Ratni dnevnik slavnog generala: Svedočanstvo junačke borbe naših vojnika

Objavljene beleške o proboju Solunskog fronta – vek kasnije zapisane od strane generala Dušana Dodića (1884-1955) iz Milutovca

Ratni dnevnik brigadnog generala Dušana Dodića (1884-1955), poreklom iz Milutovca, kod Trstenika, upravo je objavljen, čitav vek nakon poslednjeg unetog datuma. Zajedničko izdanje Zavičajnog muzeja Jagodine i Narodnog univerziteta Trstenik, donosi fototipiju originalnog dnevnika, koji je prilikom proboja Solunskog fronta vodio slavni oficir, uz mnogobrojne priloge, fotografije i svedočenja o porodičnim uspomenama, unuka generala, prof. dr Veljka Milutinovića.

Istoričarka Jelena Vukčević, koja vodi muzejsku zbirku pri trsteničkom univerzitetu, napominje da je general Dodić dnevnik u kontinuitetu vodio od 24. novembra 1918. do 23. juna 1919. godine.

– To je istorijski izvor prvog reda, uz pomoć kojeg možemo da precizno rekonstruišemo kretanje srpske vojske tokom proboja, ali i manje poznate momente teškog života vojnika, poput problema sa dostavom hrane, vodom za piće – predočava, za „Novosti“, Jelena Vukčević, koja je zajedno sa Duškom Grbovićem iz jagodinskog muzeja priredila dnevnik. – General Dodić pedantno i svedeno zapisuje dešavanja svakog dana, a najupečatljiviji su momenti koji se odnose na same bitke. Dobijamo informaciju o kretanjima, marševima, prisustvu oficira, zarobljenicima, gubicima, naoružanju.

Sagovornica „Novosti“ podvlači da se iz redova dnevnika vidi Dodićev veliki patriotizam i briga o vojniku koji su u njegovoj službi, a samo ih je na početku vođenja dnevnika bilo ravno 450. U dnevniku su vojničkim rečnikom opisani napadi na Kavadarce, Štip, Kočane, Carevo Selo, Vranje, Niš, Aleksinac, Varvarin, Jagodinu, Bagrdan, Lapovo, Veliku Planu, Smederevo, Belu Crkvu, Vršac i Temišvar! To su sve bili gradovi koje je oslobodio general Dodić sa svojom vojskom.

– Naša leva kolona koja se dosad zvala srednja, produžuje gonjenje ka Smederevu, sve levom obalom Morave, sa zadatkom da štiti desni bok Prve armije, održava najtešnju vezu sa Moravskom desnom kolonom Konjičke divizije, i postara se da zauzme liniju na Dunavu, od ušća Morave pa zaključno sa Smederevom, obezbeđujući i braneći ovaj odsek. U 18 časova je došao Prvi bataljon Prvog pešadijskog puka, poseo Jasenicu levo od nas… – zapisuje na jednom mestu general Dodić.

Tu su i uredno popisane zaplene: 1 magacin sena, 1 magacin zobi. Ili imena odlikovanih vojnika: poručnik Sarić, potporučnik Rašić, kaplari Mitar Tomić i Milutin Vuković. Potrošnju municije, upisivao je Dodić po svakom zrnu, od 3.000 metaka puščane do 7.000 metaka mitraljeske municije, a svakom gubitku poklanjao pažnju: „1 oficir ranjen, 1 podnarednik poginuo“…

Junak Dodić bio je odlikovan čak 20 puta. Zarobljen je u Drugom svetskom ratu, kao general kraljevske vojske i preminuo u izgnanstvu u dvorcu Farlar kod osnabrika. Nakon interniranja, nikada više nije video ćerku Simonidu, sinove Vladislava i Ratoljuba. Ratni dnevnik generala čuva muzej u Jagodini od 1982. godine.

UVEK PRVI NA FRONTU

Otac Dušana Dodića, Miloš, bio je težak, trgovac i narodni poslanik, a sa Todorom je imao i sina Aleksandra (1885-1965), istaknutog političara između dva svetska rata, i Boška (1887-1916), rezervnog konjičkog oficira, koji je preminuo u Bizerti od posledica povlačenja preko Albanije. Svi su Dodići učestvovali u oslobodilačkim ratovima i u bitkama se junački držali.

IZLOŽBA

Publikovanje dnevnika generala Dušana Dodića deo je projekta koji je finansiralo Ministarstvo kulture i opština Trstenik, zajedno sa izložbom ličnih predmeta, fotografija, diploma, odlikovanja, porodične arhive prof. dr Veljka Milutinovića. Izložba „putuje“ Srbijom, a ratni dnevnik biće predstavljen i u SANU, 2. aprila.

Autor:SOFIJABABOVIĆ

Izvor: VEČERNjE NOVOSTI