Krvavi Uskrs na Plitvicama

Početkom 1991. godine rukovodstvo tadašnje SFRJ pokušava da arbitrira u rešavanju nastalog konflikta između Knina i Zagreba, ali svi pokušaji ostaju bez rezultata.

Hrvatska se sve više naoružava, višestruko povećava broj policajaca, formira Zbor narodne garde (ZNG) kao vlastitu vojsku, iako je još formalno u sastavu SFRJ.

Početkom i sredinom februara Hrvatska donosi odluku “da na njenoj teritoriji ne važe savezni zakoni” kao i odluku o razdruživanju od SFRJ, a SAO Krajina krajem februara donosi “Rezoluciju o razdruživanju od RH”. Polovinom marta JNA traži od Predsedništva SFRJ da se u državi uvede vanredno stanje, što, usled protivljenja predstavnika Hrvatske BiH i Makedonije, ne prolazi.

U kontekstu takvog stanja, Srbi su 25. marta 1991. organizovali “miting istine” na Plitvicama, na kojem se zahtevalo da Nacionalni park “Plitvička jezera” ostane u sklopu SAO Krajine. Naredni dan skupština opštine Titova Korenica donosi odluku o smeni rukovodstva nacionalnog parka, koje se nije slagalo sa odlukom o pripojenju SAO Krajini.

Dva dana kasnije Mile Martić šalje policajce iz Knina da spreče demonstrante koji su bili protiv pripajanja Plitvica opštini Titova Korenica. Na ulazima u nacionalni park na jarbolima su izvešane srpske i jugoslavenske zastave.

Sledeći dan, 29. marta, “milicajci” iz Knina zauzimaju upravne zgrade NP “Plitvička jezera”. Tako je Izvršno veće Titova Korenica preuzelo nacionalni park.

Posle takvih “alarmantnih” vesti predsednik Tuđman je doneo odluku o “uvođenju ustavnopravnog poretka na području Nacionalnog parka”, a ministar unutrašnjih poslova Josip Boljkovac poziva saradnike na hitne konsultacije u Zagreb. Pozvano je nekoliko stotina pripadnika specijalne postrojbe MUP Rakitje, specijalne postrojbe MUP Kumrovec te antiterorističke jedinice Lučko.

S nekoliko autobusa, kombija i privatnih vozila te jednim transporterom, kolona od oko 400 hrvatskih specijalaca krenula je prema Plitvicama u ranim jutarnjim satima 31. marta.

U tom momentu u plitvičkim hotelima bilo je oko 400 turista, među kojima i grupa hrvatskih specijalaca koji su se dan ranije kamuflirali u turiste, noseći u koferima oružje s namerom da “prepadom iznutra” u koordinaciji sa onima izvana savladaju krajinske teritorijalce i “martićevce”.

I Srbi su očekivali napad hrvatskih specijalaca pa su ih sačekali u zasedi postavljenoj na prilazima Plitvicama od Slunja i sa barikadama od porušenih stabala. Jutro je bilo maglovito, a sneg do kolena. Puškaranje je započelo ujutro između 6 i 7 sati.

Brojčano nadmoćniji hrvatski specijalci, uz pomoć onih kamufliranih u goste, uspeli su da zauzmu hotele i do podneva uspostavi kontrolu nad nacionalnim parkom. Dalju eskalaciju sukoba sprečila je JNA, koja se između suprotstavljenih strana postavila kao “tampon zona”.

Na hrvatskoj strani je poginuo “redarstvenik” Josip Jović (22) iz Aržana kod Makarske dok ih je dvadesetak ranjeno. Na srpskoj strani poginuo je teritorijalac Rajko Vukadinović (32) iz Korenice, dok ih je 17 zarobljeno, koji su zbog pogibije “redarstvenika” krvnički prebijani sve do njihove razmene 13. avgusta iste godine.

Tom prilikom je zarobljen i član glavnog odbora SDS Goran Hadžić (potonji predsednik RSK i sadašnji haški osuđenik, privremeno zbog bolesti na kućnom lečenju) koji se kao gost zatekao na Plitvicama. Istoga dana hrvatska policija je u obližnjem Slunju u automobilu uhapsila i Milu Bosnića, takođe člana glavnog odbora SDS, njegove pratioce Željka Krmara i Lazu Dragičevića te novinara Momira Lazića, koje su batinali puna 23 časa.

Hrvatska je poginulog Jovića proglasila za prvu žrtvu “domovinskog rata” i svake godine na vrlo visokom nivou obeležava godišnjicu njegove pogibije, iako je tadašnji ministar policije, Josip Boljkovac, više puta javno govorio i u svojoj knjizi “Istina mora izaći van” zapisao da je obdukcija pokazala da je pogođen metkom iz “tzv. pumparice, jurišne američke automatske puške uvezene iz Singapura, kakvih je imala hrvatska policija”.

Posle ove akcije hrvatska policija je na Plitvicama formirala policijsku stanicu, koja se održala do kraja avgusta te godine, kada je zbog nemogućnosti funkcionisanja usled kontrole od strane JNA , i rasformirana. Kontrolu nad NP “Plitvička jezera” preuzele su krajinske vlasti i zadržale je sve do avgusta 1995.

Plitvički događaj se po mnogim izvorima uzima kao početak rata u Hrvatskoj devedesetih prošlog vijeka. Toga dana pravoslavni vernici su slavili Cveti, a katolici Uskrs, zbog čega su mediji ovaj događaj i nazvali “krvavi Uskrs”.

Istog dana SAO Istočna Slavonija Baranja i Zapadni Srem donela je odluku o prisajedinjenju Srbiji, a narednog dana to je učinila i SAO Krajina.

(intermagazin.rs, Veritas)

Izvor: ISKRA

Vezane vijesti:

Kontinuitet etničkog čišćenja

Supermarket uspomena: u Kninu, 20 godina posle | Jadovno 194

Savo Štrbac: Fitilj Božićnog ustava | Jadovno 1941.