ŠESNAEST GODINA OD AGRESIJE NA SR JUGOSLAVIJU

Prije 16 godina, 24. marta, snage Nato saveza počele su bombardovanje tadašnje Savezne Republike Jugoslavije, a odluka je donesena bez odobrenja Savjeta bezbjednosti UN, što je bio presedan.
Prema procjeni Vlade Srbije, u bombardovanju je poginulo najmanje 2.500 ljudi (prema pojedinim izvorima ukupan broj poginulih bio je gotovo 4.000), a ranjeno je više od 12.500 osoba.

Podaci govore o 1.008 ubijenih vojnika i policajaca, a prema neslužbenim podacima, teže i lakše je ranjeno oko 6.000 civila, među kojima je 2.700 djece, dok je ukupna materijalna šteta procijenjena tada na 100 milijardi dolara.

Ratni gubici Nato saveza u ljudstvu i tehnici nikada nisu objelodanjeni, ali su tadašnje vlasti u Beogradu tvrdile da je oboreno više desetina letjelica. Najpoznatija letjelica – takozvani nevidljivi avion F-117, oboren je kod Buđanovaca.

Nato je za 79 dana agresije lansirao 1.300 krstarećih raketa, izručio 37.000 „kasetnih bombi“, od kojih je poginulo oko 200 osoba, a ranjeno je više stotina njih, i upotrijebio zabranjenu municiju sa osiromašenim uranijumom. Posljedice gađanja tom municijom po ljude nikad nisu zvanično objelodanjene.

Uništena je trećina elektroenergetskog kapaciteta zemlje, bombardovane su dvije rafinerije u Pančevu i Novom Sadu, a snage Alijanse su prvi put upotrijebile i takozvane grafitne bombe za onesposobljavanje elektroenergetskog sistema.

Naredbu za vazdušne udare izdao je tadašnji generalni sekretar Nato saveza Havijer Solana komandantu savezničkih snaga, američkom generalu Vesliju Klarku, koji je kasnije u svojoj knjizi „Moderno ratovanje“ napisao da je planiranje vazdušne operacije Jugoslavije već uveliko bilo u toku još u junu 1998. godine, a završeno krajem avgusta te godine.

SR Jugoslavija je napadnuta pod izgovorom da je kriva za „humanitarnu katastrofu na Kosovu i Metohiji i za neuspjeh pregovora u Rambujeu i Parizu o budućem statusu njene pokrajine“.

Nakon što je odluku o neprihvatanju stranih trupa potvrdila Skupština Srbije, koja je predložila da snage UN nadgledaju mirovno rješenje sukoba na Kosovu, Nato je 24. marta 1999. u 19.45 časova započeo vazdušne udare krstarećim raketama i avijacijom, na više područja Srbije i Crne Gore.

Devetnaest zemalja Alijanse počelo je bombardovanje sa brodova u Jadranu i iz četiri vazduhoplovne baze u Italiji, podržane strateškim operaterima koji su poletjeli iz baza u zapadnoj Evropi.

Gotovo da nema grada u Srbiji koji se tokom 11 nedjelja napada bar nekoliko puta nije našao na meti.

U bombardovanju je uništeno i oštećeno 25.000 stambenih objekata, onesposobljeno 470 kilometara puteva i 595 kilometara pruga, oštećeno je i 14 aerodroma, 19 bolnica, 20 domova zdravlja, 18 dečjih vrtića, 69 škola, 176 spomenika kulture i 44 mosta, dok je 38 mostova razoreno.

Tokom agresije izvršeno je 2.300 vazdušnih udara na 995 objekata širom zemlje, a 1.150 borbenih aviona lansiralo je blizu 420.000 projektila ukupne mase 22.000 tona.

Poslije više diplomatskih pritisaka, bombardovanje je okončano potpisivanjem Vojno-tehničkog sporazuma u Kumanovu 9. juna 1999. godine, da bi tri dana potom počelo povlačenje snaga SR Jugoslavije sa Kosova i Metohije.

Pošto je generalni sekretar Nato saveza 10. juna 1999. izdao naredbu o prekidu bombardovanja, posljednji projektili pali su na području sela Kololeč, nedaleko od Kosovske Kamenice, u 13.30 časova.

Tog dana je Savjet bezbjednosti UN usvojio Rezoluciju 1244, a na Kosovo je upućeno 37.200 vojnika Kfora iz 36 zemalja, sa zadatkom da čuvaju mir, bezbjednost i obezbijede povratak izbjeglih, dok se ne definiše najširi stepen autonomije.

Nekoliko godina poslije toga, Kosovo je jednostrano proglasilo nezavisnost, na hiljade Srba je protjerano, posebno u martovskom pogromu, a ni do danas im nije obezbijeđena sigurnosti sloboda kretanja, kao ni povratak u razrušene domove.

Ovo je bilo drugo važnije vojno uplitanje Nato saveza nakon bombardovanja Republike Srpske 1995. i najveći vojni sukob na prostoru Srbije i Crne Gore od vremena Drugog svjetskog rata.

Izvor: 

Vezane vijesti:

BAŠTIONIK: Poziv na molitveni pomen za žrtve NATO bombardovanja

SJEĆANjE NA DAN POČETKA AGRESIJE NATO-a NA SR JUGOSLAVIJU

KAKO SAM ODLOŽIO AGRESIJU