Serbian
Armenian
Croatian
Dutch
English
French
German
Greek
Hebrew
Hungarian
Italian
Norwegian
Polish
Russian
Slovenian
Spanish
„Kao u partizanskim filmovima o Nijemcima, postrojeni u špaliru i uzvikujući `Alahu ekber`, `Tekbir` prema nama se kretala muslimanska vojska, pucajući“, ističe Celjar… Neki su spominjali da smo potkusurivanje za Srebrenicu…
Piše: Aleksandar LUKIĆ
Dobojlija Josip Celjar, nakon što je zarobljen kao pripadnik Dobojske brigade u okolini Lozne 10. septembra 1995. godine, odveden je u zatvor u Tuzli gdje je nakon ispitivanja osuđen na 13 godina zatvora, a potom oslobođen u martu 1996. godine.
Mobilisan u septembarskoj smjeni Dobojske brigade, Celjar, Hrvat po nacionalnosti, zatekao je uznemirene saborce na odbrambenim linijama u Vozući nekoliko dana uoči muslimanske ofanzive „Uragan“, od kojih su neki napuštali rovove i odlazili.
„Po dolasku zatekao sam vidno komešanje i uznemirenost. Svašta se govorilo. Između ostaloga neki su spominjali da smo potkusurivanje za Srebrenicu“, rekao je za Srnu Celjar.
Prisjećajući se 10. septembra 1995. godine, Celjar navodi da već oko 6.15 časova nestaje veze sa drugim jedinicima, a vojska iz susjednih rovova napušta položaje.
„Kao u partizanskim filmovima o Nijemcima, postrojeni u špaliru i uzvikujući `Alahu ekber`, `Tekbir` prema nama se kretala muslimanska vojska, pucajući“, ističe Celjar.
Sa šest mladića, tada pedesettrogodišnji Celjar povlači se prema potoku i šumi gdje im se pridružuju zaostali saborci, ne znajući da su u okruženju. Po dolasku na vrh brda Lozna nailaze na zasjedu. Pogođen smrtno strada Mirko Prlić iz dobojskog naselja Rudanka, učitelj po zanimanju, a Celjara pogađa metak koji iz predjela plećke prolazi u čeljust. Ubrzo ih opkoljavaju i razoružavaju.
„Pretresli su nas, a dokumente, lične stvari, prstenje i nakit oduzeli. Tukli su nogama i kundacima, a ja sam dobio udarac u kičmu, nakon čega su me, vidjevši krvavog sa raznesenom čeljusti, i pljunili“, ističe Celjar.
Odvode ih na drugu lokaciju gdje je sabrano, po njegovoj procjeni, oko 50 zarobljenih srpskih vojnika. Celjara u grupi od 18 saboraca odvode prema selu Kruška, a o sudbini ostalih nije saznao.
„Po dolasku u selo zatekli smo brojnu muslimansku vojsku. Od vojnika koji su nas sprovodili upozoreni smo da pognemo glave i da ćutimo. Formiran je špalir da bi nas dok smo prolazili tukli, pljuvali i vrijeđali“, ističe Celjar.
On navodi da su pojedini zarobljeni Srbi u špaliru prepoznali svoje nekadašnje mještane iz Banovića ili kolege sa posla iz Tuzle i drugih mjesta, ali da su ih svejedno tukli psujući im „četničku majku“.
Zatvaraju ih u šupu, nakon čega dolazi grupa muslimanskih žena, „navalivši“ na njih u namjeri da zapale u objekat. Da bi bio izbjegnut linč, vozilima se prebacuju u lokalni dom u Banovićima.
„Tamo zatičemo neku uniformisanu ženu Azru“, prisjeća se Celjar, navodeći da ih je njeno poznanstvo sa nekim iz grupe lišilo daljeg maltretiranja. On navodi da su im prilazili lokalni mještani koji su među njima prepoznali Obrada Stanojevića. Zahvaljujući njima, Stanojević napušta objekat i spašava se.
U Banovićima je, prema njegovoj procjeni, okupljeno oko 120 zarobljenika, koje autobusima sprovode u zatvor u Tuzlu. Smještaju ih u dvije prostorije u prvom paviljonu.
„Oko 60 ljudi u jednoj prostoriji od 30 kvadrata. Kreveti na tri sprata. Ležali smo jedan na drugom po podu sa kiblom za obavljanje fizioloških potreba“, ističe Celjar.
Nakon 20 dana razdvajaju ih u drugi paviljon. „U zasebnoj sobu nalazile su se tri žene zarobljene u Vozući, dok u drugoj oko deset staraca, od kojih je osamdesetčetvorogodišnji Dragomir Pavlović umro u zatvoru“, ističe Celjar.
Celjar, s obzirom na težinu povreda u međuvremenu nije imao medicinski tretman, a kako ističe, tek mjesec dana po dolasku u Tuzlu odvode ga na Gradinu. „Odmah po dolasku nastalo je koškanje između ljekara i muslimanskih vojnika koje smo tamo zatekli jer nisu bili radi da me liječe. Ljekari su me pregledali, ali nisu izvršili intervenciju“, ističe Celjar.
Tokom boravka u zatvoru svi su odvođeni na radne obaveze. „Odvodili su nas u šumu odakle smo iz potoka izvlačili drva. Skupili smo u toku jednog dana i preko 100 metara drva. Dođeš ujutro, ono nema ničega. Sa srpskih kuća skidani su krovovi i crijep. Ništa ne smiješ reći, u suprotnom nema glave“, ističe Celjar, koji dodaje da je među muslimanima bilo poštenog svijeta, ali i „đubradi“.
Zbog ranjavanja nisu ga slali u Smoluću, gdje je obnavljan objekat lokalne škole, u koju su smješteni mudžahedini. „Bio je zimski period. Radilo se i golo i boso. Ujutro te odvoze, a naveče dovoze. Pričaju da su tamo maltretirani. Kako imaju porodice, ako misliš da živiš – ćuti“, ističe Celjar.
On opisuje i odvođenje u zgradu Suda gdje su ispitivani. „Ruke na leđa, savij glavu i idi ulicom, a napolju civili, koji nas gledaju i dobacuju. Ispitivali su nas njihovi oficiri. Prozvan sam kao u posljednji u grupi za taj dan. Pita me odakle sam, otkud je kao Hrvat u srpskoj vojsci, da li mi je žena Srpkinja, znam li ko je ubio nekog Bešlagića u Doboju“, prisjeća se Celjar.
Nakon ispitivanja, Celjaru isljednik saopštava da je osuđen na zatvorsku kaznu od 13 godina.
On navodi da su pojedini zarobljenici više puta odvođeni na saslušanje, te da su najgore prošli oni koji su rekli da su učlanjeni u stranku SDS.
U zatvor su u više navrata dolazili predstavnici UNHCR-a. Po intenziviranju dolaska predstavnika međunarodnih organizacija, Celjar navodi da ih tokom jedne noći prebacuju u prvi paviljon u prostorije gdje su smješteni po dolasku u Tuzlu.
„Zatekli smo dvojicu koji su nam ispričali da su ostale nakon batinjanja nekud odvukli. Kasnije saznajemo da su odvedeni u kasarnu, te da je tih 50 Srba trebalo biti pobijeno kao odmazda za Srebrenicu“, ističe Celjar. Nakon par dana manji broj odvedenih se vraća, a Celjara sa grupom ponovu premještaju u drugi paviljon.
Od decembra 1995. godine do marta naredne, za zarobljene predstavlja period svakodnevnog maltretiranja oko njihovog odlaska ili ostanka u zatvoru.
Celjar navodi da ih je u tom periodu u zatvoru posjetio i tada zamjenik visokog predstavnika medunarodne zajednice u BiH Mihael Štajner. Po dolasku, Štajner je udaljio sve policajce, nakon čega se upustio u razgovor sa zarobljenim Srbima, vidno iznenađen što su i dalje tu.
„U martu 1996. godine oko poslijepodneva u zatvor dolazi neki predstavnih međunarodne organizacije, ne znam mu ime, koji nam je rekao da nas vodi iz zatvora“, ističe Celjar. Od 17.30 časova, pa sve do 22.30 uslijedilo je maltretiranje oko transporta za odlazak. Te nema vozila, te nema vozača. Zahvaljujući upornošću tog stranca, koji je i nešto prijetio, na kraju su pustili, ističe Celjar.
Prema njegovim riječima iz grupe je izdvojeno 18 Vozućana kojima, zbog navodno počinjenih zločina, nije dozvoljen odlazak iz zatvora. Celjar saznaje da su Vozućani ubrzo prebačeni u Sarajevo, ali da su nakon desetak dana vraćeni za Doboj zahvaljujući intervenciji Momčila Krajišnika, koji ih je po dolasku i dočekao. Na teritoriju Republike Srpske Celjar navodi da su ušli preko Karanovca, opština Petrovo.
Zbog rane odlazi na Vojno-medicinsku akademiju u Beogradu gdje mu ljekari, između ostaloga, od posljedice ranjavanja konstatuju i slomljenu vilicu i uništene gornje zube.
Sve je to preživio, kaže, iako uopšte nije trebalo da bude u septembarskoj smjeni Dobojske brigade jer je tek bio završio avgustovsku, ali se ipak odazvao na poziv kurira da se javi. On zamjera tadašnjem dobojskom rukovodstvu da su znali šta se sprema.
Međunarodni komitet Crvenog krsta nakon više pokušaja, registrovao je ukupno 131 zarobljenog Srbina u Tuzlanskom zatvoru. Dragomir Pavlović (1911) umro je u zatvoru, a na spisku se nisu nalazili Duško Pašalić (1969) i Milan Tadić (1942).
Izvor: 
Vezane vijesti:
Ozren – Vozuća – Jadovno 1941.
