Magnetizam crne hrvatske uniforme

Uprkos činjenici da je današnja Hrvatska ustavno definisana kao država nastala na antifašizmu u Hrvatskoj ni slučajno nećete naći mladog čoveka koji bi se podičio partizanskom uniformom; ljubitelja crne ustaške uniforme ima bezbroj

Pre nekoliko dana u centru Banje Luke pojavio se Jure Francetić, zloglasni komandant ustaške Crne legije. Bez straha, nije se povampirio, nije se vratio kroz neku glumačku kreaciju, skeč, performans, ne, pojavio se na naslovnoj strani zagrebačkog magazina „Vojna povijest“. To se slobodno prodaje u centru glavnog grada Republike Srpske.

U STILU NAREDNIKA AJRONSAJDA

Fotografija Francetića je retuširana, sa blagom fotomontažom, sve u stilu narednika Ajronsajda, ako se neko seća tog lika iz crtanih romana o neustrašivim američkim marincima koji se na dalekim ostrvima Pacifika tuku sa fanatičnim Japancima. Ajronsajd ih je tamanio kao Bata Živojinović Nemce, imao je automat „tompson“, šlem sa otkopčanim kaišem, košulju sa podignutom kragnom, raskopčanu do grudi. Takav je na naslovnoj strani „Vojne povijesti“ Jure Francetić, sa tom razlikom što je njegova uniforma crna, a na šlemu ima ogromno slovo U. Drži nemački automat zvani šmajser. O čemu se tu radi?

Zagrebački „Večernji list“ pokrenuo je 2011. godine magazin o kojem je ovde  reč. Kao glavni urednik potpisuje se izvesni Zvonimir Despot, novinar, publicista, istoričar amater, neskriveni obožavatelj Nezavisne Države Hrvatske i njene vojske. Despot je pre tri godine, u izdanju „Večernjeg lista“, objavio knjigu „Tito, strogo povjerljivo“, a na koricama piše da je koautor Pero Simić, beogradski novinar i publicista, po mnogima najbolji živi poznavalac biografije Josipa Broza. Ali nije to izdanje predmet naše pažnje. Despot je, dakle, ovih dana objavio novi broj „Vojne povijesti“, tematski određen, naslovljen sa „Ustaška vojnica“. U podnaslovu piše: „Početni razvoj oružane sile Ustaškog pokreta“, što nagoveštava nastavak, etapno predstavljanje jedne od najstrašnijih zločinačkih vojnih formacija koje pamti savremeni svet. Njihovi zločini i zverstva nad Srbima prevazilaze i bolesnu maštu.

Kako se dogodilo da Francetić osvane u Banjoj Luci, znaju oni koji su dozvolili prodaju. A trebalo je zabraniti? Naravno, u pitanju je otvoreni pokušaj da se jedna zločinačka vojna formacija predstavi kao legitimna oružana sila. Za Srbe ništa novo; prodavalo bi se to i na Terazijama. Možete li zamisliti, mada to nikako nije isto, da na Trgu Bana Jelačića, u centru Zagreba, neko istakne knjigu ili magazin na čijoj se naslovnoj strani, preko celog prostora, širi Nikola Kalabić. To, teoretski, može da se dogodi, ali ne bi trajalo duže od deset minuta. Završilo bi batinama i spaljivanjem Kalabića. Ko ne veruje neka pokuša. Eno mu Jelačićevog placa, uzduž i popreko.

REHABILITACIJA USTAŠTVA

Despot radi nešto što će, držite me za reč, okončati potpunom javnom rehabilitacijom ustaške vojske. Iza Despota stoji moćna finansijska i logistička mreža. Taj proces neće ući u sudove, ali će upravo ovom taktikom, stalnim plasiranjem publikacija, knjiga, dokumentarnih filmova o ustaškoj armadi, postati normalna pojava o kojoj će se razgovarati sve normalnije, bez ideologije, kako to Despot već sugeriše u predgovoru novog broja „Vojne povijesti“. Na kraju će Francetić biti prihvaćen kao jedan od hrvatskih vojskovođa, heroja, zajedno sa Luburićem, Artukovićem, Slavkom Kvaternikom i ostalim ustašama.

Hrvati, istina, drugih heroja nemaju, tačnije, druge heroje odavno ne slave. Partizani u Hrvatskoj i danas, dvadeset godina posle rata, predstavljaju predmet sprdnje, a Hrvati, komandanti slavnih partizanskih divizija iz Drugog svetskog rata, sastavljenih uglavnom od Srba (to je posebna tema), nijednom hrvatskom detetu ništa ne znače. To nisu njihovi heroji jer novo hrvatsko obrazovanje – uprkos ustavnom određenju koje kaže da je Hrvatska nastala na temeljima antifašizma – partizanski pokret predstavlja kao neku vrstu nužnog zla, pokret koji je, eto, doveo do stvaranja hrvatske države, ali kod Hrvata nikada masovno nije bio prihvaćen. Suštinski, ova teza je neoboriva. Valja podsećati, jer Srbin zaboravlja svetlosnom brzinom, da je partizanski pokret u Drugom svetskom ratu u hrvatskim krajevima imao većih uspeha jedino u Dalmaciji, i to posle kapitulacije Italije, septembra 1943. godine. U svim drugim krajevima, etnički hrvatskim, partizana je bilo za dva fijakera, sa učincima koji nisu vredni pažnje.

Današnja hrvatska  mladež, a tako je već 25 godina, kada se igra sa uniformama pribegava garderobi kakvu na sebi ima Jura Francetić na naslovnoj strani „Vojne povijesti“. Još nije zabeleženo da se negde na javnom skupu u Hrvatskoj pojavio mladić ili devojka u partizanskoj uniformi, sa titovkom i petokrakom na glavi, uprkos činjenici da je upravo ta uniforma Hrvatima donela nezavisnu državu, današnju Hrvatsku. Ne, mladost Hrvatske preferira crnu ustašku uniformu, sa sve kapom na kojoj je slovo U. Nije to masovno, reći će neko. Danas nije, ali samo zbog zakona koji kažnjava pojavljivanje u tim i takvim uniformama. Pre nego što je zakon donet nije prolazilo deset dana, a da se u Hrvatskoj ne pojavi neko sa „narodnom nošnjom“ Jure Francetića; uglavnom je to bilo na pučkim veseljima po Dalmatinskoj Zagori, u Lici i dole na Primorju, sa naglaskom na Zadar i Šibenik.

U partizanskim „odelima“ Hrvatskom poodavno niko ne paradira. Tek  25. maja (Titov rođendan) u Kumrovcu se sakupi hiljadu, dve antifašista (pola od njih su Srbi i muslimani) i mogu se videti titovke sa petokrakama, ali na glavama osoba čija je mladost minula pre šezdesetak godina. Slično je na obeležavanju Dana ustanka u Srbu (Lika), sa razlikom što starčad na toj lokaciji obezbeđuju jake policijske snage pošto se svake godine u neposrednoj blizini pojavi grupa u crnim uniformama, sledbenici Jure Francetića, sa pretnjom da će se obračunati sa „partizanskim zločincima“.

MAGNETIZAM CRNE UNIFORME

A imaju li mladi Hrvati uopšte nekog partizanskog vojskovođu, Hrvata, heroja iz Drugog svetskog rata, čiju bi sliku, ako im je volja, mogli da štampaju na majicama, bedževima? Našlo bi se, ali veoma teško. Tu je nekoliko komunističkih ilegalaca iz okupiranog Zagreba, sa tim da ni njihove akcije nisu bile herojska dela već više diverzije i napadi iz zasede. Da, bilo je mučenika po zatvorima, ali to nije ratno herojstvo.

Andrija Hebrang je bio u logoru „Jasenovac“ i po onome što je ostavio u sećanjima tamo se osećao kao kod kuće; nisu ga mučili, a na rastanku (u pitanju je bila razmena) gotovo prijateljski se pozdravio sa krvnikom, ustaškim monstrumom Maksom Luburićem, kazavši mu (o tome svedoči Hebrangov sin) da je i on, Hebrang, za nezavisnu hrvatsku državu, te da će u tom cilju izgubiti glavu pre nego Luburić. Tako je i bilo; Hebrang se zaista zalagao za samostalnu Hrvatsku, po tome je bio poznat u vrhu Komunističke partije Hrvatske, a skončao je pre Luburića. Službena verzija kaže da se ubio u jednom od zatvora nove, Titove države, gde su ga smestili pod sumnjom da je sarađivao sa ustašama, dok je po drugoj verziji, koju pronosi njegova porodica i hrvatski nacionalisti, ubijen baš zbog zalaganja da se nova Jugoslavija što pre transformiše u savez suverenih nacionalnih država.

Nikome od hrvatskih omladinaca ne pada na pamet da slavi na primer Vladu Janjića Capu, komandanta Prvog partizanskog odreda. Nevažno je sada da li je ta jedinica – formirana 22. juna 1941. godine u šumi Brezovica, kod Siska – zaista bila prvi partizanski odred nastao u cilju borbe protiv ustaške države (svi istorijski dokumenti i nepobitne istine kažu da nije), ali svi u Prvom partizanskom odredu bili su Hrvati (njih 79), pa zar to, i u ovakvom tumačenju istorije, nije dovoljan razlog da se komandant te jedinice u Hrvatskoj slavi kao heroj. Bez obzira i na to što je Prvi partizanski odred trajao veoma kratko,  nije imao ni najmanju podršku hrvatskog stanovništva područja na kojem je nastao i doneta je odluka da se svi prebace preko reke Kupe, na Baniju i Kordun, gde su Srbi već digli ustanak. Tu se odred utopio u srpske brigade.

Na kraju ove priče o magnetizmu crne ustaške uniforme među hrvatskom omladinom, i odbojnosti koja se među istima neguje prema svemu što podseća na partizane i  Narodnooslobodilačku borbu dolazimo do paradoksa, često prisutnog u hrvatskoj istoriji, da su svi posleratni promotori nezavisne hrvatske države, od Maspoka do 1991. godine, bez izuzetka, došli iz redova hrvatskih antifašista, partizana. Kakvi god da su bili kao partizani. Ilustracije radi, Janko Bobetko, komandant oružanih snaga Tuđmanove Hrvatske, bio je jedan od članova Prvog partizanskog odreda. Pod stare dane je promenio uniformu, istina nije bila crna kao Francetićeva, ali je i bojom i činovima podsećala na onu Slavka Kvaternika.

Piše: RATKO DMITROVIĆ

Izvor: PEČAT

Napomena redakcije portala Jadovno.srb.: Ovaj prilog je prvi put objavljen na našem portalu 13. juna 2013. godine.