Komemoracija i film povodom tri decenije od proterivanja Srba iz Zapadne Slavonije

Trideseta godišnjica od proterivanja Srba iz Zapadne Slavonije u hrvatskoj vojnoj i policijskoj akciji „Bljesak“, obeležena je 01. maja 2025. u Gradišci.

Piše: Milan Pilipović

Krsto Žarković, predsednik Udruženja Srba Zapadne Slavonije rekao je nakon polaganja venaca na spomenik poginulim sunarodnicima u Gradišci,  da je gologota s početka maja pre trideset godina poslednji čin istrebljenja Srba iz Zapadne Slavonije. Milorad Dodik predsednik Republike Srpske, kazao je da su Srbi iz Zapadne Slavonije, pre trideset godina, naivno prihvatili obećanja međunarodne zajednice da će biti zaštićeni.

„Nema niti jednog tužnog događaja da uzrok nije srpska naivnost i lako odustajanje od nacionalnih i državnih ciljeva,“ rekao je Dodik. Zoran Adžić, gradonačelnik Gradiške, grada u kojem su Srbi iz Slavnonije 1995. godine pronašli spasenje, rekao je da Srbi iz Slavonije, Republike Srpske i Srbije obeležavaju jedno od najtamnijih poglavlja svoje istorije.

„I ako vreme neumoljivo teče, sećanje na ovu bolnu senku naše prošlosti, zapečaćeno je u našoj koletivnoj svesti,“ rekao je Adžić.

Prvog maja 1995. godine, rano ujutro, napadnuta su srpska područja u Zapadnoj Slavoniji iz kojih je, tokom tri dana, u izbegličkim kolonama u Gradišku, u Republici Srpskoj, stiglo poslednjih 15 000 Srba. Ubijeno je njih 283, od kojih 56 žena, 14 dece i 75 staraca. Među nestalima vodi se još 127 osoba, među kojima je 56 civila. Prethodno je, počev od 1991. godine, više od 100 000 Srba bilo prinuđeno napustiti svoja imanja i otići u izbjeglištvo. Prvi na udaru bilo je 36 sela u okolini Požege.

Podsećamo, u ovoj hrvatskoj akciji najviše su stradala dva sela sa pretežno srpskim stanovništvom, Medari kod Nove Gradiške sa 22 žrtve, uključujući 11 žena i troje dece, i Paklenica blizu Pakraca, sa 20 žrtava.

Najveća tragedija zadesila je porodice Ranka i Milutina Vukovića iz Medara. U kući, ubijeni su  Ranko, njegova supruga Anđelija i njihova deca Goran (11) i Gordana (8), te Milutin, njegova supruga Cvijeta i njihova kćerka Dragana (7). Vukovići su ekshumirani tek 2001. godine a sahranjeni na groblju Brestovčina u Gradišci, 6. aprila iste godine. Milutinova i Rankova braća Čedo i Radojica Vuković, kažu da su razočarani zato što u Hrvatskoj niko nije optužen za zlo koje su doživeli.

Izbegli Srbi, raseljeni su po celom svetu a većina je pronašla trajno utočište u Srbiji i Republici Srpskoj. U Udruženju Srba Zapadne Slavonije, procenjuju da u Zapadnoj Slavoniji ima manje od deset hiljada Srba, većinom starijih i penzionera. Nakon komemoracije, premijerno je u “Kulturnom centru“ Gradiška prikazan dokumentarni film „Zapadna Slavonija, 30 godina kasnije“ u produkciji „Kozara filma“.

Izvor: Politika