Kalendar genocida: 28. avgust 1941. godine. Posljednji upad ustaša u Prebilovce u Drugom svjetskom ratu

Poslije pokolja više od 50 Prebilovčana u Morinom otoku 14/15 avgusta 1941., u Prebilovce je došla hrvatska žandarmerija koja je trebalo da spriječava dalje zločine. Spremala se italijanska reokupacija ovog područja, koju je Pavelić grozničavo nastojao da izbjegne . Prebilovčani su počeli da izlaze iz Hutova blata i dolaze svojim opustjelim kućama. U mnogima od njih su još bili hrvatski naseljenici- kolonisti. Videći da ima živih Prebilovčana, vlasnika dodjeljnih im kuća, ovi kolonisti počinju da napuštaju selo. Ostrvljeni zločinci iz Čapljine i okolnih sela upali su putem u Prebilovce, na pravoslavnu Veliku Gospojinu, 28. avgusta 1941. Predvodili su ih krvoloci srpskog naroda Franjo Vego, Niko Filipović, Kasim Kudra- Ćoso, Mato Andrun- Vuk i drugi. Bili su žedni krvi i kivni zbog poraza u istočnoj Hercegovini, a bilo im je stalo da dolazak Italijana dočeka što manji broj Srba u Prebilovcima. Žandrami, naravno, nisu ni pokušali da spriječe novo prolivanje srpske krvi.

Na ulazu u selo, Buluti iz zaseoka Kuline su okuljali svoju po brdu razbježalu stoku. Valjalo je od nečega živjeti. Pored samog puta, kod Banđurevih kuća ubijeni su Sava (Lazarev), Danilo (Jovin) i Vaso (Vasin) Bulut . Sava je imao 38 godina. U Šurmanačkoj jami  mu stradala supruga i četvero djece. Danilo je imao 21 godinu, a u jami je izgubio majku, dvije sestre, snahu od umrlog brata i njeno jedino dijete. Vaso je imao 18 godina, a već mu je iz kuće bilo ubijeno desetero najbližih. Bio je najmlađi od šestero braće, a kao posmrče dobio je ima po ocu. Preživjela su mu četiri starija brata, koji su poslije pokolja zasnovali nove porodice. Ognjišta Save i Danila su ugašena.

Čuvši pucnjavu Prebilovčani su krenuli u brdo. Za to nisu svi imali vremena jer ustaše su već bile oko kuća. Zato su neki krenuli u kuću komšije Murata Šoše, ustaškog saradnika, čijih je 5 sinova učestvovalo u zločinima nad srpskim narodom. Muratova snaha Nefa je bila drugačija. Pomagala je Srbima kako ranije tako i ovoga dana. U Muratovoj kući ustaše su našle dosta žena i djevojaka. Njih 5 su bile Srpkinje koje su raščešljale kose i ručale sa njegovim snahama i kćerima. Murat je odmah pokazao Vegi koje nisu iz njegove kuće. Odvedene su u školu i zatvorene. Njih četiri su se branile govoreći da nisu iz Prebilovaca. To su bile Mara Bulut žena Gojkova rodom iz Tasovčića i Prebilovke Joka Vulić r. Keso, udata u Gabelu, Olga Moro r. Bulut, udata u Tasovčiće i Borika Šijak r. Ždrakanović, udata u Klepca. Bile su, poslije pokolja došle u selo kod svoje braće. To što nisu bile iz Prebilovaca spasilo im je život.

Bunar u Bregavi (označen crvenim) na googlemaps.com

Bosi (Mitrovoj) Dragićević, kao djevojki iz Prebilovaca nije bilo spasa. Toga jutra je, po nesreći, došla u selo iz Tasovčića, gdje je boravila prethodnih mjesec dana kod tetke. Brat Vojko joj je preživio pokolj skrivajući se u pećini. Sa njom je bila desetogodišnja Lenka Mičeta iz Uboska kod Ljubinja, sestra njene snahe Draginje, Vojkine supruge. Lenka je došla da bude sa setrom koja se porodila toga ljeta. Ustaše su Draginju ubile u Mostaru zajedno sa sinčićem Mitrom, starim 15 dana.

Bunar u Bregavi, Prebilovci

U školu su dovedeni i Đuro Keso star 60 godina, Soka Dragićević stara 51 godinu, Boja Medić stara 45 godina sa djecom Milenom od 13 i Miloradom od 5 godina… Ustaše su ih odvele u Bregavu (napomena: polje pored rijeke se isto zove Bregava), pored seoskog bunara i poubijali ih. Nesrećnu Bosu zlikovci su prethodno silovali. Krvolok Mato Andrun- Vuk je na istom mjestu, dvadeset dana prije, silovao i zaklao djevojku Jelisavku (Milanovu ) Šarić.

Mjesto zločina, kod Bunara

U ovom zločinu je učestvovao je srpski izrod, sumanuti ustaša Lazo Blagoje iz Čapljine. Bio je rođeni brat sveštenomučenika Dušana Blagoja, paroha stolačkog, ubijenog u Vidovdanskom pokolju u jami Ržani do. Po uspostavljanju NDH, Lazo je prešao u katoličku vjeru i pristupio zločincima. Sada, pošto su smatrali da im više ne treba, Hrvati su ga ubili pored prebilovačkog bunara. Ubio ga je Mato Andrun. Kada su Prebilovčani sahranjivali žrtve kod bunara Lazu su udaljili od njih i zakopali ga potrbuške, sa glavom okrenutom zapadu. Kosti ovog izroda su još uvijek tu.

Poslije ovog pokolja ustaše pod oružjem nisu ušle u Prebilovce do 8. juna 1992.

Izvor: Milenko Jahura, SND Prebilovci Beograd.

Vezane vijesti:

POKOLj PREBILOVČANA U MORINOM OTOKU – Jadovno 1941.

Prebilovci -dva puta ubijeni i zaboravljeni – Jadovno 1941.

Zločin u Prebilovcima je jedan od najsramnijih događaja u …

Prebilovci – Jadovno 1941.