrilo Princip | Jadovno 1941.

Dokument koji krije jezivu sudbinu Gavrila Principa i njegove …

Princip je bio i pesnik | Jadovno 1941.