Pakao su drugi ljudi

Tumači “nove vere”, ostaviće krvave tragove u jamama i neobeleženim grobnicama u Sloveniji

Dragoslav Mihailović i kralj Petar Prvi Karađorđević

Poslednja ratna jesen, četvrta po redu, bijaše puna vlage u čijim gustim pramenovima se krilo breme neizvjesnosti. Naročito za one koji nisu ljubili komunizam, pa su, iako u dobrom broju neokrvavljenih ruku i čistih duša, već bili označeni u svojim sredinama kao neprijatelji zemlje i naroda. U vokabularu pojedinaca, koji će postati “svojina” i važnih drugova na vlasti, ali još više “pravovjernika” kojih je, kako se rat bližio kraju bivalo sve više, bile su riječi poput ovih: okupatorske sluge, izdajnici i izrodi, peta kolona, kulačka ološ, kokošari i jajare, makaronaši i podrepaši… Komšije i dojučerašnji prijatelji, a naročito oni koji su iznenada, iz ladoležišta u kojima su proveli rat i besposličenja, apolitičnosti i neborbenosti svake vrste, postali “oslobodioci”, borci za novo doba i “pravo” i “pravedno” sjutra, protagonisti, sljedbenici ideja “velikog oktobra” i tumači “crvenih misli” na terenu, naprosto su se utrkivali ko će onima koji su vjerovali u Boga i monarhiju, nadjenuti novo, pogrdnije ime. Smatrali su da tako najbolje pomažu revoluciju o kojoj su tek ponešto čuli, dok su za ratnih godina više znali o crnoj berzi i krađama, nego o bilo čemu drugome. No, jedno su dobro osjetili: komunisti će doći na vlast, a za taj trenutak se valja spremiti.

I dok su se osvjedočeni antifašisti, oni koji su se borili protiv okupatora tokom rata i sa crvenom zvijezdom na kapi, iako mnogi i nisu znali gotovo ništa o komunizmu, pa im nova ideologija i nije zarobila duše, a s njima i učeniji komesari, nalazili podalje od sela i varoši Crne Gore, oslobađajući grad za gradom, uvećavajući tako slobodnu teritoriju (formirajući, dakako, odmah svoju vlast, jer je uz rat, ili u ratu izvedena i socijalistička revolucija) samoregrutovani, ali i “postavljeni” tumači marksizma i boljševizma, o čemu su znali toliko da su i imena vođa i glavnih ideologa dijelili na slogove i pogrešno izgovarali, osjetivši da je došlo njihovo vrijeme, nisu se zadržali samo na verbalnom teroru. S “pobjedničkim” pjesmama “Nosim kapu sa tri roga i ratujem protiv Boga”, “Ne vjerujem u nebesa, već u Marksa i Engelsa”, upadali su u crkve, prijetili mirnim seoskim radišama, pobožnim domaćinima i njihovoj čeljadi, uzimali “višak” stoke, hrane i naročito pića, nagovještavajući paklenu “crvenu osvetu”. Nisu se libili da tu i tamo, noću, što je tako odgovarala njihovim “akcijama”, likvidiraju po kojeg starca i staricu, ženu i domaćina, pa i one mlađe koji im nisu bili po volji. Najčešće zato što nisu prihvatali njihove “pobjedničke” pjesme. Takvi i njima slični protagonisti u suštini jedne plemenite ideje o sveopštem bratstvu, sveopštem zajedništvu, jednakosti i pravdi, pokazaće vrijeme, bili su upravo njeni grobari. Naravno, njih nikako i ne valja posmatrati izolovano, jer će likvidacije, uglavnom nevinih, koje su učinili, i najčešće lažna špijuniranja novoj vlasti, ubrzo pokazati da su radili u sadejstvu sa onima koji su naređivali i odlučivali. Komunizam će, po ocjenama mnogih, pasti prvo tamo gde je i rođen, istovremeno i okolo, južno i zapadno od SSSR-a, dakako i na našim prostorima uglavnom zato što “dobro nije rađeno na dobar način”.

ROVOVI RAĐAJU ROVOVE
U predgovoru knjige “Pucaj, rat je završen” Sava Gregovića, autora ovog feljtona, Matija Bećković je napisao:
– Živih učesnika građanskog rata gotovo da više nema, ali rovovi su ostali nezatrpani i rađaju rovove – naslednike. Iz tih rovova ne može se više ništa što već nije bezbroj puta rečeno, pa ipak se još uvek poneko javi da razgrebe ranu u strahu da ne zaraste. I posle više od pola veka možemo unapred pogoditi ko će šta reći na ovu temu. Rat s pokojnima niko nije dobio, jer ga pokojni ne vode, imaju vremena da čekaju svoju pravdu, a zemlja se ne može smiriti dok je ne dočekaju. Pod zemljom su se i zavađene vojske pomirile pa je red da ih sledimo i na zemlji.

Ostaće, nažalost, krvavi tragovi tumača “nove vjere”, jame bezdanice i neobilježene grobnice braće kojoj je organizovano “rafalno suđenje”, tamo daleko od svojega mora i gora. Uglavnom u šumama Slovenije, čime se i bavi ovaj feljton.

Te kišovite i sniježne jeseni, koju će smijeniti krvavo proljeće, ishod Drugog svjetskog rata je bio uglavnom poznat. Crvena armija je ubrzavala svoj pobjednički put ka zapadu, Njemci su se uveliko povlačili iz Crne Gore, ali i s drugih područja, saveznici, oni koji su i sami zazirali od komunizma, na zapadnim frontovima su preuzeli glavne položaje. No, ubrzo će se pokazati da neki od njih, naročito Englezi, ne zaziru baš od komunista, naročito tamo gde su oni ratujući izveli i revoluciju i novi poredak. Londonski radio će, za najveći broj antikomunista u Srbiji, Crnoj Gori, ali i drugim krajevima prve Jugoslavije, 12. septembra 1944. tačno u dvadeset časova emitovati govor kralja Petra Drugog Karađorđevića. Vrhovni komandant Jugoslovenske vojske u otadžbini svim pripadnicima te vojske, ali i “svim dragim podanicima” naredio je da “se ujedine i pristupe Narodnooslobodilačkoj vojsci pod maršalom Titom… koja je jednodušno priznata od naših velikih saveznika – Velike Britanije, Sovjetskog Saveza i Sjedinjenih Država Amerike…” Glavnokomandujući Jusgoslovenske vojske u otadžbini, đeneral Draža Mihailović će kazati da nam je kralj zadao strahovit udarac, koji se naročito odrazio na kolebljive vojničke starješine, da bi nešto kasnije bio klevetnički oštar: “Najteži i najstrašniji udarac zadao nam je kralj čijim smo se imenom zaklinjali, Bog i narod neka mu sude!” Iz Italije, u kojoj se tada nalazio, Živko Topalović, predsjednik Centralnog nacionalnog komiteta će govor mladog kralja ocijeniti “sudbonosnim za propast desetina hiljada ljudi u Srbiji, ali i za njega lično i za monarhiju.” Dakako i u Crnoj Gori, među antikomunistima šok i nevjerica. Predrag Cemović, inače bliski saradiik četničkog komandanta Pavla Đurišića, zapisao je da su Đurišićevi četnici bili konsternirani, djelovali su kao paralisana masa, ali su najtvrđi tada zapjevali: “Čiča Dražo, mi ti se kunemo, da sa tvoga puta ne skrenemo”.

Govor kralja Petra, koji je po navodima nekih savremenika bio prije nastupa zatvoren u podrum i primoran od strane Vinstona Čerčila na takav istup, zbunio je i te kako i one koji nisu nosili puške, ali su bili pobornici monarhije – sveštenike, intelektualce, običan svijet koji u komunizmu nije vidio sreću koja je uveliko proklamovana i prije te ratne jeseni 1944. godine.

Piše: Savo Gregović

Sutra: Zbogom rodna ognjišta

Izvor: NOVOSTI

Vezane vijesti:

Slovenačko krvavo proleće 1945. godine I

Slovenačko krvavo proleće 1945. godine II

Slovenačko krvavo proleće 1945. godine III

Slovenačko krvavo proleće 1945. godine IV

Slovenačko krvavo proleće 1945. godine V

Slovenačko krvavo proleće 1945. godine VI

Slovenačko krvavo proleće 1945. godine VII

Slovenačko krvavo proleće 1945. godine VIII

Slovenačko krvavo proleće 1945. godine IX

Slovenačko krvavo proleće 1945. godine XI

Slovenačko krvavo proleće 1945. godine XII

Slovenačko krvavo proleće 1945. godine XIII

Slovenačko krvavo proleće 1945. godine XIV

Slovenačko krvavo proleće 1945. godine XV

Slovenačko krvavo proleće 1945. godine XVI

Slovenačko krvavo proleće 1945. godine XVII

Slovenačko krvavo proleće 1945. godine XVIII

Slovenačko krvavo proleće 1945. godine XIX

Slovenačko krvavo proleće 1945. godine XX

Slovenačko krvavo proleće 1945. godine XXI

Slovenačko krvavo proleće 1945. godine XXII

Slovenačko krvavo proleće 1945. godine XXIII

Slovenačko krvavo proleće 1945. godine XXIV

Slovenačko krvavo proleće 1945. godine XXV