NELOGIČNO PROGLASITI 21. OKTOBAR KAO DAN SJEĆANjA

Osim strijeljanja u Kragujevcu 21. oktobra 1941. godine, bilo je i drugih masovnih ratnih zločina sa sličnim brojem žrtava, ponekad i sa neselektivnijim pristupom počinilaca, gdje su masovno stradali djeca, žene i starci, a da se i ne govori o genocidu u NDH, kao najtežem vidu zločina protiv čovječnosti, kaže istoričar Jovan Mirković.

Priredio: Darko TERZIĆ

BEOGRAD, 4. OKTOBRA /SRNA/ – Viši kustos u beogradskom Muzeju žrtava genocida Jovan Mirković smatra da je inicijativa lista „Pres“ da se 21. oktobar, datum stravičnog strijeljanja civila, među kojima i djece, proglasi danom sjećanja na sve srpske žrtve u Drugom svjetskom ratu zasnovana na nepoznavanju ukupnog stradanja srpskog naroda i ima dosta slabosti i nelogičnosti.

„Inicijativa da se datum stravičnog događaja u Kragujevcu, 21. oktobar, obeležava kao dan sećanja na sve srpske žrtve u Drugom svetskom ratu, zasnovana je na nepoznavanju ukupnog stradanja srpskog naroda i ima dosta slabosti i nelogičnosti“, rekao je Mirković za Srnu.

On je podsjetio da je 21. oktobra 1941. godine strijeljano 2 381 lice, od kojih četrdesetoro djece do 15 godina i 272 mladića od 15 do 19 godina, a prije toga, 19. oktobra, u selima Grošnica, Maršić i Ilićevo strijeljano najmanje 415 mještana.

„Ta inicijativa je medijski bila dosta eksploatisana i podržali su je, navodno, svi političari i istoričari, u šta baš nisam siguran“, rekao je Mirković.

On je naglasio da se ovaj događaj u Kragujevcu obilježava svake godine, često i na najvišem državnom nivou, a sve više je u duhu njegovanja kulture sjećanja.

„Ovaj stravični zločin nije jedini veliki masovni ratni zločin u Srbiji“, ukazuje Mirković i podsjeća na zločine na njemačkom okupacionom području 1941. u Srbiji, kada Vermaht vrši masovne odmazde nad civilnim stanovništvom na bazi zloglasne naredbe o strijeljanju 100 talaca za jednog poginulog i 50 za jednog ranjenog njemačkog vojnika.

On kaže da su takve odmazde vršene u Šapcu, Mačvi, Jadru, Dragincu, Podrinju, Kraljevu i Kragujevcu.

„Dok se za zločine u Kragujevcu i Kraljevu organizuju komemoracije svake godine, za događaje u Dragincu gotovo se u javnosti i ne zna“, ističe Mirković.

On je podsjetio i na bombardovanje Beograda 6. aprila 1941. godine, kao i na zloglasnu raciju u januaru 1942. u Novom Sadu i Šajkaškoj, zločine na mađarskom okupacionom području.

„Tu su i zločini u Bojniku i Dragovcu u februaru 1942. na bugarskom okupacionom području, a da ne pominjemo logore i stratišta. Ovde ne pominjem stradanja srpskog stanovništva u NDH /logori, masovni zločini na kućnom pragu, jame i drugo/“, dodao je Mirković.

Prema do sada dostignutom nivou poimeničnog popisa žrtava rata sa verifikovanim identifikacionim podacima, civilne žrtve čine 65,70 odsto svih ljudskih gubitaka Jugoslavije u ratu, precizirao je Mirković.

On kaže da Srbi čine 61,63 odsto stradalih civila Jugoslavije, a u ukupnom broju stanovništva su učestvovali sa 41,14 odsto. Sa područja NDH potiče njih 76,14 odsto, iako je na toj teritoriji živjelo 29,56 odsto prijeratnog broja Srba Jugoslavije.

„Mislim da se obeležavanje datuma jednog događaja kao sublimirajućeg za sva stradanja ne bi se moglo pravdati tvrdnjom da su Šumarice najveći pojedinačni zločin na tlu Srbije u Drugom svetskom ratu, koji po monstruoznosti streljanja đaka nema pandan u evropskoj istoriji“, smatra Mirković.

On je naglasio da je bilo i drugih masovnih ratnih zločina sa sličnim brojem žrtava, ponekad i sa neselektivnijim pristupom počinilaca, gdje su masovno stradali djeca, žene i starci, a da se ne govori o genocidu u NDH, kao najtežem vidu zločina protiv čovječnosti.

„Stoga sam više za to da jedan datum, na primer, dan početka Drugog svetskog rata u Jugoslaviji – 6. april bude dan obeležavanja stradanja“, kaže istoričar Mirković.

Prema njegovim riječima, za datum obilježavanja stradanja mogao bi da bude određen i dan završetka Drugog svjetskog rada – 9. maj, odnosno u Jugoslaviji 15. maj.

„Kao dan sećanja trebalo bi ustanoviti 6. april 1941, godine, jer tada i počinje veliko stradanje. Toga dana izložena je čitava zemlja stradanju, a posebno srpski narod, bez obzira na kasnije političke, ideološke, vojne i druge podele“, navodi Mirković.

On podsjeća da je taj rat imao elemente oslobodilačkog, antifašističkog, građanskog, međunacionalnog, vjerskog i ideološkog sukoba.

„Usput napominjem da je je Republika Srbija ustanovila Dan sećanja na žrtve genocida – 22. april, datum proboja iz Jasenovca“, dodao je Mirković, bivši direktor Spomen područja Jasenovac.

Izvršni odbor Udruženja „Jasenovac – Donja Gradina“, takođe, ima niz primjedbi na inicijativu dnevnog lista „Pres“ da se 21. oktobar, datum njemačkog zločina u Kragujevcu, obilježava kao dan sjećanja na žrtve fašizma u Drugom svjetskom ratu.

„Inicijatori ovakve ideje trebali su prvo razmisliti o najvećim žrtvama, o mjestu stradanja i o zločincima koji su to počinili, jer je sigurno da Nijemci nisu činili najveće zločine u bivšoj Jugoslaviji, već da je to uradila NDH za vrijeme Drugog svjetskog rata“, rekao je u ponedjeljak predsjednik ovog odbora Vladimir Lukić nakon sjednice Izvršnog odbora ovog udruženja.

Milenko Jahura iz Srpskog nacionalnog društva /SND/ „Prebilovci“ iz Beograda nedavno je rekao Srni da je inicijativa da samo 21. oktobar, datum njemačkog zločina u Kragujevcu, bude obilježavan kao dan sjećanja na sve srpske žrtve u Drugom svjetskom ratu – pogrešna, jer bi se tako zataškale i stavile u drugi plan najveće srpske žrtve iz tog perioda, a to su one iz NDH.

On kaže da je u srpskom narodu svako saglasan da kragujevački 21. oktobar bude dan sjećanja na žrtve njemačkog nacizma u Srbiji, ali da je pogrešna ideja da to bude dan sjećanja na sve srpske žrtve u Drugom svjetskom ratu.

„To bi izazvalo nova podvajanja u srpskom narodu zbog njegovih žrtava i mučenika, što bi bilo tragično i neoprostivo“, istakao je Jahura.

On je u ime SND „Prebilovci“ zatražio od predlagača da odustanu od inicijative da 21. oktobar bude dan sjećanja na sve srpske žrtve, ocjenjujući da tu incijativu ne bi trebalo da podrže ni grad Kragujevac, ni Srpska pravoslavna crkva /SPC/.

Predsjednik Udruženja „Jadovno 1941“ iz Banjaluke Dušan Bastašić rekao je Srni da je strijeljanje u Šumaricama svakako najveći pojedinačni zločin na tlu Srbije u Drugom svjetskom ratu, ali da je istorijska činjenica da po broju žrtava i karakteru to nije ni približno najveći zločin nad srpskim narodom počinjen u tom ratu.

„Ustaški pogrom nad srpskim narodom, ne samo u kompleksima logora Jasenovac i Jadovno, nego i na kućnim pragovima, po jamama, livadama i ševarju NDH, nije samo dio istorijskog iskustva Srba van Srbije, već i paradigma svih srpskih stradanja u Drugom svetskom ratu. To je dio našeg srpskog i pravoslavnog identiteta, ali i veliki ispit našeg istorijskog dostojanstva i odgovornosti“, naglašava Bastašić.

Predsjednik Asocijacije izbjegličkih i drugih udruženja Srba iz Hrvatske Milojko Budimir smatra da je ova inicijativa „tendenciozna, jer ostavlja mogućnost manipulacije žrtvama“.

On smatra da bi datum koji bi bio obilježen kao dan sjećanja na sve srpske žrtve trebalo da odredi Sveti arhijerejski sabor SPC koji zastupa interese svih Srba bez obzira gdje se nalaze.

Poslije tri mjeseca velike akcije, beogradski list „Pres“ predao je nedavno ministru rada i socijalne politike Srbije Rasimu Ljajiću više od 16 000 potpisa da se 21. oktobar, datum njemačkog zločina u Kragujevcu, obilježava kao dan sjećanja na sve srpske žrtve u Drugom svjetskom ratu.

Podršku inicijativi, kako je naveo taj list, dali su predsjednik Srbije Boris Tadić, premijer Mirko Cvetković, predsjednica Skupštine Srbije Slavica Đukić – Dejanović, skoro svi ministri u Vladi Srbije, predsjednici političkih partija, poslanici, ugledne javne ličnosti i sportisti.

Izvor:

Vezane vijesti:

DAN SJEĆANjA NA SVE SRPSKE ŽRTVE NE MOŽE BITI 21. OKTOBAR

A ŠTA JE SA ŽRTVAMA USTAŠKOG ZLOČINA?

„Šumarice“ dan sećanja na srpske žrtve