Najtužnija stranica genocida

Višedecenijska licitiranja žrtvama Jasenovca i stotina drugih stratišta nezapamćenih ustaških zločina, jedna su od najružnijih epizoda iz vremena Titove Jugoslavije

JEDNA od najotužnijih stranica jasenovačke tragedije svakako je licitiranje brojem žrtava, koje traje, evo, već punih 75 godina. Manipulacije su najpre započele same ustaše, koje su se još tokom Drugog svetskog rata hvalile da u zaklale čak milion Srba, Ljubo Miloš, komandant logora u Jasenovcu, govorio je o „par stotina hiljada ljudi“, a njegov kolega fra Miroslav Majstorović Filipović, zvani Sotona, pominjao je „oko pola milijuna Srba“. Jedan preživeli logoraš tvrdio je da se „broj možda kreće i do milijun i pol ljudi“, drugi da „prelazi jedan milijun“, treći da je „usmrćeno najmanje 800.000“, četvrti da je „kroz logoraške knjige prošlo 840.000 pobijenih ljudi, žena i dece“.

Anketna komisija Zemaljske komisije Hrvatske za utvrđivanje zločina okupatora i njegovih pomagača maja 1945. zaključila je da je u Jasenovcu „nasilno usmrćeno otprilike 1.400.000 ljudi“. A Zemaljska komisija Hrvatske za utvrđivanje zločina okupatora i njegovih pomagača, prijavila je Međunarodnom sudu u Nirnbergu da je u Jasenovcu ubijeno 600.000 ljudi.

CRNOGORSKI general pukovnik Velimir Terzić bio je siguran da je u Jasenovcu „ubijeno najmanje 1.000.000 Srba, a crnogorski publicista dr Radomir Bulatović pisao je da je „u Jasenovcu stradalo 1.110.929 ljudi, žena i djece“. Herman Nojbaher, opunomoćeni Hitlerov ministar za jugoistok, pisao je da je u logoru Jasenovac ubijeno 225.000 Srba. Nemački komandant jugoistoka general Aleksandar Ler navodio je 400.000 žrtava u NDH, a istu cifru pominjao je nemački general hrvatskog porekla Lotar Rendulić. Njegov kolega Ernest Fik je idejnom tvorcu Holokausta, generalu Hajnrihu Himleru, 16. marta 1944. pisao je da su ustaše pobile „600.000 – 700.000 Srba“.

BIVŠI zagrebački nadbiskup Franjo Kuharić sumnjičavo je februara 1981. u zagrebačkoj katedrali pomenuo „onih 40.000 žrtava koje se pripisuju Jasenovcu“, a prvi predsednik samostalne Hrvatske, Franjo Tuđman, pred raspad bivše Jugoslavije pisao je da je u Jasenovcu „stradalo oko 30.000-40.000 osoba“.

Tek 2013, 33 godine posle Titove smrti, saradnici Spomen područja u Jasenovcu sačinili su privremeni, nepotpuni spisak od 83.145 jasenovačkih žrtava, a Muzej genocida u Beogradu registrovao je imenom i prezimenom više od 88.000 žrtava logora u Jasenovcu.

U NEZAVISNOJ Državi Hrvatskoj 1941. živelo je od 1.885.943 do 1.966.000 Srba, a prema popisu stanovništva iz 1948. na teritoriji Bosne i Hercegovine bilo je 1.610.000 Srba.

Na osnovu dosadašnjih istraživanja, beogradski istoričar Dragan Cvetković procenjuje da konačni broj žrtava u Jasenovcu iznosi između 122.300 i 131.100 ljudi, žena i dece. I da su ustaše, pored Jasenovca, u drugim logorima i na kućnim pragovima širom Bosne i Hercegovine i Hrvatske pobile i u jame bezdanke bacili još 345.000 Srba.

POČASNO mesto među manipulatorima brojem jasenovačkih žrtava pripada Josipu Brozu Titu, koji se od proleća 1944, kada je pisao o više nego uveličanoj cifri kako je u NDH samo za prva tri meseca od njenog osnivanja, „uništeno preko pola miliona Srba“, stalno poigravao s brojem ustaških zločina. Posle revizionističkog govora u Glini, 7. jula 1952, kada je, uz nekoliko očiglednih neistina, broj ustaških žrtava sveo „na stotine i hiljade ljudi“, Tito je devet godina kasnije, jula 1961, u Titovom Užicu izjavio da su ustaše pobile „na stotine i hiljade Srba i hrvatskih rodoljuba“.

RAVNODUŠNOST najvišeg hrvatskog, srpskog i jugoslovenskog rukovodstva prema jasenovačkom stratištu 28. juna 1961, na godišnjicu velikih ustaških pokolja na Kozari i Potkozarju, došli u Jasenovac da odaju poštu svojim najdražim.

Tek tad se počelo razmišljati o eventualnom trajnom obeležavanju logora u Jasenovcu. Jedna delegacija Jasenovca je, zahvaljujući ličnim vezama sa nekolicinom Titovih saradnika, uspela da izdejstvuje da bude primljena na razgovor sa maršalom Titom. Tito se složio s predlogom da Jasenovac treba dostojanstveno obeležiti, ali da od toga, kako je rekao, ne treba praviti, „jadikovku“, jer je u Jasenovcu izvršena „odmazda neprijatelja na ustanak naroda Jugoslavije“!

IDEJI za podizanje spomenika uporno se suprotstavljao Titov intimni prijatelj, predsednik Sabora Hrvatske Ivan Krajačić, pa je odluka o podizanju spomenika doneta tek na intervenciju hrvatskog generala, saveznog sekretara za narodnu odbranu Ivana Gošnjaka:

– Nemojte tamo skrivati ustaške zločine – rekao je on hrvatskom rukovodstvu. – Ako vi nećete da podignete spomenik, onda će to učiniti Armija i Federacija.

Tako je spomenik, na jedvite jade, početkom jula 1966, najzad, podignut, ali tenzije između Srba i Hrvata oko nezalečenih ratnih rana još su tinjale.

OD DOLASKA na vlast, ni Tito ni njegovi najbliži saradnici, nisu ni pokušali da nagovore vrh Katoličke crkve u Hrvatskoj da poništi nasilno pokatoličenje desetina hiljada Srba, koje je tokom rata izveo nacističko-fašistički režim NDH. I da, tako, započnu zatvarati bar jednu od najtamnijih stranica u odnosima između dva najbrojnija naroda Jugoslavije. A i optužnica protiv Ante Pavelića, podignuta tek 11 godina posle završetka Drugog svetskog rata, više je podgrevala nego lečila ratne traume. Najpre zbog toga što Paveliću po toj optužnici nikad nije suđeno, a ništa manje ni zbog činjenice da je u njoj navedeno desetak puta više svedoka Hrvata nego Srba.

NE SHVATAJUĆI da se Drugim svetskim ratom i genocidom nad Srbima u NDH duboko poremećeni odnosi između dva najbrojnija naroda Jugoslavije mogu prevazići samo suočavanjem sa svim dimenzijama tog velikog zločina, a ne njegovim ignorisanjem, Tito je učinio medveđu uslugu i Srbima i svojim sunarodnicima. Licitiranjem brojem jasenovačkih i drugih zločina, koje je sam započeo, dao je ideju i srpskim i hrvatskim nacional-šovinistima da umanjivanjem ili povećavanjem broja srpskih žrtava u Endehaziji, održavaju i s vremena na vreme povećavaju podozrenja između dva naroda. Činili bi to oni, naravno, i bez njegove pomoći, ali njegovo učešće u toj đavoljoj raboti imalo je pogubniji uticaj nego sve ono što su činili i čine hrvatski i srpski ekstremisti i nekrofilski političari.

Autor: Pero Simić

Izvor: NOVOSTI

Vezne vijesti:

Tito i Jasenovac (1): Ćutanje o logoru smrti

Tito i Jasenovac (2) Demonski cerek dželata

Tito i Jasenovac (3): Spokojstvo Vukašina od Klepaca

Tito i Jasenovac (4) Dva ordena za pokrštavanje Srba

Tito i Jasenovac (5): Ubistvo mitropolita i tri episkopa

Tito i Jasenovac (6): Paktiranje s Nemcima i ustašama

Tito i Jasenovac (7): Nemci protiv ustaških zločina

Tito i Jasenovac (8): Uzaludne nade logoraša

Tito i Jasenovac (9): I ustaše oslobađaju Srbiju

Tito i Jasenovac (10): Revizija istorije počela u Glini