19 godina od akcije „Bljesak“

Beograd, Gradiška, Okučani — Navršava
se 19 godina od početka akcije „Bljesak“ u kojoj je 1. i 2. maja 1995. ubijeno 283 Srba iz zapadne Slavonije, a proterano najmanje 15.000 ljudi. Među ubijenim Srbima je bilo 57 žena i devetoro dece.

Ovo su podaci dokumantaciono-informativnog centra „Veritas“,
dok prema podacima Hrvatskog helsinškog odbora, ubijeno je između 83 i 100 srpskih
civila, a obe nevladine organizacije ističu da niko iz hrvatske vojske ili policije
nije procesuiran za ratne zločine u „Bljesku“.

U Crkvi Svetog Marka danas će biti služen parastos povodom 19 godina od stradanja Srba u operaciji hrvatske vojske „Bljesak“ u zapadnoj Slavoniji 1995. godine.

Prema podacima Hrvatskog helsinškog odbora, 1. i 2. maja 1995. godine, u akciji
„Blesak“ ubijeno je izmedju 83 i 100 srpskih civila.  Više od 160 poznatih grobnih mesta u zapadnoj Slavoniji još nisu ekshumirani, a proces identifikacije poginulih sporo teče.
Poslednja ekshumacija je obavljena decembra prošle godine na Medicinskog fakulteta
u Zagrebu, kada su identifikovani posmrtni ostaci 17 Srba ubijenih u „Bljesku“
i u prethodnim hrvatskim vojnim akcijama na područje zapadne Slavonije od 1991.
do 1995. godine. U tom periodu iz zapadne Slavonije proterano je više desetina hiljada
Srba.
U akciji „Bljesak“, koja je trajala 1. i 2. maja 1995. godine, u taj deo
zapadne Slavonije, koja je bila u sastavu Republike Srpske Krajine, odnosno sektora
Zapad pod zaštitom snaga UN, ušlo je 16.000 pripadnika hrvatskih snaga.
Prema podacima organizacije za ljudska prava „Hjuman rajts voč“, nakon
„Bljeska“ uhapšeno je 1.500 Srba, a od njih su mnogi tada bili odvedeni
u logore u Varaždinu, Slavonskoj Požegi, Novoj Gradiški i Bjelovaru.
Prema podacima Dokumentaciono-informativnog centra „Veritas“, za zločine
u „Bljesku“ i one početkom devedesetih godina na području zapadne Slavonije,
niko od hrvatskih rukovodilaca nije odgovarao. 

Protiv komandanta treće gardijske brigade Hrvatske vojske Mladena Kruljca, 2005. godine je podneta krivična prijava, ali optužnica nije podignuta, a on je naknadno unapređen u čin
generala.  Dve nevladine organizacije iz Hrvatske – Inicijativa mladih za ljudska prava za Hrvatsku i Srpski demokratski forum podnele su 2012. godine krivičnu prijavu protiv počinilaca ratnih zločina nad zarobljenicima nakon operacije „Bljesak“.
Prijava je podneta protiv nepoznatih počinilaca, odnosno komandira i odgovornih
lica u jedinicama policije i vojske koje su u logorima nekoliko gradova, ali pre
svega u Varaždinu gde je tretman bio najbrutalniji, maltretirale ratne zarobljenike.
Prema navodima dve NVO, postoje brojne izjave o postupcima nad zarobljenim Srbima,
ali i o korektnom postupku pojedinaca. Iako je maltretiranja zarobljenika bilo i u
sportskoj dvorani u Bjelovaru, ona nisu bila tako izraženo kao u Varaždinu.
Zbog ratnih zločina u „Bljesku“, Haško tužilaštvo je dugo pripremalo optužnicu
protiv tadašnjeg predsednika Hrvatske Franje Tuđmana, koji je, u međuvremenu, umro
1999. godine.
Povodm 19 godina od akcije „Bjesak“, Koordinacija srpskih udruženja porodica
nestalih, ubijenih i poginulih lica sa prostora bivše Jugoslavije izdaje zatražilo
je od nadležnih organa Hrvatske „procesuiranje zločina nad nevinim srpskim civilima“.
Ističe i da “ slavljenje akcije Bljesak od strane zvanične Hrvatske, bez osude
zločina i bez procesuiranja počinjenih zločinaca, nije put ka suočavanju s prošlošću
i uspostavljanju normalnih odnosa između hrvatskog i srpskog naroda, koji je potreban
i jednima i drugima“.
To udruženje u saopštenju ističe i da „porodice nestalih izražavaju nezadovoljstvo
sporim ekshumacijama identifikacijama srpskih žrtava u Hrvatskoj“.
U zapadnu Slavoniju se, 18 godina posle „Bljeska“, vratilo tek oko
1.500 Srba, uglavnom starije osobe. Tu je veliki broj kuća i ostala imovina proteranih
data izbeglim Hrvatima iz Bosne i Hercegovine.
Samo dva meseca posle „Bljeska“, početkom avgusta 1995, Hrvatska je sprovela
vojno-policijsku akcija „Oluja“, u dva sektora pod zaštitom UN, a prema
podacima „Veritasa“, ubijeno i nestalo 1.922 Srba iz nekadašnje Republike
Srpske Krajine. Od tog broja 1.192 bili su civili.

Izvor: B92

Vezane vijesti:

BLjESAK