1.000 GODINA EPARHIJE RAŠKO-PRIZRENSKE: Duhovni bedem srpskog naroda

VEČERNjIM bogosluženjem u Crkvi Bogorodice Ljeviške u Prizrenu, predavanjem na temu „Hiljadu godina Prizrenske eparhije“, liturgijom u Sabornom hramu Svetog velikomučenika Georgija koju je episkop raško-prizrenski Teodosije služio sa arhijerejima Srpske pravoslavne crkve, tokom protekla dva dana Eparhija raško-prizrenska proslavila je hiljadugodišnji jubilej, od prvog pisanog spomena eparhije.

Ova eparhija se u pisanom zapisu prvi put spominje u hrisovulji vizantijskog cara Vasilija Drugog, 1019. godine, kada je ušla u sastav Ohridske arhiepiskopije, dok je krajem 18. veka, spojena sa Raškom u Eparhiju raško-prizrensku.

– Prizrenska eparhija se u periodu od 1019. do 1219. nalazila pod jurisdikcijom Ohridske arhiepiskopije. Car Vasilije II je odmah po osvajanju Ohrida izdao tri povelje ohridskom arhiepiskopu Jovanu, kojima je bio utvrđen obim Ohridske arhiepiskopije, a prema prvoj povelji, izdatoj 1019. godine, u taj sastav ušla je i Prizrenska eparhija. To je i prvi zapis gde se pominje Prizrenska eparhija, koja će u budućnosti odigrati veoma važnu ulogu u istoriji Srpske pravoslavne crkve i srpskog naroda – navode iz ove eparhije.

Podsećaju da je pri osnivanju Prizrenska episkopija obuhvatala oblast Hvosna oko Peći i Dečana, grada Leskovca i Britosa, i imala je petnaest klirika. Njeno sedište, kao i danas, bilo je u Prizrenu, a 1214. godine ovaj grad je pripojen Srbiji.

– Eparhija raško-prizrenska je kroz svoju istoriju uvek bila bedem prema inoslavnima, neslovenima i nesrbima, a istoriju crkve nemoguće je odvojiti od narodne istorije. Kad znamo da je ova eparhija osnovana pre nemanjićkog perioda i da je zauzimala jedno od centralnih mesta u nemanjićkoj države, nije čudo što je u svojoj ogromnoj, burnoj i slavnoj prošlosti, pa sve do danas, imala velikih uspeha i velikih iskušenja. Njen najveći uspon bio je u doba Nemanjića, a opadanje i velika golgotska iskušenja imala je u periodu turske vladavine, što se odražavalo u gonjenju njenih episkopa, maltretiranju i ubijanju sveštenika i srpskog naroda, a takođe i u prisilnim seobama, kojih, nažalost, ima i u naše vreme – navodi se u saopštenju Eparhije raško-prizrenske, koja je brojnim duhovnim svečanostima obeležila slavni jubilej.

A da je Eparhija raško-prizrenska i danas bedem opstanka srpskog naroda na Kosmetu, svedoče predstavnici Srba širom pokrajine.

– Osim od pomoći države Srbije, povratnici u metohijskim sredinama opstaju najviše zahvaljujući raznim vidovima pomoći i podrške monaštva iz Visokih Dečana – pričaju nam predstavnici Srba u Metohiji koji su, kao i u ostatku Kosmeta, vezani za svoje svetinje – Pećku patrijaršiju, manastire Budisavce i Gorioč, Gračanicu, Draganac, Sokolicu…

– Jasno je da se više od 25.000 Srba okuplja oko Milutinove Gračanice, a svim Srbima iz Kosovskog Pomoravlja, kojih ima oko 30.000, manastir Draganac je živo svetilište – govore vernici iz pokrajine.

Ne zaboravljaju početak rada i obnavljanje Prizrenske bogoslovije pre osam godina, kada je u đačke klupe ove duhovne škole sela prva generacija mladih bogoslova.

– Osim Bogoslovije i brojnih drugih svetinja, zahvaljujći episkopu Teodosiju oživele su i crkve u gradovima na Kosmetu gde osim sveštenika, poput Vučitrna i Uroševca, nema ni jednog jedinog Srbina – kažu naši sagovornici iz ove eparhije koja je obnovila i oživela i Crkvu Svetog Đorđa, jedini živi hram u Prištini.

LEPOTA BOGORODICE LjEVIŠKE

Pored obnovljene Bogoslovije i Crkve Svetog Đorđa, u čijem konaku živi sveštenik sa suprugom i troje dece i u kojoj je otvoren dečji vrtić za nekoliko srpskih mališana u ovom gradu, delimično je obnovljena i Crkva Bogorodice Ljeviške (na fotografiji) u jednoj od prizrenskih ulica, koja je spaljena u pogromu 2004. godine.

– Ne zna se da li je ova crkva lepša spolja ili iznutra, ali nadamo se da ćemo je obnoviti u potpunosti – veli sveštenik Đorđe, dok svetinju koju obezbeđuje kosovska policija redovno pohode vernici.

Izvor: Iskra