Serbian
Armenian
Croatian
Dutch
English
French
German
Greek
Hebrew
Hungarian
Italian
Norwegian
Polish
Russian
Slovenian
Spanish
Pronađen autentičan nemački dosije o ustaškim strašnim zločinima u NDH nad Srbima i Jevrejima. Svedok je kardinalu početkom 1942. godine detaljno pisao o ustaškim zverstvima
Ustaške okrutnosti ne sastoje se samo u ubistvima. Starci, žene i deca redovno su prvo strašno zlostavljani, pa tek onda ubijani. Ovi nevini Srbi prikivani su na panjeve, plamen vatre je lizao njihova gola prsa, njihova je koža zguljivana, otvorene rane peskom i solju posipane, oči kopane, uši, nosevi i jezici odsecani. Deca su bacana u vatru, kipuću vodu i krečane… I još mnogo užasnih zločina je učinjeno o kojima kulturno čovečanstvo uopšte ne može da ima predstavu.
Ovo potresno svedočenje o ustaškim zločinima u vreme NDH, kardinalu Alojziju Stepincu 1942. poslao je svedok koji se potpisao kao “katolik hrišćanin, pa tek onda Hrvat”. Njegovo pismo prevedeno na nemački jezik, zavedeno je u dokumentaciji čelnika nemačke obaveštajne službe 8. februara 1942. godine i predstavlja samo deo dosijea Gestapoa o ustaškim zločinima nad Srbima i Jevrejima počinjenim 1941. i 1942. u logorima u Jasenovcu i Novoj Gradiški i na drugim područjima tadašnje ustaške tvorevine – NDH.
Dosije je gotovo u potpunosti na nemačkom jeziku. Na 300 stranica ispisani su detalji zverstava potkrepljeni sa 63 autentične i uredno, nemačkom preciznošću, numerisane fotografije.
Decenijama je ova dokumentacija bila deo ličnog fonda Slavka Odića (Bihać, 1916 – Beograd, 2006), nosioca partizanske spomenice, a u posleratnom periodu službenika SUP, generalnog konzula u Torontu, koji se bavio i publicistikom sa akcentom na delatnost obaveštajnih službi.
Dve godine posle Odićeve smrti, R. Z. iz Sremske Kamenice kod Novog Sada, ponudio je taj dosije Arhivu Vojvodine. Otkup i primopredaja izvršeni su 17. oktobra 2008, a zatim je 11 godina, sve donedavno, dokumentacija čamila u arhivskom depou.
– Sve ukazuje na to da je u pitanju dosije koji je sastavljao zapovednik nemačke službe bezbednosti u tada okupiranom Beogradu, a koji je bio direktno potčinjen Gestapou – kaže, za “Novosti”, direktor Arhiva Vojvodine dr Nebojša Kuzmanović, koji je na čelno mesto novosadske arhivske ustanove došao pre nekoliko meseci.
Kuzmanović ističe da ovi dokumenti imaju veliki značaj i neosporivi su jer su ih sačinili predstavnici nemačke obaveštajne službe tokom rata. Predugo su ti dokazi bili izvan domašaja javnosti, a igrom slučaja, otkriveni su u jeku pokušaja hrvatskih ekstremista da revidiraju ustašku istoriju i višestruko umanje broj srpskih i jevrejskih žrtava u Jasenovcu i drugim logorima NDH.
– O ovome sam već obavestio ministra Vladana Vukosavljevića – kaže nam Kuzmanović. – Dokumentacija će biti prevedena, zatim publikovana i digitalizovana, kako bi bila dostupna istoričarima i istraživačima.
Osim detaljnih svedočanstava o zločinima, dosije sadrži i dopise ljudi koji su se obraćali višim strukturama Nemačke ili Komesarijatu za izbeglice da ih zaštite od divljanja ustaša, a priložene fotografije su snimane tokom izvršenja zločina.
Koliko su podaci i fotografije ustaških egzekucija i divljanja nad žrtavama surovi i nepojmljivi normalnom čoveku, svedoči i ovaj detalj: Kuzmanovićeva saradnica u Arhivu Vojvodine, koja je nemački jezik studirala u Salcburgu, pošto je pročitala nekoliko stranica rekla je da ona jednostavno nema snage da to prevodi. Svedočanstva su prosto jeziva: “Hiljade leševa plivalo je Savom, Dravom i Dunavom sa natpisima “Pravac Beograd, putuj kralju Petre”… U jednom čamcu na Savi nađene su dečje glave i jedna sa natpisom “Meso za pijacu u Beogradu”.
U nemačkom dosijeu o hiljadama žrtava, našlo se i ime Mileve Božinić kojoj je dete nožem iz utrobe istrgnuto. Srbi su prisiljavani da piju krv svoje ubijene braće, veliki broj žena i devojaka bilo je silovano – žene pred kćerkama i kćerke pred majkama. Ove nesrećnice otpremane su u ustaške logore da služe ustašama kao bludnice. Silovanja su zabeležena čak i u srpskim crkvama.
Od zapisa još su strašnije slike: Srpkinja sa bebom u kolevci, na drugoj slici razodenuta, glađu izmučena grupa dece. Tu su i slike žrtava na gomile nabacanih pored kojih su se zločinci fotografisali za uspomenu. Na slici pored unakaženog tela Miloša Teslića, industrijalca iz Siska, pozira jedanaestočlana grupa zlotvora.
Ovi dokumenti overeni su nemačkim pečatima i memorandumima, upućeni su zapovednicima nemačke službe bezbednosti u tadašnjem Beogradu. Zapovednik, odnosno šef Policije bezbednosti i službe bezbednosti u okupiranoj Srbiji, od aprila 1941. do januara 1942. bio je Vilhelm Fuhs, a od januara te godine zamenio ga je Emanuel Šefer.
Dosije o ustaškim zločinima, po svemu sudeći, po završetku rata nemačka tajna služba u žurbi se evakuišući, ispustila je iz vida i – greškom ga zaboravila. Ostaje enigma koliko je sličnih dokumenata o zločinima služba Gestapoa uspela da ponese sa sobom i u kojim depoima oni danas čame, čekajući pogodno vreme da budu obelodanjeni.
Arhivista Arhiva Vojvodine Aleksandar Bursać kaže da je ova dokumentacija dospela kasnije u lični fond Slavka Odića, kome su posleratne funkcije omogućavale ekskluzivni pristup arhivama. Odić je zahvaljujući toj poziciji publikovao nekoliko knjiga sa tematikom iz Drugog svetskog rata. Ne zna se zašto na red za objavljivanje nije dospeo i ovaj dosije o ustaškim zločinima.
Kako je reč o originalnim dokumentima, gotovo je isključena mogućnost da je bilo ko drugi imao mogućnost da ih publikuje.
ŠEFEROV RAPORT O JEVREJIMA
Jedan od dvojice nemačkih zapovednika policijske obaveštajne službe u okupiranoj Srbiji Emanuel Šefer (1900- 1974), koji je u proleće 1942. godine nadgledao likvidaciju Jevreja interniranih na Sajmištu, a potom je saopštio Berlinu: “Srbija je bez Jevreja!”
Zbog uloge u zločinima počinjenim nad Jevrejima u Poljskoj i Srbiji, Šefer je osuđen u Nemačkoj na šest i po godina zatvora. Umro je 1974. godine.
PISMO TOME MAKSIMOVIĆA
U nemačkom dosijeu pod rednim brojem 10942 zavedeno je pismo koje je 11. aprila 1942. nemačkom komesaru uputio Toma Maksimović (Brčko, 1895 – Beograd, 1958), bivši predsednik Srpskog privrednog društva “Privrednik”, direktor “Bate” iz Borova i komesar za izbeglice u Vladi Milana Nedića. Mada se znalo da je spasao više hiljada izbeglica iz Drugog svetskog rata, o čemu je pisao i akademik Dejan Medaković, Maksimović je u posleratnom periodu proglašen narodnim neprijateljem. Rehabilitovan je 2008. odlukom Okružnog suda u Novom Sadu.
Autor: JOVANKA SIMIĆ
Izvor: VEČERNjE NOVOSTI
