Usvajanjem Deklaracije vraćamo barem dio duga onima koji strašno postradaše od strane Hrvatske države prije više od 70 godina

Uvodno obraćanje narodnog poslanika Dragana Čavića, na 7. redovnoj sjednici Narodne Skupštine R. Srpske povodom Prijedloga Deklaracije o genocidu Nezavisne države Hrvatske nad Srbima, Jevrejima i Romima.

Banja Luka, 21.oktobar 2015.godine

Dame i gospodo narodni poslanici,

Za narode Republike Srpske, danas je jedan od onih dana koji se nameću kao istorijski i koji to zaista i jesu.

Konačno je došao dan, u okviru obilježavanja 70 godina od pobjede nad fašizmom, i 70 godina od nestanka fašističke i genocidne Nezavisne države Hrvatske, da se jedan parlament jasno odredi o pogromu počinjenom tokom Drugog svjetskog rata nad Srbima, Jevrejima i Romima, narodima kojima je ustaška Nezavisna država Hrvatska namjenila i provodila politiku istrebljenja.

Danas vraćamo, barem dio duga članovima naših porodica, našim sunarodnjacima, našim prijateljima i sugrađanima iz reda jevrejskog i romskog naroda, koji strašno postradaše od strane Hrvatske države prije više od 70 godina.

U Republici Srpskoj gotovo da nema kraja iz koga dolazite kolege narodni Poslanici, a koji nije natopljen krvlju žrtava koje su satirane samo zbog svoje vjerske i nacionalne pripadnosti ili ideološkog opredelenja.

Zločin koji je počinila Hrvatska država u periodu Drugog svjetskog rata, nad Srbima, Jevrejima i Romima ima sve elemente genocida a po metodama umorstava i po broju žrtava, ulazi u red najmonstruoznijih događaja u novijoj istoriji.

Ustaška Nezavisna država Hrvatska nije imala milosti ni prema onima koji su bili ideološki drugačiji Hrvati i Muslimani , i koji su bili pripadnici antifašističkog pokreta ili su pomagali pripadnicima progonjenih naroda od opšteg istrebljenja kojeg su provodile ustaške falange.I oni su završavali život na način primjenjivan prema Srbima,Jevrejima i Romima.

Sve do početka devedesetih, to je bila tabu tema u Jugoslaviji i ta strategija prevazilaženja prošlosti i zaborava putem proglašavanja tabu tema pokazala se mnogostruko pogrešnom.

I nauka je ćutala, a to je od strane zločinaca tumačeno kao posthumna pobjeda jednog zločinačkog sistema.

U isto vrijeme, u mračnim uglovima naše porobljene prošlosti, rađalo se potomstvo ustaštva i nacizma.

U tome leži glavni uzrok što je pola vijeka poslije tragičnih zbivanja na području Hrvatske, nastavljen proces politike „čiste rase“.

Genocid u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj 1941. otpočeo je odmah nakon formiranja, na okupiranom području Kraljevine Jugoslavije, kvislinške tvorevine „Nezavisne Države Hrvatske“.

Podsjećam, da je cijelo područje Republike Srpske i Bosne i Hercegovine bilo uključeno u sastav te države.

Vremenski, genocid se uklapa u ratna zbivanja, ali njegovi korjeni sežu dublje u istoriju, pa i samo sprovođenje genocidne politike bilo je na izvjestan način nezavisno od ratnih operacija.

Idejne temelje genocidne politike postavio je dr Ante Starčević u drugoj polovini XIX vijeka. Prihvatajući doktrinu „naučnog“ rasizma, Starčević je globalnu rasističku podjelu na crnu, bijelu i žutu rasu prenio u provincijske okvire i ugradio u odnose dvaju srodnih slovenskih naroda, Srba i Hrvata, pokušavajuću da dokaže njihovo različito porijeklo.

Osnovnu nit koja povezuje sve segmente Starčevićevog učenja čine etnocentrizam i ksenofobija.

Starčevićeve ideje, i pored argumentovane kritike od strane njegovih savremenika pa i kasnije, postale su sastavi dio programa hrvatske Stranke prava, koju su osnovali sam Starčević i Eugen Kvaternik.

Kolektivna svijest, oblikovana na negativnim stereotipima i rasnoj mržnji, bila je najpresudniji faktor u izvršenju genocida nad Srbima.

Bilo bi, međutim, pogrešno pripisati uzroke srbofobije isključivo Stranci prava i ustašama.

Ona je imala snažno izvorište i u balkanskoj projekciji Kominterne i njenoj podjeli na ugnjetene i ugnjetačke nacije, pri čemu je srpska nacija stavljena u ovu drugu kategoriju.

Tragična sudbina Kraljevine Jugoslavije na kraju treće decenije 20.vijeka, manifestovala je svu naivnost Karađorđevićke politike zajedničke države Južnih Slavena u kojoj su politički predstavnici Hrvata samo pojačali mržnju prema Srbima i Kraljevini , i time kreirali stereotip majorizacije Hrvatske nacije od strane VelikoSrpskog južnoslavenskog hegemonizma i supremacije.

Formiranjem Nezavisne Države Hrvatske postojale su već određene kolektivističke pretpostavke za izvršenje genocida. Rastući nacionalni egoizam, indoktrinacija i vjerski fanatizam, predstavljali su osnovu na kojoj je bilo moguće olako postaviti pogubnu fikciju o genocidu kao spasu za budućnost Hrvatske.

I u posljednjem trenutku bilo je moguće sprečiti katastrofu da su se dva najpresudnija faktora u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj, crkva i Hrvatska seljačka stranka, dva najuticajnija čovjeka – Vlatko Maček, vođa najmasovnije hrvatske organizacije, i dr Alojzije Stepinac, poglavar katoličke crkve, izdigli iznad date situacije.

Oni su, međutim, otvorili put genocidu.

Umjesto distanciranja od ustaša kao terorističke organizacije, od njihove dobro znane ideologije, u čijem su programu bili rasizam, genocid i teror, oni su u najkritičnijem momentu istorije svog naroda stali na stranu ustaša, obezglavivši seljaštvo, najbrojniji sloj u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj , pokolebavši intelektualce. Ostvarenje ustaškog programa ne bi bilo moguće bez te pretpostavke.

Ustaše su stekle moć unutrašnjim duhovnim jedinstvom katolika, oličenim u nadbuskupu Stepincu, a akcionu sposobnost pomoću Hrvatske seljačke stranke i dobro organizovane i naoružane Hrvatske seljačke straže, koju je Maček stavio na raspolaganje ustašama.

Paveliću je, s obzirom na naprijed iznijetu situaciju, preostalo samo da institucionalizuje genocid i trijumfalno ga podigne na „zakonski“nivo.

Mašinerija terora stavljena je u pogon i politika genocida dala je prve rezultate.

Po njemačkim i italijanskim izvorima, ustaše su u prvih šest meseci svoje vladavine ubile 300 hiljada Srba i oko 20 hiljada Jevreja.

Genocid u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj nije moguće objasniti u okviru civilizacijskih standarda.

General Fon. Horstenau jedan od nesumnjivo najboljih poznavalaca prilika u NDH, okarakterisao je hrvatsku politiku kao „najokrutniji, najstrašniji događaj u novijoj istoriji, vođen bez ikakvih principa, koji je služio isključivo za zadovoljenje neljudskih instinkata..

„O Hrvatima“, kaže Fon Horstenau „mi Austrijanci imali smo krivu predodžbu, sa kojom sam, na žalost, i ja došao u Zagreb 1941… Hrvati su jedan nesrećan narod koji nikada nije znao šta hoće.“

Austrijski istoričar Fridrih Her smatra da je ono što se dogodilo u Hrvatskoj posljedica „arhaičnog fanatizma iz preistorijskog vremena“. Pavelić je za njega „jedinstvena figura ubice XX veka“.

Da bi se objasnio genocid u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj, moraju se sagledati dublji slojevi krize određenog vremena i kulturnog nivoa zemlje u kojoj se odigrao.

Fašizam i nacizam nisu bili modeli na čijim se osnovama rađalo ustaštvo. Pavelić je u svoj politički okvir uključivao ponešto iz jednog i iz drugog fonda, da bi se približio čas Rimu, čas Berlinu, ne bi li obezbjedio na taj način njihovu podršku.

Za razliku od genocida nad Srbima, čiji su korjeni lokalnog karaktera, genocid na Jevrejima i Romima u NDH bio je sastavni deo globalne nacističke politike, ali treba naglasiti da je antisemitizam bio i sastavni dio ustaške ideologije.

Na osnovu Ustaških principa usvojenih 1933, antisemitizam ustaštva imao je izrazito crkveno-teološki karakter. Nakon konstituisanja NDH, u zvaničnoj politici te zemlje prihvaćena je njemačka varijanta antisemitizma, u kome centralno mjesto zauzima rasizam.

U Nezavisnoj Državi Hrvatskoj, genocid je bio sastavni dio državne politike, regulisan „zakonskim“ propisima, u čiju su realizaciju bile uključene raznovrsne grane državne mašinerije, sa hiljadama profesionalaca različitih profila.

Na popisu budućih žrtava, odvođenju u sabirne centre, oduzimanju imovine i nizu drugih „tehničkih“ poslova bio je angažovan ogroman birokratski aparat.Željeznica i ostala saobraćajna sredstva imali su veliku ulogu i deportaciji žrtava na odredište egzekucije.

Završni čin, oduzimanje života, bio je privilegija ljudi najodanijih ustaškoj stvari. Stoji činjenica da je Nezavisna Država Hrvatska bila totalitarna država, da je počivala na „poglavnik“ principu.

Međutim, taj princip mogao je funkcionisati samo ako je iza sebe imao masovnu podršku, koja je u ovom slučaju bila nesumnjiva.

Plan genocida ostvarivan je po utvrđenom redosljedu, uz zaprepašćujuću spremnost birokratskog aparata da, bez pogovora, priđe izvršenju jednog zadatka, gotovo nepojmljivog: hladnom ubijanju svojih sugrađana, bez obzira na starost i pol.

Sve se dešavalo naočigled domaće i svjetske javnosti. Tajni nije bilo ni za koga.

Prvi korak u sprovođenju genocidne politike bio je dehumanizacija žrtava, njihovoprikazivanjeunajgoremsvjetluisvođenjenapodljudskabića. Srbi su od ustaškog pokreta označeni kao uzrok svih zala, svih istorijskih nedaća hrvatskog naroda, kao osnovna prepreka u njihovoj „tisućljetnoj borbi za oslobođenje“.

Komandant koncentracionog logora Jasenovac, fratar Miroslav Filipović – Majstorović, izjavio je da je svim časnicama i vojnicima izdat nalog da „pod svaku cijenu treba da nastoje uništiti Srbe u Hrvatskoj, bez milosti, jer je to program koji se mora izvršiti“.

Sredstva masovnih komunikacija, dnevna štampa i radio, ponavljala su iz dana u dan: „U Hrvatskoj ne može biti Srba ni pravoslavaca“ i pozivali narod na obračun bez milosti. Članovi hrvatske vlade i ustaško rukovodstvo uspostavljali su neposredan kontakt sa narodom organizovanjem masovnih skupova.

Ministar dr Milovan Žanić izjavio je 2. juna 1941, na skupu u Novoj Gradiški: „Ovo ima biti zemlja Hrvata i nikog drugog, i nema te metode koju mi nećemo kao ustaše upotrijebiti da učinimo ovu zemlju zbilja hrvatskom i da je očistimo od Srba. Mi to ne tajimo, to je politika ove države i to kad izvršimo, izvršićemo ono što piše u ustaškim načelima.“

Propaganda je predstavljala osnovni činilac psihološke mobilizacije masa. Stvorena je iluzija da se radi o „velikom istorijskom događaju“, o djelu koje treba izvršiti u ime vrhovnog nacionalnog interesa.

Po uzoru na Nirnberške rasističke zakone donijete 1935, na osnovu kojih je u Trećem rajhu antisemitizam podignut na nivo zakonske obaveze, usvojeni su u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj analogni propisi o rasnoj pripadnosti, o zaštiti arijevske krvi i slično.

Zakonskom odredbom o zaštiti narodne i arijevske kulture hrvatskog naroda, zabranjeno je Jevrejima „svako sudjelovanje u radu, organizaciji i ustanovama društvenog, omladinskog, sportskog i kulturnog života hrvatskog naroda uopšte, a posebno u književnosti, novinarstvu, likovnoj i muzičkoj umjetnosti, urbanizmu, pozorištu i filmu.“

Na istovjetan način tretirani su i Srbi, s tim što je tu vjersko-nacionalni faktor bio odlučujući.

I Srbima, kao i Jevrejima, oduzeta je cjelokupna imovina, srušene su pravoslavne crkve i sinagoge, a neke pravoslavne crkve pretvorene su u katoličke.

Pravna tehnika predstavljala je dio administrativne prinude, čime je upotpunjen birokratski instrumentarij za izvršenje genocida.

U mnogim pitanjima NDH je oponašala nacističku Njemačku, ali na planu izvršenja genocida ju je nadmašila.

Za razliku od nacista, koji su oformili jedan sistem bezličnog istrebljivanja ljudi u krematorijumima i gasnim komorama, genocid na tlu današnjih država Hrvatske, Bosne i Hercegovine i dijela Srbije u Sremu praćen je ritualnim ubistvima na javnim mjestima i sadističkim iživljavanjima.

Po bestijalnosti genocid u NDH nadmašuje svaku moć imaginacije.

Bio je to sublimirani izraz svih istorijski poznatih oblika fizičkog i duhovnog terora.

Genocid nad Srbima sprovođen je po nekoliko paralelnih linija:

• sinhronizovanim masovnim ubistvima u kućama, u bogomoljama i na otvorenim prostorima,
• sistemom koncentracionih logora,
• prevođenjem pravoslavaca u katoličanstvo i
• iseljavanjem iz Nezavisne Države Hrvatske.

Razrađenom strategijom kroz četiri naprijed navedena oblika, Nezavisnoj Državi Hrvatskoj je planirala integralni genocid nad srpskim narodom.

Dramatične izvještaje, propraćene fotografijama i filmovima o masovnim zločinima nad srpskim narodom, dostavljale su i italijanske i njemačke jedinice koje su operisale na teritoriji Nezavisne Države Hrvatske.

Pljačka srpske i jevrejske imovine bila je sastavni dio nasilja. „Zakonskom odredbom“ rješena je dalja sudbina te imovine.

Tehnika pogroma bila je prosta, ljudi su pozivani na zborna mjesta, u škole, crkve ili na poljane, uz napomenu da će biti upućeni na rad, ili da im se prenese „važno“ saopštenje. Disciplinovani odziv srpskog življa bio je posljedica okolnosti da su pozive upućivali mještani Hrvati kao i Muslimani, sa kojima su Srbi do tada živjeli u dobrosusjedskim i prijateljskim odnosima.

Nakon što bi im oduzeli novac i dragocjenosti, ubijani su na licu mjesta, ili su živi spaljivani u svojim kućama ili u crkvama, kao na primjer u Glini, Sadilovcu ili nekim selima Slavonije.

Pozivane bi bile zatim slijedeće grupe, uz obavještenje da je prethodna transportovana u Njemačku na rad. Ta obmana brzo je otkrivena.

Zbog toga je već od kraja 1941. pa do završetka rata primjenjivana druga tehnika, opkoljavanja sela i ubijanja stanovništva uz pomoć redovne vojske. Njemcima i Italijanima to je prikazivano kao „čišćenje terena od komunističko-četničkih bandi“.

U Lici, Dalmatinskoj zagori, Livanjskom polju i Hercegovini leševi ali i živi ljudi bacani su u kraške jame, duboke više desetina metara, a ponegdje i preko stotine. Najpoznatije su Šaranova jama na Velebitu, Šurmanačka jama u Međugorju i jama Ravni Dolac u livanjskom polju.

Kraške jame kao masovne grobnice predstavljaju osobenost po kojoj se genocid u NDH izdvaja od dosad poznatih slučajeva.

U izvještaju karabinjera iz Zadra upućenom guverneru Dalmacije 28. jula 1941. stoji: „Dvesta metara od kuće nekog Marčetić Đorđa, trgovca, postoji rupa u koju su bačeni leševi muške i ženske djece, a nekoliko desetina metara dalje izviruju noge i ruke zakopanih leševa.“

Još prije početka rata ilegalna ustaška organizacija u zemlji izvršila je popis i utvrdila precizan kapacitet pojedinih kraških jama na teritoriji Hrvatske i Hercegovine, te je postavila oznake na električnim stubovima i obilježila put ka njima znacima samo njima prepoznatljivim.

Sistem logora u NDH građen je u principu po uzoru na nacističke logore. Planove za izgradnju logora, prema njemačkim izvorima, sačinio je Maks Luburić, još u emigraciji. Nakon formiranja NDH Luburić je upućen u Njemačku kako bi se bolje upoznao sa organizacijom logora.

Prvi koncentracioni logor u NDH, pod imenom „Danica“ formiran je već krajem aprila 1941. u Koprivnici i njegovi prvi zatočenici su bili Srbi sa područja zapadne Bilogore, njih oko 500.

Uporedo je formiran i kompleks logora Gospić – Jadovno – Pag koji je u samo 132 dana postojanja progutao prema istraživanjima dr Đure Zatezala, preko 40.00 žrtava, od čega 38.000 Srba.

Većina zatočenika je pobijena bacanjem u kraške jame Like i Velebita ili davljenjem u moru Paškog akvatorijuma.

Zgroženi zločinima kojima su svjedočili ali i zbog straha od srpskog ustanka, italijanski fašisti su krajem avgusta zatvorili logore i svega oko 2.000 onih koje ustaše nisu stigle pobiti, transportovali su u logor Jasenovac, muškarce, a žene sa djecom u logor Jastrebarsko.

Bivši zatočenik jednog od najvećih koncentracionih logora „Jasenovac“ naveo je u svojoj knjizi pedeset načina ubijanja zatvorenika, od vatrenog oružja, koje je bilo rezervisano za „važnije“ ličnosti, preko vješanja, pa do ubijanja drvenim maljem, gvozdenom šipkom i klanja noževima specijalno proizvedenim za tu svrhu.

Nisu izostala ni umorstva batinanjem i lišavanjem zatvorenika vode i hrane.

Termička sredstva ubijanja uslijedila su nešto kasnije, kada se zbog masovnog dovođenja drugih zatočenika nije mogao obaviti „radni“ zadatak.

Spaljivani su leševi, ali i živi ljudi u specijalnim tunelima.

O tome govori zapis doktora Samuela Pinta, koji je igrom slučaja ostao živ: „Ubijali su ih na taj način da su žrtvama nožem rasparali trbuh i udarali ih maljevima u glavu, a ponekad još žive bacali u peći ciglane…

Formiranje posebnih koncentracionih logora za djecu predstavlja jedinstven primer u istoriji, a taj bestijalni čin pripada upravo Hrvatskoj.

Prvo u Metajni na ostrvu Pagu već 24. juna 1941. a kasnije u Jastrebarskom, u Gornjoj Rijeci, Lobor Gradu, Kruščici kod Viteza i u blizini Križevaca postojali su takvi logori pod nazivom „Sabirališta za djecu“.

Dječiji logor u Jastrebarskom, jedan od najvećih, i bio je pod nadzorom časnih sestara kongregacije Svetog Vinka.

Sprovođenje terora i sadističko iživljavanje u logorima u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj bilo je rutinski programirana operacija, pri čemu su funkcioneri u logorima imali široku diskrecionu vlast. Likvidacija žrtava bila je za njih redovan „državni posao“, za koji su dobijali blagoslov i „oproštaj od grijeha“ od katoličke crkve.

Teško je, međutim, shvatiti monstrume iz perspektive individualnog posmatranja strahota koje su počinili. Da bi se napravio portret ustaškog kriminalca, stvar mora biti podignuta na društveni nivo. Ovo utoliko prije što je u sprovođenju terora učestvovalo na hiljade građana Nezavisne Države Hrvatske, što su logori bili razasuti po celoj Nezavisnoj Državi Hrvatskoj i, konačno, što su ustaše bile regrutovane iz svih slojeva društva.

Genocid u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj ostavio je razoran trag u kolektivnoj svijesti Srba i Hrvata.

Ne može se narod kao cjelina okvalifikovati kao genocidan, ali ostaje bolna činjenica da je genocid izvršen u ime hrvatskog naroda i za njegov „spas“, a da je izostala moralna satisfakcija u narodu nad kojim je izvršen.

Za četiri poslijeratne decenije, hrvatskom rukom ili novcem, nije podignuta ili obnovljena nijedna od 500 pravoslavnih crkava razorenih u vremenu od 1941. do 1945.

A septembra 1991. i narednih mjeseci, prišlo se razaranju preostalih pravoslavnih crkava u toj Republici. Politička patologija ustaštva kontinuirano je pothranjivana religioznom patologijom.

Katolička crkva u Hratskoj preko jednog dijela klerika ostala je i danas u istim pozicijama jednog preživjelog klerikalnog nacionalizma kao i 1941. što nije bio slučaj ni u jednom zemlji svijeta.

U Hrvatskoj su 1991. oživjele istovjetne metode nasilja nad srpskim narodom kao i 1941.

Da bi se došlo do odgovora zašto je genocid u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj bio moguć, zašto je poprimio tako nepojmljive dimezije i zašto je na temeljima ideologije NDH poslije 50 godina obnovljena ideja nezavisne Hrvatske države, mora se uspostaviti veza između popularnosti ideje o državi Hrvata, kulturnog nivoa date sredine i religije.

Jugoslavija je stvorena 1918. na bazi interesa analognih onima na kojima je nastala Italija 1871. ili Njemačka pod Bizmarkom.

Za Hrvatsku, u određenom istorijskom trenutku, to je bio most koji joj je 1918. i 1945. omogućio da bezbolno pređe iz poraženog tabora na stranu pobjednika.

Međutim, i pored svih pozitivnih rezultata koje je Hrvatska ostvarila u Jugoslaviji i preko Jugoslavije, značajan dio hrvatskog naroda nikada nije prihvatio Jugoslaviju kao svoju domovinu.

Ideal je bio nezavisna Hrvatska država.

Zašto je veliki deo Hrvata izabrao da na krajnje necivilizovan način ostvari taj svoj ideal, odgovor treba tražiti u nepostojanju kulturnog i etičkog filtra u hrvatskim masama.

Dva tradicionalna stuba morala jednog naroda: pravni sistem i religija, stavljeni su u službu genocidne politike 1941. ali i 1991. što je potvrđeno i Brionskim transkriptima političkog i vojnog vrha Hrvatske kada je oblikovana strategija konačnog riješenja srpskog pitanja u novostovorenoj Hrvatskoj državi.

Na tim osnovama izvršena je mobilizacija masa.

Broj oduzetih života, broj popaljenih i uništenih sela i sakralnih objekata Srba pravoslavaca govori sam za sebe.

Ignorisati te činjenice znači zatvoriti oči pred stvarnošću.

Dame i gospodo narodni poslanici,

ljudska je obaveza da sačuvamo istorijsko pamćenje na ovaj tragičan period naše istorije, ne dozvolimo dalje prikrivanje stravičnih zločina koje su nad nedužnim srpskim jevrejskim i romskim narodom počinile ustaše u fašističkoj Nezavisnoj Državi Hrvatskoj i da se prema toj istorijskoj činjenici jasno i odgovorno odredimo.

Tim prije, što upravo ovih dana Zagrebom i Hrvatskom marširaju mladići u crnim uniformama, sa oznakama i zastavama koje su gotovo vjerna kopija nekadašnje Ustaške vojnice koja je isto kao ova današnja HDSSB-ova sa Glavašem na čelu, u početku bila stranačka vojska Ustaškog pokreta a ubrzo postala dio jedinstvenih hrvatskih oružanih snaga.

Čin usvajanja Deklaracije koja je pred nama, izraz je našeg odgovornog odnosa prema našim postradalim precima, doprinos sigurnijoj budućnosti naših potomaka i biološkog opstanka našeg slobodarskog naroda.

Prije tačno deset godina, tada kao predsjednik Republike Srpske obratio sam se prisutnim potomcima pobijenih i ukopanih ustaških žrtava u Donjoj Gradini i prisutnim građanima i zvaničnicima , povodom obilježavanja šezdesetogodišnjice od proboja u Jasenovačkim logorima smrti.

Ponoviću ovo obraćanje i danas kada smo u sedmoj deceniji od pobjede nad fašistima, jer i danas vrijede tada izgovorene riječi nad posmrtnim ostacima jasenovačkih žrtava:

Prošlo je 60 godina od zločina počinjenog nad Srbima,Jevrejima,Romima i antifašistima na području ustaške Nezavisne države Hrvatske u Drugom svjetskom ratu. Tu je počinjen genocid, najteži zločin protiv čovječanstva, ubijanjem stotina hiljada nevinih ljudi, žena djece, staraca samo zato što su druge vjere , nacije ili ideologije.

Ustaški zločinci poglavnika Ante Pavelića su se sa istom surovošću obračunavali i sa Hrvatima i Muslimanima koji su rizikujući svoj život spasavali i pomagali progonjene.

Istina nikada nije precizno utvrđena, zločin je ostao bez kazne, krivci nisu pozvani na odgovornost, pravda nije zadovoljena, žrtve nisu obeštećene, a poslijedice zločinačkog genocida , iako je istorijski osuđen , pogodile su čitave narode .

Ovdje na ovom mjestu,u Jasenovcu i Donjoj Gradini , prije 60 godina , hiljade putnika izašlo je na zadnju stanicu života . Niko ih na poslednjoj stanici života nije čekao živ , čak ni dželati, jer oni su samo postojali i nisu trebali ni da se rode .

Kada bi svi mrtvi , poput Hrista , mogli da vaskrsnu , i da ponovo kažu , Jasenovački stradalnici vaskrsnuli bi nijemi , jer ne postoje riječi kojima bi prikazali svoje stradalništvo , i jer ne postoji ljudski jezik koji bi se mogao pomjeriti i proizvesti riječ dovoljno snažnu i jednaku pravdi koja treba da sustigne ustaške satrape.

Kada bi vaskrsli oni koji su ovdje pogrebeni , svi zajedno mogli bi samo da puste krik iz zaustavljenih srca , zato što su im dželati grla preklali.Svi bi činili kolonu tišine od preko sedamsto hiljada izmrcvarenih tijela , hoteći da ih vide svi, a posebno oni koji su sa sobom u zavadi jer takvi nemaju pravo da se rode, i jer takvi mogu biti dželati opet ljudima .

Ovdje je dokaz zlu u čovjeku, za koje bi i danas htjeli izreći kaznu težu od one izrečene svake prošle godine .

I dok je ljudskog roda, za pogrebene u masovnim grobnicama Jasenovačkog gubilišta Donje Gradine, čija su satrana tijela pod nama a iscjeđene duše nad nama, treba kažnjavati njihove dželate iznova. Ni jedne godine ne smiju biti nekažnjeni.

Kažnjavajmo ih sjećanjem na njihove žrtve, jer će jedina pravedna kazna dželatima biti ako se ne ponove.

Ponoviti se mogu na drugom mjestu, u drugom vremenu, govoreći drugačijim jezikom , noseći drugačije oznake.

Kažnjavajmo ih vjerom u čovjeka, kako god on govorio i u kojeg god Boga vjerovao, jer je bog sišao s nebesa i postao čovjek, da bi mu čovjek vjerovao .

Kažnjavajmo ih kažnjavajući sebe, ako smo sa sobom u zavadi.

Kažnjavajmo ih najpravednije ne dajući da od nas poteknu njihovi naslednici.

Krv se krvlju ne može saprati.Krv se krvi može samo dodati.To važi za čovjeka i kada nam je brat .

Počinioci Jasenovačkog zločina ne mogu se opravdati nikome i ni sa čim.

Onaj ko je počinio ovakav zločin, i pri tome se možda pozivao na narod kome pripada po imenu i prezimenu, činio je zločin i prema vlastitom narodu.

Onaj koji se možda pozvao na Boga čineći zločin, očekujući od Svevišnjeg blagoslov, činio je zločin protiv Boga u koga vjeruje.

Onaj ko je činio ovakav zločin zbog osvete, osvetio se vlastitom narodu.

Na istorijskom smo ispitu svi mi u BiH, kao i narodi i države iz našeg okruženja, da pokažemo jesmo li smogli snage da prekinemo začarani krug gdje žrtva danas postaje zločinac sutra, a mržnja danas postaje osveta sutra.

Umjesto traženja ravnoteže u počinjenim zločinima vrijeme je da se svi do juče zavađeni narodi okrenemo traženju ravnoteže pravde prema počiniocima zločina.

Svi ćemo pred Boga na istinu , i na strašnom sudu nećemo morati priznavati svoja nedjela ako smo ih činili, jer Bog nema potrebe da čuje , on zna .

Vama , preci naši umoreni , obećavamo , kao i svake godine , da ćemo kažnjavati vaše dželate najpravednije kako možemo;

Sjećanjem !

Dame i gospodo,

Sada vas pozivam vas da svi ustanemo i minutom ćutanja u molitvenoj tišini odamo počast svim žrtvama ustaškog genocida u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj.

Slava im !

Hvala vam !

Deklaracija o genocidu Nezavisne Države Hrvatske nad Srbima,Jevrejima i Romima tokom drugog svjetskog rata

Polazeći od činjenice da se u današnjoj Republici Hrvatskoj namjerno i sistematski zatire sjećanje na genocid koji su vlasti Nezavisne Države Hrvatske, koja je uključivala i područje današnje Bosne i Hercegovine, posebno muslimane prozvane „cvijećem hrvatskog naroda“ te dio Srema koji je danas u sastavu Republike Srbije, tokom Drugog svjetskog rata počinile nad Srbima,Jevrejima i Romima;

Imajući u vidu da se u hrvatskim javnim glasilima i kvazi istoriografskim radovima ne samo prećutkuju nego i radikalno umanjuju žrtve ovog genocida, naročito u Jasenovcu, i njihov broj svodi na 40.000 ubijenih Srba, Jevreja i Roma, kao što je to, u svojstvu istoričara, činio i prvi predsjednik Republike Hrvatske Franjo Tuđman;

Imajući na umu da se ustaše kao počinioci genocida u Hrvatskoj, uključujući i Antu Pavelića, danas u Hrvatskoj od strane veoma uticajnih i veoma pristrasnih faktora, predstavljaju kao borci za nacionalno oslobođenje i nezavisnu Hrvatsku na temelju takozvanog istorijskog i državnog prava hrvatskog naroda;

Budući da istorijski dokazan genocid nad srpskim, jevrejskim i romskim narodom nikada nije bio predmet primjerene političke osude ni u Titovoj komunističkoj Jugoslaviji ni u današnjoj Republici Hrvatskoj i da hrvatski narod nikada nije prihvatio odgovornost za genocid koji je u njegovo ime počinjen, kako je to inače učinio njemački narod za holokaust koji su u njegovo ime učinili nacisti, a da ni Rimokatolička crkva nije osudila zločine genocida u NDH kao što je osudila zločine na drugim evropskim stratištima u Drugom svjetskom ratu i izvinila se zbog učešća nekih njenih predstavnika u njima;

Budući da vlasti Narodne odnosno Socijalističke Republike Hrvatske, kao federalne jedinice u okviru FNRJ odnosno SFRJ, i današnje Republike Hrvatske, kao nezavisne države, nikada nisu ponudile obeštećenje žrtvama genocida i njihovim potomcima;

Budući da stratišta na kojima su žrtve ovog genocida bile mučene, masakrirane i ubijane i masovne grobnice u koje su bacane i bez dužnog poštovanja i primjerenog obreda pokopane, do danas nisu na valjan način obilježeni i zaštićeni;

Budući da su Ante Pavelić i mnogi njegovi doglavnici po okončanju rata pobjegli iz Nezavisne Države Hrvatske, koristeći tzv. pacovske kanale, koristeći pomoć pojedinih Vatikanskih klirika i prelata, te da mnogima od njih nije suđeno u ze

mlji,što bi hrvatski narod dovelo do priznanja nepojmljivih zločina počinjenih u njegovo ime i moralnog prosvjetljenja i pročišćenja;

Imajući sve to na umu Narodna skupština Republike Srpske zaključuje :

Da su zločini ustaša nad Srbima,Jevrejima i Romima tokom drugog svjetskog rata u Nezavisnoj državi Hrvatskoj smišljen i planiran genocid, onakav kakav je definisan Konvencijom o sprečavanju i kažnjavanju genocida, usvojenom od strane Generalne skupštine Ujedinjenih nacija 9.decembra 1948.godine;

Da je prilikom provođenja ovog genocida samo u jasenovačkom sistemu hrvatskih koncentracionih logora za istrebljenje Srba, Jevreja i Roma i neistomišljenika mučeno, pljačkano, silovano i potom ubijano od strane Nezavisne Države Hrvatske : 700.000 Srba, 23.000 Jevreja i 80.000 Roma , jedino zbog toga što su pripadali drugom narodu, vjeri ili rasi;

Da je Nezvisna Država Hrvatska bila jedina zemlja tokom Drugog svjetskog rata u kojoj su postojali koncentracioni logori za istrebljenje djece u Staroj Gradišci, Jasenovcu, Uštici, Jablancu, Jastrebarskom, Rijeci kod Jastrebarskog, Gornjoj Rijeci kod Križevaca i Lobogradu i da je u njima prema nepotpunim istraživanjima stradalo 42.791 srpsko dijete, 5.737 romske djece i 3710 jevrejske djece;

Da je zločin genocida u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj po svojim razmjerama ravan holokaustu koji je nacistička Njemačka izvršila nad Jevrejima;

Da je tokom provođenja ovog genocida veliki broj Srba bio prinuđen da, zarad spasa golog života, promjeni svoj nacionalni i duhovno-istorijski identitet i da se odrekne svoje pravoslavne vjere i pod prisilom i smrtnom prijetnjom prihvati katolicizam;

Polazeći od ovih zaključaka Narodna skupština Republike Srpske zahtijeva:

Da Republika Hrvatska,kao država hrvatskog naroda, odlukom svojih najviših organa, prihvati istorijsku i svaku drugu odgovornost za genocid Nezavisne Države Hrvatske nad Srbima, Jevrejima i Romima tokom Drugog svjetskog rata;

Da se na dostojan način obilježe i obezbijede sva mjesta zločina i čuva uspomena na njegove mnogobrojne žrtve;

Da se u cjelini sačuva i održava, kao spomenik žrtvama, jasenovački kompleks koncentracionih logora za istrebljenje Srba, Jevreja i Roma;

Da se utvrdi i sprovede program zaštite i uređenja Spomen područja Donja Gradina;

Da se u Republici Hrvatskoj, Bosni i Hercegovini i Republici Srbiji odredi isti dan u znak sjećanja na žrtve genocida u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj – Srbe, Jevreje i Rome;

Da se utvrdi i u razumnom roku isplati pravična odšteta žrtvama ovog genocida i njihovim potomcima od strane Republike Hrvatske.

Narodna skupština Republike Srpske očekuje da međunarodna javnost, posebno države antifašističke koalicije Drugog svjetskog rata, podrže ovu deklaraciju o genocidu Nezavisne Države Hrvatske, kako bi ona, nakon sedamdeset godina čekanja, ugledala svjetlost dana.

DEKLARACIJA O GENOCIDU NEZAVISNE DRŽAVE HRVATSKE NAD SRBIMA JEVREJIMA I ROMIMA TOKOM DRUGOG SVJETSKOG RATA (Ovdje možete preuzeti tekst u PDF formatu) 

Vezane vijesti: