RAT ZA CIVILIZACIJU: Internacija Srba – početak etničkog čišćenja

U Prvom svjetskom ratu, izolaciji i internaciji bili su podrvrgnuti Srbi koji su živjeli uz Drinu i u Sremu, a njihove kuće su spaljene ili korišćene za austrugarske vojne potrebe, što je početak etničkog čišćenja, izjavio je Goran Miloradović iz beogradskog Instituta za
savremenu istoriju.

„Smatram da je to i početak etničkog čišćenja, jer s obje strane Drine
i Save Srbi su činili kompaktno, većinsko stanovništvo. Prosijecanjem
koridora kroz taj homogen prostor, u stvari, želilo se da se fizički
odvoje Srbi“, istakao je Miloradović, u emisiji „Rat za civilizaciju“
Radio-televizije Republike Srpske.

On je rekao da se to ne može
podvesti pod pojam „sanitarnog koridora“, već da je riječ o dubljem
fenomenu koji je imao političku i svaku drugu pozadinu. Prema njegovim
riječima, Prvi svjetski rat na prostorima Habzburške monarhije donio je
nešto novo u odnosu na dotadašnju praksu – izolovanje sopstvenog
stanovništva, i to iz pograničnih pojaseva sa zemljama s kojim je ova
monarhija ratovala.

Miloradović je naveo da su postojali logori
za sopstveno stanovništvo Habzburške monarhije i za tuđe stanovništvo,
odnosno za stanovnike država sa kojima su ratovali. Naveo je da su
stradanja i tretmani u logorima Habzburške monarhije neistražena tema
zbog karaktera obje Jugoslavije, navodeći da su srpski logoraši
primoravani na najteže fizičke poslove, da su vođeni da čiste bojište od
eksplozivnih sredstava, a oko 5.500 je odvedeno u Tursku da grade
bagdadsku željeznicu.

Govoreći o tretmanu ratnih zarobljenika, on
je rekao da srpski ratni zarobljenici nisu dobijali propisana sljedovanja
po kaloričnoj tablici, dok je austrougarski zarobljenik u srpskom
zarobljeništvu imao takvu ishranu.

Milan Koljanin iz beogradskog
Instituta za savremenu istoriju rekao je da je Austro-Ugarska gajila
pretenzije da uništi srpsku državnost, tj. pravo Srbima da imaju
sopstvenu državu i da je bilo samo pitanje načina kako će to uraditi.

„Interniranje
Srba je na neki svoj način bilo fenomen. Ne može se reći da su drugi
narodi bili pogođeni takvim mjerama, ali to proističe upravo iz stava
Austro-Ugarske prema Srbima“, istakao je Koljanin.

Prema njegovim
riječima, praksa interniranja civilnog stanovništva počela je odmah sa
upadom austrougarskih trupa u Srbiju, u avgustu i septembru 1914. godine
kada njihove trupe ulaze u Šabac.

„Ne samo da su počeli sa
masovnim zločinima, nego su odmah i počela interniranja, odvođenja oko
2.000 lica iz Šapca. Kad je zauzet Beograd oko 2.000 građana odmah je
odvedeno u logore“, naveo je Koljanin.

On smatra da u tim radnjama
postoje ispoljeni elementi rasističkog odnosa prema srpskom stanovništvu,
jer su dehumanizovani, navodeći da je rat protiv Srbije vođen kao neka
vrsta kaznene ekspedicije, gdje se Austro-Ugarska u najvećem dijelu nije
pridržavala međunarodnog ratnog prava. Koljanin je rekao da su po zlu
naročito bili čuveni logori u Aradu i Doboju, gdje je vladala visoka
smrtnost inerniranih lica. Koljanin je rekao da za takvu surovost niko iz
Austro–Ugarske nije odgovarao, a naveo je i primjer njenog oficira
Slavka Kvaternika, koji se slikao ispred obješenih građana Beograda
tokom okupacije, a kasnije je sa priznatim činom nastavio karijeru u
vojsci Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca.

Dalibor Denda iz
Instituta za strateške studije Ministarstva odbrane Srbije naveo je u
tim logorima tretman civila bio znatno teži nego zarobljenih vojnika.

On
je istakao da su u najnehumanijim uslovima u Austro–Ugarskoj bili
srpski i ruski ratni zarobljenici. Kao razlog, naveo je propagandnu
maksimu „Srbija mora umrijeti“, rekavši da je je oko 220.000 pripadnika
srpske vojske tokom Prvog svjetskog rata bilo u zarobljeništvu. Prema
njegovim riječima, često su bili internirani u logore zajedno i vojnici i
civili, a u logorima su vladali teški uslovi. On je kao primjer naveo
da je usljed teških uslova i tifusa u logoru Mathauzen dnevno umiralo i
180 ljudi. Denda je naglasio da je Srbija imala i oko 70.000
austrougarskih ratnih zarobljenika.

Izvor: RTRS