Prilog objavljen 1991. godine: Sveti posao potomaka

Dostojna sahrana ustaških žrtava nakon pola veka

1991. godina, broj 573, strana 5>

„Ko u jamu nije silazio i u njojzi primio naforu, obgrlio seni svoje dece celivao brata bez udova i poznao majku po osmehu, taj se nije iz niščih digao ni pojmio našu liturgiju“… Milan Komnenić (Jalovnica)

Protekle jeseni, pred pedesetu gorišnjicu od stradanja u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj, srpski narod je počeo da sa hercegovačkih jama skida betonske oklope, koje je početkom šezdesetih godina postavila titovska vlast, u nameri da prikrije hrvatske zločine. Tako su se posle pet decenija stekli uslovi za hrišćansku i civilizovanu sahranu žrtava koje stradaše u neopisivim mukama samo zato što su bili pravoslavni Srbi.

Meštani sela Prebilovaca kod Čapljine su od decembra 1989. godine vodili rat nerava sa državnim i političkim vlastima, ne bi li dobili dozvolu da se otvori Šurmanačka jama kod Međugorja, i iz nje izvade zemni ostaci velikog broja srpskih novomučenika, među njima i 500 prebilovačkih žena, devojaka i dece. Od opštine Čapljina su dobili dozvolu tek 12. oktobra 1990. godine, kada su zapretili da će svi stupiti u štrajk i da decu neće davati u škole.

Pre ovoga, pretežno srpske opštine Trebinje i Ljubinje, dozvolile su da se otvore jame Ržani do (Jagodnjača), Pandurica i Kapavica, u koje je u junu 1941. bačen veliki broj Srba iz Popova Polja, Ljubinja sa okolinom i drugih mesta. Jame su otvorili i iz njih mošti stradalih izneli trebinjski speleolozi na čelu sa Miroslavom Kurtovićem, čovekom koji se sav posvetio ovom poslu.

U jamama je ispod gomile kamenja koje su ustaše gurale za žrtvama nađeno preko 1000 kostura sa predmetima žrtava i dokazima mučenja i svireposti dželata: bodljikavom žicom, lancima sa katancima, ekserima i dr. U Kapavici na dnu jame identifikovani su ostaci sveštenika Dušana Manastirlića, koji je prvi gurnut na čelu niza vezanih Srba, uz ustaško cerekanje: „Hajde, pope, povedi Srbe u crkvu“.

Na njegovoj lobanji sačuvali su se pramenovi kose. Sve ove jame, koje u grozoti predvodi Šurmanačka, sraman su žig na licu čovečanstva. Otkud se baš na ovom podneblju stvoriše takve spodobe koje najviše uniziše ljudski rod i dovedoše u pitanje smisao čovekovog postojanja? Posebno je užasno što su ti stvorovi naše komšije i što govore istim jezikom kao i mi.

Milenko Jahura

Izvor: PRAVOSLAVLjE Novine Srpske Patrijaršije