Saopštenje povodom godišnjice stradanja Srba u agresiji hrvatske vojske na RSK u avgustu 1995. godine (“Operacija Oluja”)

Četvrtog avgusta 1995. godine oružane snage Republike Hrvatske, uz odobrenje i podršku NATO, u sadejstvu sa snagama Hrvatskog vijeća odbrane (HVO) i Armije BiH (ABiH), izvršile su agresiju na sjevernu Dalmaciju, Liku, Kordun i Baniju, odnosno na Srpsku autonomnu oblast Krajina, u sastavu tadašnje Republike Srpska Krajina (RSK).

Agresija je izvršena uprkos činjenicama da je ta oblast bila pod zaštitom UN-a, pod nazivom sektori “Jug” i “Sjever”, i da su predstavnici RSK dan prije u Ženevi i Beogradu prihvatili prijedlog međunarodne zajednice o mirnom rješenju sukoba.

Protiv krajiških Srba (oko 230.000 žitelja sa oko 30.000 vojnika) angažovano je oko 200.000 vojnika, od kojih je direktno u operaciji učestvovalo 138.500 pripadnika HV-a, MUP-a i HVO-a. Ako se tome dodaju snage ABiH i NATO, agresora je bilo više nego stanovnika u Krajini, a omjer vojnika bio je najmanje 7:1 u korist agresora.

Za nekoliko dana neravnopravne borbe slomljen je otpor Srpske vojske Krajine (SVK). Narod zapadne Krajine, njih preko 220.000, poučen “istorijskim iskustvom”, kreće u dotad najveću srpsku “seobu”, na istok braći po vjeri i naciji. I kad je prestao svaki otpor SVK, agresor je ubijao ljude koji nisu htjeli ili mogli sa svojih vjekovnih imanja, ali i one u izbjegličkim kolonama, i do Une i preko Une, duboko u teritoriju tadašnje Republike Srpske.

Na evidenciji Veritasa nalaze se imena 1.853 poginulih i nestalih Srba iz ove akcije i poslije nje, od čega 1.201 (65%) civila, od kojih su oko tri četvrtine bili stariji od 60 godina. Među žrtvama se nalazi 544 (29%) žena, od kojih su oko četiri petine bile starije od 60 godina, što predstavlja jedan od “crnih” rekorda posljednjeg građanskog rata na prostorima prethodne Jugoslavije.

Od ukupnog broja žrtava do sada je rasvijetljena sudbina 951 lica, dok se na evidenciji nestalih vodi još 894 lica, od čega 632 civila, među kojima 315 žena. Hrvatska izbjegava bez valjanog razloga ekshumacije i poznatih mjesta ukopa sa oko 270 posmrtnih ostataka, pokopanih uglavnom pod oznakom “nepoznat”, što je jedinstven slučaj na području bivše Jugoslavije, kao što bez pravog razloga oteže i sa identifikacijama 335 ekshumiranih posmrtnih ostataka.

Oko 1.500 pripadnika SVK preživjelo je zarobljavanje, od kojih su mnogi suđeni i osuđeni na dugogodišnje kazne zatvora zbog krivičnog djela ratnog zločina. Oko 3.200 starih i nemoćnih, koji nisu htjeli ili nisu mogli napustiti ognjišta, na silu su internirani u logore za civile. Krajina je opustošena, opljačkana pa porušena i zapaljena. Nisu bili pošteđeni ni crkveni, kulturni, istorijski srpski, kao ni antifašistički, spomenici.

Ova agresija, pod kodnim nazivom “Oluja”, sprovođena je, kao uostalom i one koje su joj prethodile (“Miljevački plato”, “Maslenica”, “Medački džep” i “Bljesak”), po taktici “spržene zemlje”, što je polovinom novembra 1995. godine doseglo razmjere potpunog zatiranja srpske zajednice u Krajini.

Iako je bilo očigledno da je hrvatska vlast preduzela ovu agresiju zbog optiranja teritorije bez srpske većine koja je na njemu živjela, Savjet bezbjednosti UN-a, osim “snažne osude hrvatske vojne ofanzive velikih razmjera” (R 1009/95), nije donio, ni ovoga puta, bilo kakve kaznene mjere protiv agresora.

Najveći paradoks ove agresije, kao i onih koje su joj prethodile, nalazi se u činjenici što je agresor bila članica UN-a, a Krajina zona pod zaštitom iste organizacije i što su neke druge članice te organizacije odobrile i učestvovale u samoj agresiji.

„Oluja“ je jedini događaj u kojima su Srbi iz Hrvatske žrtve, koji je suđen pred Međunarodnim krivičnim sudom za bivšu Jugoslaviju (MKSJ). Pretresno vijeće je jednoglasno zaključilo da su dvojica od trojice optuženih generala bili učesnici udruženog zločinačkog poduhvata, čija je zajednička svrha bila trajno uklanjanje srpskih civila iz Krajine silom ili prijetnjom silom, te ih osudilo: Antu Gotovinu na24, aMladena Markača na 18 godina zatvora.

Žalbeno vijeće je, tjesnom većinom, sa tri prema dva, poništilo cijelu presudu Pretresnog vijeća i oslobodilo optužene generale po svim tačkama optužbe. Iako nije negiralo zločine utvrđene u prvostepenoj presudi, Žalbeno vijeće nije našlo za shodno da optužene generale osudi ni po alternativnim vidovima odgovornosti.

Veritas je Tužilaštvu MKSJ, u junu prošle godine, uputio inicijativu za podnošenje zahtjeva za preispitivanje pravosnažne presude u predmetu “Oluja”, koju je temeljio na novim činjenicama do kojih se došlo po pravosnažnosti presude (radilo se o 110 ekshumiranih posmrtnih ostataka Srba u sektoru “Jug”),. Međutim, tužilaštvo MKSJ nije podnijelo zahtjev za reviziju uz “pravdanje” da činjenice navedene u Veritasovoj inicijativi nisu potpuno ni nove a ni dovoljno snažne da bi sud prihvatio njihov eventualni prijedlog za reviziju postupka.

Putem MKSJ ide i hrvatsko pravosuđe. Od nekoliko do sada procesuiranih pripadnika sopstvenih oružanih snaga za ratne zločine nad Srbima iz vremena “Oluje”, pravosnažno je osuđena samo jedna osoba (slučaj “Prukljan”). U analima pravosudnog besčašća ostaće zapamćena nedavno izrečena oslobađajuća presuda optuženima za zločin u Gruborima kao i dugogodišnja istraga bez pomaka protiv NN za masakr hendikeparanih u Dvoru na Uni.

”Oluja” se našla i pred Međunarodnim sudom pravde (MSP) u sporu o genocidu po uzajamnim tužbama Hrvatske i Srbije, u kojem je glavni pretres održan u Palati pravde u Hagu od 3. marta do 1. aprila ove godine. Srbija u Kontratužbi tvrdi da od svih događaja u toku rata devedesetih na području Hrvatske i bivše RSK jedino akcija “Oluja” ispunjava puni kapacitet genocida po definiciji iz Konvencije UN-a o spriječavanju i kažnjavanju genocida. Član pravnog tima Srbije, profesor V. Šabas, nesporni svjetski autoritet iz domena genocida, tvrdi da nema nikakve razlike između sastanka Hitlerovih nacista u februaru 1992. u Vanzeju i sastanka Tuđmana i njegovih zločinaca na Brionima u julu 1995. jer su na tim sastancima, pod eufemizmom “konačnog rješenja”, donesene odluke o istrebljenju Jevreja i Srba i da upravo namjerno uništenje Srba iz Krajine stoji kao tragičan varvarski primjer genocida, gdje je zlokobni plan o uništenju jedne etničke grupe po prvi put u istoriji sproveden do kraja.

Uz sve rezerve prema sudovima UN-a, sa umjerenim optimizmom očekujemo da će MSP presuditi da je RH tokom i nakon operacije “Oluja” počinila genocid nad krajiškim Srbima i shodno tome naložiti joj da: kazni počinioce genocida i ostalih djela iz Konvencije nad Srbima; da svim Srbima isplati svu štetu i gubitke izazvane djelom genocida; da uspostavi neophodne mjere za bezbjedan i slobodan povratak pripadnika srpske etničke grupe i da im osigura uslove za miran i normalan život, ukljućujući i potpuno poštovanje njihovih nacionalnih i ljudskih prava, te da iz Zakona o državnim praznicima, izbaci “Dan pobjede i domovinske zahvalnosti” i “Dan branitelja”, koji se slave 5. avgusta, kao dan pobjede u genocidnoj akciji.

U direktnoj vezi sa operacijom “Oluja” je i parnični postupak pred Federalnim sudom u Čikagu po tužbi Krajišnika protiv konzultantske firme MPRI, podnesene u avgustu 2010. godine, zbog naknade štete za duševne boli za izgubljenim zavičajem, u iznosu od 10,4 milijarde dolara, po osnovu saučesništva u genocidu. Kao što se i očekivalo, ovaj predmet je mirovao ovu godinu a vjerovatno će mirovati sve dok MSP ne donese presudu o genocidu.

U međuvremenu je “Oluja” stigla i pred Evropski sud za ljudska prava pred kojim su počeli sudski postupci po 21 tužbi više tužitelja protiv Hrvatske, koji smatraju da državna tijela nisu sprovela efikasnu istragu smrti njihovih rođaka, civila koji su poginuli za vrijeme ili neposredno nakon ove akcije. Da bi došli pred Evropski sud, porodice žrtava morali su proći dugogodišnju “pravnu golgotu” pred hrvatskim sudovima pred kojima su izgubili sporove jer nisu mogli dokazati ko je ubio njihove rođake. Očekujemo da će pred ovaj sud stići još mnogo pojedinačnih tužbi oštećenih Srba u “Oluji” i da će taj sud preinačavati presude hrvatskih sudova u njihovu korist.

Uspjeh u tim postupcima omogućio bi Srbima iz Hrvatske i bivše RSK da brže i lakše povrate sve što im je silom oduzeto i uništeno tokom i nakon akcije “Oluja” i da ostvare sva prava koja su im uskraćena poslije operacije, uključujući i široku političku autonomiju kakvu im je međunarodna zajednica (UN, EU, SAD i RF) garantovala Planom Z-4.

U Beogradu i Banjoj Luci, 1. avgusta, 2014. godine

P R E D S J E D N I K

Savo Štrbac

Izvor: Veritas

Vezane vijesti:

„VERITAS“ OČEKUJE PRESUDU DA JE HRVATSKA POČINILA GENOCID

NEMA POZITIVNIH PROMJENA PREMA SRPSKIM IZBJEGLICAMA

Program obilježavanja devetnaeste godišnjice stradanja Srba u agresiji hrvatske vojske na RSK u avgustu 1995. godine (“Operacija Oluja”)

SAVO ŠTRBAC: Nova “Oluja” se dogodila Srbima, ovaj put u Strazburu