Ko je i kakav bio general Mile Novaković (1950-2015)

Da mu srce iznenada nije otkazalo poslušnost, general potpukovnik Mile Novaković (1950-2015) i dalje bi u svojoj kući pored Dunava dočekivao razni svijet – od vojnika, diplomata, političara i novinara do istražitelja ratnih zločina, advokata, bezbednjaka i drugih znatiželjnika koji su ga pohodili u potrazi za objašnjenjem ili ohrabrenjem.

(Napomena redakcije portala Jadovno.srb.: Ovaj prilog je prvi put objavljen na našem portalu 27. septembar  2016. godine.)

Sa kakvom namjerom ga je posjetio Jirgen Kold, akter danskog dokumentarca „Masakr u Dvoru“, filma o brutalnom ubistvu devetoro mentalnih bolesnika i invalida 8. avgusta 1995. godine? Zločin je izvršen za vrijeme „Oluje“ pred očima mirovnjaka iz Danske koji ga nisu spriječili jer za to – nisu imali mandat UN! Kolda, komandanta bataljona zbog toga dvije decenije progoni savjest.

I dilema da li je trebalo da prekrši mandat i spasi živote nesrećnicima. Novaković nije imao dilemu. Pred kameru i gosta izveo je svoju desetogodišnju ćerku Jovanu i pitao kakav to mandat UN može da zabrani vojniku da bilo gdje u svijetu zaštiti sličnu devojčicu ako bi njen život bio ugrožen?! Danski oficir nije mogao da se uzdrži od suza, a srpski od citiranja Hemingveja: „Nikad ne pitaj za kim zvona zvone – ona zvone za tobom!“

Brzo, britko, jasno i slikovito. Takav je bio Mile Novaković, čovjek i oficir koji nas je napustio 14. septembra 2015 godine.

Rođen 1950. u Kirinu, u opštini Vrginmost. Odličan osnovac i gimnazijalac u Karlovcu, najbolji među 387 pitomaca 25. klase Vojne akademije u Sarajevu. Visoku ratnu školu i magistarske studije prekinuo je 1991, izmjestio porodicu iz Zagreba i otišao na Kordun. Četiri puta je vanredno unapređivan, četiri puta odlikovan. U ratu je prvo preuzeo jednu brigadu na Kordunu. Potom je predvodio Krajišnike u probijanju koridora kroz Posavinu, operaciji koju su zajedno izveli borci RS i RSK u junu 1992., ponovo uspostavljajući kopneno-vazdušnu vezu sa Srbijom. Njegov lični i doprinos Srba iz Krajine tom vojničkom uspjehu brzo je zaboravljen. Samo je jednom prisustvovao obilježavanju godišnjice proboja u Dugoj Njivi u Modriči.

„Mi Krajišnici nismo pobednička strana, pa nas valjda ne žele u takvim proslavama“, komentarisao je kasnije.

Komandovao je krajiškom vojskom od 1992. do 1994, bio je savjetnik za nacionalnu bezbjednost predsjednika RSK, pregovarač sa Unproforom i Zagrebom, vođa operacije „Pauk“ u zapadnoj Bosni. Preuzimao je dužnosti na koje su ga postavljali i sa kojih su ga smjenjivali, svjestan rizika od manipulacije kojima su bili izloženi Srbi iz Krajine i njihove vođe. Bio je ogorčeni protivnik raznih paravojskih i njihovih samozvanih predvodnika koji su „ratovali“ od Dalmacije do Istočne Slavonije na sramotu Srba i na njihovu veliku štetu.

To se najbolje vidjelo u jesen 1995. godine u Arkanovom kampu u Erdutu gdje su, nakon što ih je diljem Srbije hapsila policija, isporučivani izbjegli Krajišnici, njih oko 20.000 i gdje su prošli neviđenu torturu „kažnjavanja izdajnika“.

General Novaković je dijelio sudbinu svojih zemljaka i u „Oluji“. Probijao se kroz kolonu, u kojoj je bila i njegova porodica, od Petrove gore (gdje je stigao sa pregovora u Ženevi), prema Dvoru i Novom gradu da bi pomogao Kordunašima i Banijcima da potisnu snage Hrvatske vojske i Armije BiH kako bi civili bezbjedno prešli rijeku Unu i stigli u Republiku Srpsku. Izdavao je naredbe zajedno sa generalom Miletom Mrkšićem, poslednjim komandantom SVK koji je prošlog mjeseca, kao haški osuđenik umro u zatvoru u Portugalu.

Tih „olujnih“ dana Novaković se prisjetio govoreći na njegovoj komemoraciji, kada je prvi put javno rekao i da je Mrkšić krajem ljeta 1991. pokušao da izvrši vojni udar i smijeni Blagoja Adžića i Veljka Kadijevića, kao i da su zbog toga, za kaznu, on i njegova brigada sjutradan upućeni u Vukovar.

On se osvrnuo i na Mrkšićevu presudu

„Osuđen je, iako u presudi nema da je on učinio ili naredio bilo kakav ratni zločin, niti da su ga izvršili pripadnici njegove jedinice. Učitano mu je kao krivica nečije naknadno razumevanje šta je trebalo da uradi. U suštini, osuđen je zbog toga što je kasnije postao poznat po dužnosti poslednjeg komandanta Srpske vojske Krajine da bi tobožnja srpska krivica bila potvrđena“ – ocijenio je Novaković.

Angažovao se i za generala Borislava Đukića nakon što je ljetos uhapšen u Crnoj Gori po potjernici iz Hrvatske, tvrdeći da u slučaju brane Peruća, za šta ga terete, nema ni zrnca njegove krivice.

Živio je skromno, uvijek sa mislima na Krajišnike izginule kod Maslenice, Medačkog džepa, u „Bljesku“ i „Oluji“, sa mislima na optužene u Hagu od kojih je neke, više zarad istine nego zbog njih samih, branio dobrovoljno svjedočeći u Tribunalu.

Bio je svestrano obrazovan, odlično je poznavao filozofiju i psihologiju, obožavao logiku i matematiku i pasionirano čitao istorijska štiva. Bio je rezervisan prema ukoričenim svjedočenjima onih koji su stizali samo do predsoblja gospodara rata i mira. I pisali memoare. On je ulazio u kabinete. I ćutao.

Prikupljao je dokumente, sređivao dnevnike i svjedočenja sa raznih vojnih, političkih i diplomatskih sastanaka kojima je prisustvovao sa namjerom da sve to jednom objelodani. Nije stigao!

Mile Novaković je često bio više dostupan drugima nego svojoj porodici, jednako prvoj, u kojoj je sa Katarinom izrodio dva sina, i drugoj u kome mu je Jasminka podarila kćerku. Vojska Srbije ispratila ga je počasnim plotunima, poštovaoci i zemljaci poslednjim pozdravom a porodica oprostom.

Oni koji vole uvijek opraštaju!

Izvor: PRINCIP

Vezane vijesti:

PREMINUO GENERAL MILE NOVAKOVIĆ – Jadovno 1941.

General ispraćen bez vojnih počasti – Jadovno 1941.

Hapšenje Borislava Đukića: O generalu nema ko da piše …

General ispraćen bez vojnih počasti – Jadovno 1941.

PREMINUO GENERAL JOVO BLAŽANOVIĆ – Jadovno 1941.

MILE MRKŠIĆ PREMINUO U ZATVORU – Jadovno 1941.