Srpski dobrovoljci u Velikom ratu

Srpski dobrovoljački korpus je bila srpska vojna jedinica iz Prvog svetskog rata, koju su činili bivši pripadnici austrougarske vojske srpske, hrvatske i slovenačke nacionalnosti koji su ratovali na Istočnom frontu, a koji su prešli da se bore na stranu Srbije.

Na ove gotovo zaboravljene vojnike danas u Rumuniji podsjeća spomenik podignut za vrijeme kraljevine Jugoslavije, u obliku Bijele piramide, na uzvišenju pravoslavnog groblja u Medžidiji. Otkrio ga je 7. septembra 1926. kralj Aleksandar I Karađorđević zajedno sa svojim tastom kraljem Ferdinandom I od Rumunije.

Do spomenika vodi „Aleja srpskih junaka“, a napravnjen je u obliku piramide od bijelog venčačkog mermera koji je donesen iz Srbije.

Junacima Prve srpske dobrovoljačke divizije palim u Dobrudži u borbama od 25. avgusta do 12. oktobra 1916. god. za oslobođenje i ujedinjenje. Zahvalna otadžbina Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca.

Godine 2009. je dodata ploča na kojoj je napisano: „Ovde je večna kuća ratnika junaka Prve srpske dobrovoljačke divizije, palim na tlu Dobrudže u žestokim bitkama 1916. zbratimljenih sa rumunskim vojnicima u veri i žrtvama. Neka im je večna slava.“

Zarobljeni vojnici, ili oni koji su dezerteri i predali se Rusima, stupili su u korpus. Među njima su bili mahom Srbi iz Hercegovine, Bosne, Like, Slavonije, Dalmacije… Među njima je bilo i Hrvata i Slovenaca, a prema nekim hrvatskim izvorima, ubijeno je 13 hrvatskih dobrovoljaca koji nisu htjeli da se bore pod srpskim oznakama, već su tražili da korpus bude jugoslovenski.

Po sporazumu srpske i ruske vlade u ljeto 1915, Rusija je počela Dunavom da šalje dobrovoljce u Srbiju. Stupanjem Bugarske u rat na strani Centralnih sila, onemogućeno je prebacivanje dobrovoljaca u Srbiju. Njihovo okupljanje u Rusiji je nastavljeno, pa je u Odesi novembra 1915. osnovan Srpski dobrovoljački odred, koji je početkom 1916. imao oko hiljadu vojnika i oficira.

Prva srpska dobrovoljačka divizija je osnovana 16. aprila 1916. i brojala je 18.868 vojnika. Smotru srpskih vojnika u odesi obavio je lično ruski car Nikolaj. Divizija je uključena u sastav 47. ruskog korpusa i upućena na front u Dobrudži. Plan proboja preko Bugarske do Grčke bio je neostvariv, zbog slabe koordinacije sa ruskim i rumunskim trupama, i višestruko snažnijih njemačkih, bugarskih i turskih jedinica. Uprkos tome srpske trupe su se hrabro držale, a borbe su trajale od 24. avgusta do 16. oktobra 1916.

Uprkos velikim gubicima koje je pretrpila Prva srpska dobrovoljačka divizija, priliv dobrovoljaca se nastavio, pa je osnovana i Druga srpska dobrovoljačka divizija, a od te dvije divizije je osnovan Srpski dobrovoljački korpus, na čijem je čelu bio general Mihailo Živković. Štab korpusa je bio u Odesi, dok su štabovi Prve i Druge divizije bili u Voznesensku i Aleksandrovsku. U Odesi je od 17. aprila 1917. pa do 1918. godine izlazio časopis „Slovenski jug“, u kom je izlogan program za osnivanje ujedinjene države Južnih Slovena.

Do Februarske revolucije u korpusu se našlo oko 40.000 vojnika. Zbog revolucionarnih previranja u Carskoj Rusiji počeo je da se osipa broj vojnika, pa je u leto 1917. u njemu ostalo 20.000 vojnika. Dezerteri iz SDK su se u zavisnosti od uvjerenja pridruživali crvenim ili bijelim.

Krajem leta 1917. Prva srpska dobrovoljačka divizija je ponovo poslata u Dobrudžu, ali je povučena zbog nezadovoljstva vojske. Druga divizija i dio prve divizije su preko Sibira prebačenu u Dajren, a odatle britanskim brodovima na Solunski front. Na Solunski front je stiglo oko 12.500 vojnika.

Izvor: FRONTAL

Vezane vijesti:

Ne dao ti Bog da pogineš za otadžbinu

Godišnjica Kumanovske bitke

Bodljikavu žicu kidali su golim rukama