Prije 28 godina počela akcija „Otkos“ i masovni progon Srba

Danas se navršava 28 godina od početka akcije hrvatske paravojske „Otkos 10“ koja je dovela do masovnog progona i ubistva Srba na području istočne Bilogore, gdje je od 1991. do 1997. godine život izgubilo 66 osoba, većinom srpske nacionalnosti i onih koji su bili u rodbinskim vezama sa srpskim porodicama.

Akciju „Otkos 10“ sprovela je hrvatska paravojska s ciljem likvidiranja ili protjerivanja Srba sa područja Grubišnog Polja.

Od ukupnog broja stradalih na području istočne Bilogore, oblasti koja se nalazi u trouglu između Bjelovara, Daruvara i Virovitice, 41 je civil, od kojih je 17 ubijeno prije akcije „Otkos-10“ tokom kampanje zastrašivanja i zlostavljanja, te 23 pripadnika Teritorijalne odbrane, dok su dvojicu Srba, koji su ostali u hrvatskoj vojsci i policiji, likvidirali „saborci“.

Akcija „Otkos 10“ počela je 31. oktobra napadom na Grubišno Polje, a u dva naredna dana kompletno stanovništvo iz 23 sela i određeni broj žitelja iz još 15 sela napustio je to područje u izbjegličkoj koloni, u kojoj se našlo 4.000 ljudi i više od 600 vozila.

Oni su prešli u BiH, u kojoj još nije bilo ratnih sukoba, a u koloni je bilo i 250 Hrvata, Čeha, Mađara i Roma.

U akciji „Otkos 10“ do temelja su zapaljene drvene crkve bilogorskog stila, jedinstveni spomenici kulture nulte kategorije pod zaštitom Uneska – hramovi Svetog Dimitrija u Rastovcu i Uspenje Presvete Bogorodice u Donjoj Rašenici, koji datiraju s početka 18. vijeka.

Za zločine nad Srbima počinjene u istočnoj Bilogori do sada je odgovarao samo Veljko Marić, pripadnik Zbora narodne garde iz Grubišinog Polja, kojeg je Vijeće za ratne zločine u Beogradu osudilo na 12 godina zatvora zbog ratnog zločina protiv civila.

Marić je optužen da je 31. oktobra 1991. godine u selu Rastovac, opština Grubišno Polje, hicima iz vatrenog oružja ubio Petra Slijepčevića, koji je rođen 1926. godine.

Srpsko pravosuđe otvorilo je protiv Marića još jednu istragu zbog sumnje da je u septembru 1991. godine u Grubišnom Polju likvidirao Srbe Miću Vasiljevića i Vladimira Kučeru, te mučio Zvjezdana Mačka.

Iako istraga nije završena, Marić je u junu 2015. godine iz Srbije, gdje je izdržavao kaznu, prebačen u Hrvatsku.

Prilikom transfera, Hrvatska se obavezala da će nastaviti krivični postupak protiv Marića započet u Srbiji, ali do sada nema potvrde da ispunjava preuzetu obavezu.

Na području istočne Bilogore do Drugog svjetskog rata živjelo je 18.000 Srba, a, prema popisu iz 2011. godine, u tom kraju ih danas ima manje od 1.000.

Izvor: RTRS