BEZ PROBOJA KORIDORA, MOŽDA NE BI BILO REPUBLIKE SRPSKE

Korpus je bio okosnica Vojske Republike Srpske sa 127.000 boraca… Branjen je front duži od hiljadu kilometara sa sjevernom i južnom stranom… Generala Momira Talića ubila nepravda…

Priredio: Nenad BERETA

Prvi krajiški korpus činio je okosnicu Vojske Republike Srpske, brojao 127.000 boraca, od kojih je pet i po do šest hiljada dalo život za stvaranje Srpske, a tačan broj nije sasvim poznat, jer se neki borci još vode kao nestali.

Korpus je držao front u dužini od 1.160 kilometara i popunjavao se sa teritorije 28 opština, ističe za Srnu ratni načelnik štaba tog koprusa penzionisani general Boško Kelečević povodom 1. juna, godišnjice ovog korpusa.

Kelečević u intervjuu Srni naglašava da je Prvi krajiški korpus nastao iz Petog korpusa tadašnje JNA. Poslije povlačenja snaga JNA iz Hrvatske i Slovenije, ostaci tadašnje Pete vojne oblasti JNA došli su u Sarajevo, gdje je formirana Druga vojna oblast na čelu sa generalom Milutinom Kukanjcem.

Druga vojna oblast postojala je od 1. januara 1992.godine, pa sve do formiranja Vojske Republike Srpske 12. maja 1992. godine, a među korpusima koji su činili tu oblast, bio je i Peti korpus.

Još za vrijeme postojanja Druge vojne oblasti tadašnje JNA, polovinom marta, na čelo tadašnjeg Petog korpusa JNA postavljen je starješinski kadar, koji će na svojim dužnostima biti do završetka rata, a komandant korpusa postao je general Momir Talić.

„Prostor koji je držao Prvi krajiški korpus išao je linijom rijeka Una – Novi Grad, pa preko Kostajnice, Dubice, izlazio je na Savu i Savom do Broda, Šamca, preko djela Majevice, Trebave, Vlašića do Mrkonjić Grada“, napominje Kelečević.

General ističe da je u vrijeme izbijanja sukoba na prostoru BiH, komanda korpusa sa glavnim snagama bila preko Save, u zapadnoj Slavoniji, štiteći srpski narod na tim prostorima i razdvajajući sukobljene snage, gdje ostaje do polovine juna 1992. godine.

On navodi da korpus tada nije imao dovoljno snaga i da je počeo ratna dejstva sa 1.700 boraca aktivnog jezgra – profesionalnih starješina i vojnika koji su se tada zatekli na odsluženju vojnog roka.

„Već u martu 1992. godine imamo upade hrvatskih snaga i početke borbenih dejstava hrvatsko-muslimanskih snaga na teritoriji BiH, u Brodu i Derventi“, podsjeća Kelečević.

Kod generala Talića tada su dolazili predstavnici oština Prnjavor, Doboj, Derventa i Brod tražeći da se zaštiti srpsko stanovništvo, pa je Talić formirao grupu starješina (sa Kelečevićem na čelu) radi sagledavanja situacije.

Kelečević posebno izdvaja operaciju „Koridor 92“, čiji je glavni nosilac bio Prvi krajiški korpus i čijom je uspješnom realizacijom spašena Republika Srpska.

„Cilj hrvatsko-muslimanskih snaga bio je presjecanje teritorije na liniji Brod – Devrventa – Doboj, te spajanje sa njihovim snagama na potezu Kladanj – Olovo. Ne znam da li bi bilo Srpske da snage Prvog krajiškog korpusa to nisu uspjele da spriječe“, naglašava Kelečević.

On je podsjetio i na okruženje u kojem se tada nalazila banjalučka i kninska regija, te da su zbog nedostatka kiseonika u Banjaluci umirale bebe.

Operacija „Koridor 92“ praktično je izvođena od Srpca do Brčkog, uoči Vidovdana oslobođeni su prvi komunikacioni putevi, a koridor je ostao „žila kucavica Republike Srpske“.

„Taj veoma bitna prostor je odbranjen, jer je značio doslovno – život ili smrt. U svemu tome mi nismo prelazili Savu da bi uzimali tuđe, što se za hrvatsku stranu ne može reći“, navodi general Kelečević.

On je posebno naglasio na odnose koji je Prvi krajiški korpus imao prema ratnim zarobljenicima, ističući da su oni tretirani onako kako to nalaže Ženevska konvencija.

Kada je riječ o komandantu Prvog krajiškog korpusa, pokojnom generalu Momiru Taliću, Kelečević podsjeća da se 28. maja navršilo 13 godina od njegove smrti, i naglašava da nijedna ulica nije dobila ime po generalu Taliću, čije su zasluge velike.

„U Haškom tribunalu nisu mu dokazali navodnu krivicu niti je osuđen za ono što su mu pripisivali – komandnu odgovornost. Pa valjda je neko morao da bude komandant. Ubila ga je nepravda“, ističe general Kelečević u intervjuu Srni.

Kelečević zaključuje da je za stvaranje Republike Srpske živote dalo više od 23.000 boraca i naglašava da briga o njihovim porodicama mora da bude prioritet društva, a ne da većina te populacije živi na rubu egzistencije.

Izvor:

Vezane vijesti:

PRVI KRAJIŠKI KORPUS – GODIŠNjICA – Jadovno 1941.

Godišnjica formiranja Prvog krajiškog korpusa – Jadovno 1941.

OPERACIJA KORIDOR – Bitka za put života, I deo – Jadovno 1941.