Serbian
Armenian
Croatian
Dutch
English
French
German
Greek
Hebrew
Hungarian
Italian
Norwegian
Polish
Russian
Slovenian
Spanish
Arčibald Rajs organizovao je prijem srpskih izbeglica, uglavnom dece, ratne siročadi, a osnovao je i fond za njihovo izdržavanje i školovanje u Švajcarskoj i Francuskoj
Momir Marjanović proveo je radni vek uglavnom u Saveznom ministarstvu za inostrane poslove obavljajući razne dužnosti u našim diplomatskim predstavništvima u Parizu, Moskvi, Briselu, Madridu… Duže od trideset godina istraživao je i prikupljao strana dokumenta i ilustracije o prošlosti Crne Gore, pa njegova zbirka ima blizu 5.000 jedinica i prema proceni stručnjaka iz SANU sadrži vrednu građu za srpsku i crnogorsku istoriografiju. U naučnim časopisima i dnevnim listovima objavio je više publicističkih radova i ekskluzivnih feljtona. Saradnik je „Biografskog leksikona zlatiborskog okruga”. Do sada je objavio knjigu „Balkanska ruža ratova”, a priredio je dela „Crna Gora i njene žene” i „Geneza reči Sandžak”
Masovna stradanja dece, kao najranjivijeg dela stanovništva, postala su „opšte mesto svih ratova”, ali su stradanja srpske dece u Prvom svetskom ratu 1914–1918. godine bez presedana u dotadašnjoj istoriji. Velike, strašne nevolje i slike o golgoti srpske nejači prodrle su u svet uglavnom zahvaljujući stranim dopisnicima, izveštačima, reporterima i snimateljima, humanitarnim i zdravstvenim radnicima, koji su se našli u Srbiji zahvaćenoj ratnim vihorom.
Među tim svedocima bila su i neka od najuglednijih imena svetskog novinarstva i publicistike toga vremena, poput Džona Rida, Anrija Barbija, Egona Ervina Kiša, Samsona Černova, Arčibalda Rajsa i Donalda Tomsona. Istina o ratnim strahotama na Balkanu nezadrživo se, slikom i rečju, probijala u svet.
Najobimnije slikovne izveštaje i zapise ostavio je dr Rudolf Arčibald Rajs (1876–1930), profesor univerziteta u Lozani, kriminolog i publicista, svedok istine o Srbiji u Velikom ratu, koji je na zahtev srpske vlade, od početka rata, kako sam navodi, preuzeo da beleži sve povrede zakona i međunarodnih ugovora i sve povrede čovečnosti. Rajs je pedantno zabeležio mnoge primere ubijanja zarobljenika i ranjenika, žena i dece, o čemu svedoče i brojne fotografije.
Izvor: POLITIKA
Hrabri srpski vojnici slomili dva carstva!
Sećanja i zavet doktora Rajsa | Jadovno 1941.
