Danas se slavi Sveti Vukašin Novomučenik Jasenovački i Klepački

Ovaj Pravoslavni Srbin, Novomučenik iz Jasenovca, rodom je iz hercegovačkog sela Klepci, koje se nalazi na istočnoj obali Neretve (naspram Čapljine), gde je ranije bila stara crkva Sv. Apostola Luke, s početka 16. veka, zadužbina čuvenih srpskih pravoslavnih crkvograditelja Hrabrena-Miloradovića, a od 1857. g. je obnovljena kao crkva Preobraženja Hristovog (koju su Hrvati 1992. g. srušili do temelja, kao i celo selo Klepce).

Bio je rodom od familije Mandrapa, i zvao se Vuksan-Vukan-Vuk, VUKAŠIN. Treba da je rođen negde krajem 19. veka, najverovatnije u svome selu, ali je rano otišao i radio u Sarajevu, pa ga se zato preživeli ustaški genocid nad Srbima 1941-45. g. Klepčani malo sećaju, dok ga se pojedini Srbi u Sarajevu dobro sećaju. U Sarajevu je porodica Mandrapa bila poznata kao pobožna srpska trgovačka porodica, blisko povezana sa Starom Sarajevskom crkvom.

Kada je 1941. g. došla ustaška zločinačka NDH, i po Sarajevu i širom Bosne i Hrvatske počelo od strane Hrvata rimokatolika, uz saradnju i brojnih muslimana, progonjenje, hvatanje, deportovanje u logore, bacanje u jame i ubijanje pravoslavnih Srba, Jevreja i Cigana, Vukašin, koji je do tada često viđan u Staroj Srpskoj crkvi Sv. Arhanđela u Sarajevu, sklonio se u svoje selo, ali su hrvatske ustaše rimokatolici i tamo došli, pobili mu sve u njegovoj i drugim kućama u Klepcima i susednim Prebilovcima, kao i mnoge druge Srbe u dolini Neretve i po skoro čitavoj Hercegovini, i tada bude uhvaćen i Vukašin. Kažu da je bio na „nekim šumskim radovima“, ali izgleda da se bio sklonio „u šumu“, tj. u neki od zbegova Srpskog naroda, gde su se progonjeni i ubijani Srbi sklanjali da bi sačuvali goli život.

Vukašine Hercegovče, Novi Srpski Strastoterpče, Hrista radi Ti postrada u logoru Jasenovac. Kada Te mučitelj nožem klaše, Ti njemu krotko govoraše „Samo ti dijete radi svoj pocao“, jer nama je Hristos život vječni dao. Njega moli, Mučeniče, kao Spasa sviju, da spase i rod naš Pravoslavni.

Dođite do Šaranove jame 01. jula 2023, jer nismo zaboravili

Iz rodne mu Hercegovine odveden je u Sarajevo, a odatle 1942. godine deportovan u zloglasni logor Jasenovac, zajedno sa mnogim drugim pravoslavnim Srbima. (Ovo odvođenje potresno opisuje jedan od preživelih logoraša, Žarko Vidović iz Sarajeva, čije svedočenje donosimo u nastavku). U Jasenovcu je Starac Vukašin (iako nije bio mnogo star, no je krijući se po šumi sav bio zarastao u već prosedu bradu), januara 1943. godine, pogubljen od ustaškog koljača Žila Friganovića i to stradanje je opisao doktor Nedo Zec, takođe jedan od preživelih Jasenovačkih logoraša, pod naslovom „Samo ti, dete, radi svoj posao“.

Ustaški zlikovac Friganović, videći Vukašina, postarijeg seljaka, kako spokojna lica i s nekim nedokučivim mirom na licu posmatra strašno klanje svoje Pravoslavne sabraće, dovede ga preko reda pred iskopanu jamu, gde su od ranog jutra klali i bacali nevine žrtve, te rešen da mu razbije taj mir i spokojstvo, zatraži od njega da vikne „Živeo Pavelić“. Kako Sveti Vukašin nije ništa odgovarao, nego je samo mirno i spokojno ćutao, ubica mu je nožem sjekao jedno po jedno uho i nos.

Kada mu je mučitelj zapretio da će mu i srce iz grudi izvaditi, ako ne vikne pohvalu Paveliću (koji je, kao poglavnik zločinačke „Nezavisne Države Hrvatske“, tada sprovodio strahovit progon i zatiranje Pravoslavnih Srba svuda u Hrvatskoj i Bosni i Hercegovini), blaženi Mučenik Vukašin je, mirno pogledavši u mučitelja i kroz njega u Božju neizmernost, polako i razgovetno rekao: „Radi ti, dijete, svoj posao!“

Ovaj odgovor i zračeći nebeski mir sa već krvlju pokropljenog lica Svetog Novomučenika razbesneo je ubicu, pa mu je u besu iskopao oči, isekao srce, preklao mu grlo od uha do uha, i onda ga nogama sjurio u jamu. Mučitelj ubica je zatim poludio, i ovo je sve ispričao u logorskoj ambulanti doktoru Nedu Zecu, koji je ovo kasnije i zapisao, i objavljeno je u zbirkama svedočenja preživelih logoraša iz Jasenovca.

Poslušajte i Kondak novomučenicima prebilovačkim, glas 3.

Svetog Mučenika Vukašina sav blagočestivi Pravoslavni narod Srpski, živa i mučenička Crkva Hristova, poštuju kao Novomučenika. Njegova freska poodavno je naslikana u Man. Sv. Arhanđela Gavrila u Zemunu, i takođe u skitu Jovan-Do kod Ostroga, a sveti lik mu je naslikan i među Svetiteljima Zahumsko – Hercegovačke Eparhije, koju je za proslavu njene 780-godišnjice uradio ikonopisac Aleksandar Živadinović (student Akademije SPC za konzervaciju i obnovu).

Na Sv. Apostola i Jevanđelista Jovana Sv. Arhijerejski Sabor naše Crkve svečano je proslavio Svetog Vukašina zajedno sa brojnim drugim novim Svešteno- mučenicima i Mučenicima i u kalendar Svetih Pravoslavne Crkve uneo. U Manastiru Tvrdošu naslikana je ikona Sv. Vukašina i spevan mu je Tropar, koji ovde donosimo (a i ranije je objavljen u Vidoslovu, br. 18).

Tropar Ce. Novomučeiiku Vukašinu Jasenovačkom , glas 8:

Vukašine Hercegovče, Novi Srpski Strastoterpče, Hrista radi Ti postrada u logoru Jasenovac. Kada Te mučitelj nožem klaše, Ti njemu krotko govoraše „Samo ti dijete radi svoj pocao“, jer nama je Hristos život vječni dao. Njega moli, Mučeniče, kao Spasa sviju, da spase i rod naš Pravoslavni.

Izvor: Fondcija Sveti Vukašin

Blagoslovom Oca Vasilija, igumana Manastira Zavala, udruženje Jadovno 1941. slavi Svetog Vukašina kao svoju krsnu slavu.

Članovi udruženja na sva svoja poklonička putovanja na mjesta stratiša nose ikonu Svetog Vukašina. Pogledajte neke od fotografija.