Otvorena izložba „Moje Jadovno“

U Narodnoj biblioteci u Rogatici otvorena je izložba „Moje Jadovno“, koja predstavlja vapaj da se vrati dostojanstvo žrtvama kompleksa logora smrti Gospić, Jadovno i Pag i pokušaj da se preispita vlastiti nacionalni odnos prema prošlosti u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj /NDH/, kao i uopšte odnos prema stradanju srpskog naroda u 20. vijeku.

Istinu o stradanju Srba za koju se dugo nije znalo pokazuje 15 panoa ove izložbe, koja je u Rogatici otvorena sinoć.

Predsjednik Udruženja „Jadovno 1941.“ Dušan Bastašić rekao je na otvaranju da je izložba jedan od projekata Udruženja iz Banjaluke, koje čine potomci i poštovaoci žrtava logora smrti NDH – Gospić, Jadovno i Pag.

Neposredno po uspostavljanju NDH 10. aprila 1941. godine, koja je za kratko vrijeme donijela više zakonskih odredbi kojima je Srbe, Jevreje i Rome stavila van zakona, NDH se počela surovo obračunavati sa njima i likvidirati ih na cijeloj svojoj teritoriji, te formirala prvi likvidacioni centar na području Ličkog polja, Gospića, Velebita i Jadranske obale, kao i podvelebitskog podgorja ostrva Pag u koji je sa cijelog područja ove države u željezničkim vagonima noću dovozila Srbe.

„Nije bila u stanju da ih likvidira u tolikom broju, u kom su oni pristizali, pa je formirala sedam sabirnih logora u Ličkom polju na Velebitu i na ostrvu Pag gdje bi ti mučenici proveli od tri do 15 dana, čekajući da dođu na red za likvidaciju“, rekao je Bastašić.

Prema njegovim riječima, to područje obiluje prirodnim fenomenom-kraškim jamama, bezdanima dubine između 50 i 80 metara, na čijem su dnu i sada kosti srpskih mučenika.

On je naveo da su na tom području registrovane 32 jame, a za 132 dana postojanja logora ubijeno je 40.123 ljudi, od kojih 38.010 Srba.

„Te jame odabrane su zato što je tu likvidacija brza. Mučenici su dovoženi u kolonama po dvojica, vezanih ruku, a između njih je bio kanap ili lanac. Prvu dvojicu bi udarali nekim tvrdim predmetom u glavu i survali ih u bezdan, a oni bi povlačili kolonu iza njih uz stravinče krike i prašinu. Mnogi su umirali danima“, kaže Bastašić i dodaje da je sakrivanje mjesta zločina počelo neposredno nakon zatvaranja logora, a zlikovci su predvidjeli da će biti teško dokazati zločin.

Bastašić je rekao da su njegova oba djeda, njihova rođena braća, kao i stric od 18 godina otjerani krajem aprila 1941. godine i ubijeni negdje na Jadranu.

On je naveo da o Jadovnu u knjigama piše vrlo malo, te da je 2007. godine odštampana dvotomna studija srpskog istoričara Đura Zatezala iz Karlovca.

Bastašić je istakao da više informacija ima na internet sajtu Udruženja „Jadovno“, gdje se nalazi i imenični popis 10.502 žrtve. On je naglasio da je baza podataka formirana sa mogućnošću pretraživanja, što se pokazalo kao efikasno, pa su tako njihovi prijatelji došli do imena svojih djedova i očeva za koje nisu znali gdje su stradali.

Izložba „Moje Jadovno“ u Rogatici će biti otvorena do 20. avgusta svakoi radni dan od 8.00 do 16.00 časova, u okviru programa proslave Preobraženja Gospodnjeg-slave opštine Rogatica.

Izložba je projekat Kulturnog centra Novog Sada i Udruženja „Jadovno 1941.“, a njeni autori su Predrag Lozo, Dragoslav Ilić i Dušan Bastašić.

Prva izložba, 75 godina nakon stradanja 38.000 Srba u kompleksu logora smrti NDH Jadovno-Gospić-Pag, nakon premijere u Novom Sadu postavljena je i u Ruskom domu u Beogradu, Banjaluci, Trebinju, Derventi, Istočnom Sarajevu, Bijeljini i još nekoliko gradova Srpske i Srbije.

U inostranstvu izložba je postavljena u Njujorku, Filadelfiji, Londonu, Lesteru, Kišinjevu i Oslu.

Izvor: SRNA

Vezane vijesti:

Izložba i predavanje „Moje Jadovno“ u Apatinu