VERITAS: Saopštenje povodom likvidacije Gospićkih Srba u jesen 1991. godine

Hrvatska vojska i policija su u Gospiću i okolnim mjestima, u jesen 1991. godine,  uglavnom pod maskama, odvodili srpske civile iz njihovih kuća i stanova i likvidirali ih raznim metodama i na više mjesta.Likvidirani su uglavnom viđeniji Srbi (sudije, tužioci, direktori, novinari, policajci, penzioneri…) koji su bili lojalni novouspostavljenom hrvatskom “demokratskom” režimu. Prema VERITAS-ovim podacima, u tom periodu i na takav način, ubijeno je najmanje 123 lica srpske nacionalnosti, među kojima i 35 žena, od čega skoro polovina 17. i 18. oktobra.

Milan Levar nad Šaranovom jamom 

Među likvidiranima su i deset bračnih parova i četiri para po jednog roditelja i djeteta. Među likvidiranima je i kompletna porodica Pantelić: Milan (1934) šef Hidrometereološke stanice u Gospiću, njegova supruga Anđelka (1941), po zanimanju trgovac i njihova kćerka Mirjana (1963), studentica, svi odvedeni iz njihovog stana noću od strane osoba u uniformama i pod maskama, od kojih je do sada identifikovano Milanovo tijelo, dok se Anđelka i Mirjana još vode kao nestali.

Sa likvidacijama srpskih civila bio je upoznat cijeli politički, vojni i policijski vrh hrvatske države. A nakon što su pripadnici JNA, krajem decembra iste godine, pronašli 24 pougljenisana leša srpskih civila u zoni razdvajanja sukobljenih strana, upoznati su, preko poznatih svjetskih medija i humanitarnih organizacija, i predstavnici Međunarodne zajednice, pod čijim “pritiskom” je tadašnji predsjednik RH FRANjO TUÐMAN naredio istragu o likvidacijama gospićkih Srba. Iako su prikupljeni dokazi ukazivali na naredbodavce i izvršioce tih ubistava, slučaj je vrlo brzo stavljen ad acta, a leševi ubijenih su iz primarnih premještani u sekundarne grobnice, koje još uvijek kriju oko stotinjak neidentifikovanih leševa.

Tužilaštvo Haškog tribunala, ubrzo po osnivanju, vodilo je intenzivnu istragu o ovom događaju i slučaj je, prije nego je optužnica podignuta, u cilju održanja Račanove vlade, ustupljen hrvatskom pravosuđu.

Županijsko državno tužilaštvo u Rijeci, u martu 2001. godine, podiglo je optužnicu protiv pet pripadnika hrvatske vojske i policije zbog ratnog zločina protiv civilnog stanovništva, a teretilo ih se za bezrazložno hapšenje i za likvidaciju najmanje 50 lica.

Pravosnažnom presudom Županijskog suda u Rijeci, iz marta 2003. godine, proglašeni su krivima: TIHOMIR OREŠKOVIĆ, tadašnji sekretar Operativnog štaba u Gospiću i MIRKO NORAC, tadašnji komandant 118. brigade HV-a, što su, u vremenskom periodu od 14. do 18. oktobra 1991. godine, naredili pripadnicima Hrvatske vojske i Vojne policije da bezrazložno uhapse najmanje 50 civila hrvatske i srpske nacionalnosti, koje je, po njihovom naređenju, STJEPAN GRANDIĆ, komadant II bojne (puka), zatočio u kasarni Perušić; što su zatim Norac i Orešković, 17. oktobra iste godine, u večernjim satima, u prostorijama tzv. Operativnog štaba u Gospiću, prisutnima naredili da moraju izvršiti likvidaciju jednog broja pohapšenih civila koji su iz kasarne Perušić doveženi na lokalitet Pazarište, gdje su iste večeri pucanjem iz oružja usmrtili najmanje desetoricu, s tim da je Norac prvi usmrtio jednu žensku osobu; što je Grandić, 18. oktobra 1991. godine, u jutarnjim satima, postupajući po prethodnom dogovoru sa Oreškovićem i Norcem, najmanje 39 do 40 zatočenika iz kasarne Perušić dovezao na lokalitet Lipova Glavica, gdje ih je zajedno sa pripadnicima HV, od kojih su neki bili maskirani, iz vatrenog oružja usmrtio, a zatim 10 do 11 ubijenih zakopao na smetlište Razbojište, a još najmanje petoricu ubijenih odvezao kamionom u nepoznatom pravcu, dok su 24 leša polivena benzinom i zapaljena, koje su u takvom stanju i pronašli pripadnici JNA u decembru iste godine, od kojih su do sada 22 identifikovana. Sud ih je zbog toga osudio i to: Oreškovića na 15, Norca na 12 i Grandića na 10 godina zatvora.

Istom presudom sud je, u nedostatku dokaza, oslobodio Norca, Oreškovića i IVICU ROŽIĆA za likvidaciju trojice Srba iz Karlobaga, koji su 25. oktobra 1991. godine odveženi i ubijeni na lokalitetu Crni Dabar na Velebitu, dok je, zbog odustanka tužioca, optužbu odbio protiv ČANIĆ MILANA.

Iako je proces “gospićkoj grupi” bio ozbiljniji od svih drugih procesa vođenih pred hrvatskim sudovima protiv Hrvata, presuda je, po ocjeni mnogih pravnih analitičara, kompromis. Naime, sud je kao otežavajuće okolnosti svoj trojici osuđenih cjenio sljedeće činjenice: da su žrtve civili “koji nisu bili pripadnici paravojnih neprijateljskih formacija” i broj “bezrazložno uhićenih i usmrćenih”; da su leševi ubijenih sa lokacije Pazarište premješteni, a leševi ubijenih na lokaciji Lipova Glavica zapaljeni i ostavljeni da ih razvlače životinje, te da je jedan dio tih leševa porazbacan na smetlište Razbojište, a jedan dio odvežen ko zna gdje; da je čak četvero djece ostalo bez oba roditelja, da je ubijena cijela jedna porodica; da je imovina odvedenih i potom likvidiranih civila uništena, u stanove su useljeni drugi ljudi itd., pa se s pravom postavlja pitanje koliko bi jedan hrvatski vojnik trebao da ubije srpskih civila i kojom metodom da bi dobio maksimalnu kaznu zatvora.

Postavlja se i pitanje zašto nisu procesuirani i ostali za koje je “van svake sumnje” utvrđeno u sudskom procesu “gospićkoj grupi” da su planirali, hapsili i učestvovali u likvidacijama gospićkih Srba, po komandnoj ili individualnoj odgovornosti, a takvih je više desetina, od kojih su neki i danas na visokim funkcijama i položajima u hrvatskoj vojsci, policiji i vlasti, kao što se to radi u drugim slučajevima i u drugim državama regiona.

Porodice likvidiranih gospićkih Srba posebno uznemirava i onespokojava saznanje da je, uskoro po pravosnažnosti presude “gospićkoj grupi”, tadašnji predsjednik RH Stipe Mesić pomilovao osuđenog Grandića, ublaživši mu kaznu za dvije godine, koju je već odavno i izdržao; da se osuđenom Norcu, kojem je, u julu 2010. godine, kazna za ovaj i slučaj “Medački džep”( pravosnažno osuđen na 6 godina) objedinjena na 15 godina zatvora, omogućavao skoro normalan život u  zatvoru (studiranje, vjenčanje, proslava rodjenja i krštenja sina u rodnom selu pred velikim brojem zvanica, od koji su neki bili na visokim državnim funkcijama i to pod pažnjom svih medija u Hrvatskoj) i što je, po odluci Komisije za uslovni otpust Ministarstva pravosuđa RH, od 25. novembra 2011. godine na uslovnoj slobodi; da se osuđenom Oreškoviću za vrijeme izdržavanja kazne veoma pogodovalo, tako što je duže vremena, zbog navodne bolesti, umjesto u zatvorskoj bolnici,  proveo na slobodi, a u zatvoru je iz zatvorenog, protivno pravilima, premješten u poluotvoreno odelenje, te da će i on, po nedavnoj odluci pomenute Komisije, izići na uslovnu slobodu već u novembru ove godine, dok se, s druge strane, ništa ne preduzima u pronalaženju posmrtnih ostataka njihovih najmilijih,

U Beogradu i Banja Luci, 16.10.2012.

Izvor: VERITAS

Vezane vijesti:

MILAN LEVAR:U TRI DANA U GOSPIĆU JE UBIJENO NAJMANJE STOTINU CIVILA, SRBA I HRVATA!

Slučaj Milana Levara