Odgovornost za genocid

Postojala je tendencija, a i praksa da se neka srpska djeca obuku u uniforme hrvatske vojske za njih šivane, i da se odgajaju u hrvat­skom duhu. Osnovani su za to i dječiji logori. O jednom takvom logoru za djecu u Gornjoj Rijeci, Ljubo Miloš na saslušanju pred sudom kaže: „Ne bih mogao točno kazati kada je orga­niziran ovaj logor, ali svakako držim, da je to bilo u rano proljeće 1942. godine. Za uspostavu ovoga logora, izgleda da je dao ideju Dido Kva­ternik, a cilj logora je bio taj, da se mala srpska djeca, koja su ostala bez roditelja, odga­jaju u ustaškom duhu, te kako se sam Kvaternik izražavao, da postanu najbolji „janičari„. Za za­povjednika ovoga logora bio je postavljen ta­dašnji nadporučnik, a kasnije bojnik, Milovan Pa­vličević. Logor se nalazio u nekom dvorcu u Gornjoj Rijeci, na Kalniku. Mislim da su djeca prebačena ponovo u logor Stara Gradiška, jer se sjećam da su se tamo stvarno nalazila neka mala djeca, koja su bila obučena u ustaške uni­forme i odgajana u ustaškom duhu. Šta je dalje bilo sa ovom djecom, nije mi poznato.“

Dakako da mu je to bilo poznato, a nije ni posve bitno da se utvrđuje sudbina te nesretne djece kada se zna da su dovedena u logor da budu pobijena. Pokušaj logorskih vlasti da se od te srpske djece naprave „najbolji janjičari“ ostaje prilično riskantno, jer su se ti janjičari u turskoj carevini znali i pobuniti, a rezultati tih pobuna nisu bili baš bezazleni. Što je sigurno – sigurno je!

Ponašanje katoličkih časnih sestara prema srpskoj djeci kojima su pobijeni roditelji, treba tražiti u stavu katoličke crkve koja je pravo­slavne Srbe proglasila „šizmaticima“ tj. otpadni­ci­ma od hrišćanske crkve. Ovakav postupak ka­toličke crkve prema pravoslavnim vernicima nije ništa drugo nego nastavak rada inkvizicije u ma­sovnijem i još surovijem obliku. O domi­nantnoj ulozi Vatikana u stvaranju i opstanku hrvatske države govori i Promemorium pogla­vara katoličke crkve u Hrvatskoj Alojzije Ste­pinac, upućen papi Piju XII 18. maja 1943. go­dine u kojem od pape traži:

„… da sačuva Nezavisnu Državu Hrvatsku, jer ako se to ne dogodi, onda bi katolička crkva mogla da izgubi 240.000 pravoslavnih Srba koji su već preobraćeni u katoličku vjeru i u Hrva­te„.

Očigledno je da je ovde papa bio saglasan na prisilno pokatoličavanje i „pohrvatićivanje” Srba.

Kada se govori o genocidu koji je Nezavi­sna Država Hrvatska, tokom Drugog svetskog ra­ta, izvršila nad srpskim pravoslavnim narodom, onda se sva pažnja fokusira uglavnom na hrvatski lokor smrti Jasenovac, pri čemu se ispu­šta iz vida da je genocid vršen na čitavoj državnoj teritoriji Nezavisne Države Hrvatske, gde ukupan broj nevinih žrtava sigurno daleko premašuje broj nasilno pomorenih u sistemu lo­gora Jasenovac. Srbi su ubijani tamo gde su bili zatečeni: u kućama, na dvorištima, na poljima gde su obavljali poljske radove, u bolnicama, uredima, fabrikama, pravoslavnim crkvama, na grobljima, svadbama – svagde gde su zatečeni. Pored Jasenovca, u logorima: „Danica“ u Kopriv­ni­ci, Gospiću, Jadovnu (na Velebitu), „Ovčara“, Slano i Matajna na ostrvu Pagu, Kerestinac (u oko­lini Zagreba), Lepoglava, Kruščica, Caprag, Loborgrad, Ferićanci, Vinkovci, Sisak, Jastre­barsko, Tenja, Đakovo, Gornja Rijeka, Slavonska Požega, Bjelovar, Stara Gradiška, i dr. Prema rasnim zakonima koje je donela Nezavisna Država Hrvatska, Srbi su kao narod stavljeni van zakona, pa je mogao da ih ubija svaki Hrvat tamo gde ih zatekne bez ikakvih posledica da će za to nekom odgovarati.

Kada govorimo o genocidu koji su Hrvati izvršili nad Srbima u organizaciji svoje države 1941-1945, bilo bi istorijski neopravdano kada bismo iz tih zločina isključili bosanskohercego­va­čke muslimane, kao državljane Nezavisne Države Hrvatske. Ali, ipak, njihovo učešće u tome genocidu nije bilo toliko masovno kao Hrvata. Valjda je to i zato što muslimani novo­stvorenu državu, u koju su ušli, nisu smatrali sasvim svojom. Smanjenje broja Srba pravo­slavne vere u BiH išlo je i njima u prilog, jer je, u neko dogledno vreme, povećavalo šansu za buduću muslimansku BiH, pošto su Hrvati-ka­tolici u BiH činili neznatnu manjinu. Otuda muslimane nije baš puno radovala ta nova država koju su Hrvati-katolici u velikom žaru stvorili. Moglo bi se još i reći da su muslimanski prvaci u BiH puno realnije predvidjeli ishod rata i koje posledice mogu nastupiti po njih ako bi Nemačka i njene saveznice, među kojima je i Nezavisna Država Hrvatska, izgubila rat.

Muslimani su znali da većinsko stanov­ništvo BiH čine Srbi pravoslavne vjere, da je brojno srpskopravoslavno stanovništvo iz Neza­vi­sne Države Hrvatske proterano u Srbiju, a uz to da postoje i Srbija i Crna Gora. Sve bi se to tragično moglo odraziti na sudbinu muslimana u BiH. Utoliko tragičnije što se zna da su oni ne­kada pripadali srpskom nacionalnom i verskom korpusu, ali su njihovi preci dolaskom turskog okupatora u Bosnu (1386-1463) prešli na veru okupatora i zato su ih pravoslavci zvali „po­turice“. Dakako, i zbog toga je i mržnja bila obostrana. Muslimani u BiH i dalje su formalno pripadali srpskom rodu, jer ih Turci Osmanlije, iako su ih primili u svoju vjeru, nisu primili i u svoj narod – zvali su ih Poturi.

Naravno, bosanskohercegovački muslimani su u svojoj političkoj projekciji BiH videli kao svoju, ali pod uslovom da u BiH dođe do po­tpunog fizičkog istrebljenja Srba pravoslavne vjere na čemu su oni zajedno sa Hrvatima upo­rno radili. Mada i oni, izdvojeni od drugih – Srba pravoslavne vjere, nisu imali demografsko uporište zbog kojega bi BiH geografski mogla da im pripadne, bez obzira i na to ako bi Nemačka sa svojim saveznicima i dobila rat. Države pripadaju narodima, a ne verskim grupama.

Imajući ovo u vidu, a zbog posledica koje bi mogle nastupiti gubitkom rata po muslimane u BiH, šezdeset uglednih muslimana iz Banja­luke, u aktu od 12. novembra 1941. godine izražavaju svoje neslaganje sa postupcima Ne­za­visne Države Hrvatske prema pravoslavnim Srbima. Oni pišu: „Mi znamo dosta primera gde su ustaše pristupile klanju i ubijanju pod feso­vima na glavi (muslimanska kapa). To je bilo u Bosanskom Novom gde su četiri kamiona ustaša došla pod fesovima na glavi, udružili se sa mu­slimanskim ološem i izvršili klanje hrišćana (ne kažu Srba) u masama. Isto se desilo i u Bo­sanskoj Kostajnici kada je na isti način i za je­dan dan poklano 826 hrišćana. I u Kulen Va­kufu su isto tako uradili. Tu se istakao naročito Miroslav Matijević iz Vrtoča, isto je poklano 950 hrišćana, što je dalo povoda za osvetu četnika od 6. rujna (septembra) kada je popaljen Kulen Vakuf i gde je glavom platilo 1.350 mu­slimanskih ljudi, žena i djece. Mi znamo slu­čajeva gde su neke ustaše katolici udarili na hrišćane sa povicima: Udri Mujo, drži Haso, ne daj tamo Meho i sl. (muslimanska muška ime­na).  

Mi znamo i slučajeva gde se šaputalo hri­šćanima kako ih mi ubijamo, mi „Balije“ da ih tako istrebimo. Da smo htjeli trijebiti, ubijati i prevjeravati Srbe i druge, mi smo to mogli lakše činiti prije nekoliko stotina godina kada smo imali više vlasti nego danas i kada se mogao takav postupak lakše provoditi nego danas. Iza­zvavši tako težak sukob između nas muslimana i hrišćana pozvani smo mi kao vojnici, da taj ustanak ugušimo i da tako ubijamo Srbe i oni nas pa da se tako međusobo satiremo i istre­bljujemo… I što je najgore, vinovnici ovih ne­reda se povlače u pozadinu, paradiraju unifo­rma­ma, zabavljeni dobrim djelom oko pljačke srpske i židovske imovine. To najbolje vidimo mi ovde u Banja Luci, gde se imovinom ise­ljenih i izbjeglih Srba i Židova napravljeni izvori pljačke i bogaćenja za pojedince, njihove obi­telji i prijatelje.“

Slede upute vlastima Nezavisne Države Hrvatske:

„Tražimo i predlažemo svima zajedno slje­deće:

1. Da se što prije zavede stvarna sigurnost života i imetka, sloboda vjere svim stanovnicima države,
2. Da se nevini svijet zaštiti jačom vojnom odbranom,
3. Da se u budućnosti ne dozvole nikakve akcije koje će izazvati pobune naroda,
4. Da se pozovu na sudsku odgovornost svi krivci koji su počinili kakvo nasilje ili zlodjelo bez obzira na položaj i vjeru, kao i oni koji su takva djela naređivali ili pomagali te da se ka­zne po zakonu,
5. Da zakone primjenjuje samo redovna vlast i redovna vojska,
6. Da se onemogući svaka vjerska netrpe­ljivost, i
7. Da se što prije pruži dovoljna materi­jalna pomoć onima koji su nevino postradali u ovim neredima.“

(Iz knjige dr Viktora Novaka: „Magnum Krimen„.)  

Da li su ovi muslimanski uglednici pravilno shvatili genocidne planove i praksu Nezavisne Države Hrvatske, ili su na ovaj način hteli da se ograde od masovnih zločina koji su činjeni i u njihovo ime? Ostaje činjenica da su tačno pro­cenili šta bi muslimanima u BiH moglo da se dogodi ako bi Nemačka i njene saveznice izgu­bile rat.

Da vlast Nezavisne Države Hrvatske nije obratila nikakvu pažnju na ovaj apel banjolu­čkih muslimana, potvrdiće i Vjekoslav Maks Lu­burić, koji je na jednom banketu 9. oktobra 1942. godine izjavio: „I tako smo vam mi u ovoj godini ovdje u Jasenovcu poklali više ljudi nego Osmanlijsko carstvo za cijelo vrijeme bo­ravka Turaka u Evropi„.

Ova izjava visokog hrvatskog dužnosnika, pored iznetih brojki žrtava u logoru Jasenovac, budi i neka razmišljanja o tome ko je najveća zla nanio srpskom narodu u čitavoj njegovoj prošlosti: da li su to Turci, koji su srpskim zemljama vladali vekovima, ili su to Hrvati? Novija istorijska istraživanja potvrđuju da Turci i nisu bili tako surovi okupatori kao što se o nji­ma govorilo i pisalo. Istina, Turci su strogo ka­žnja­vali pobunjenike koji su ustali protiv njihove vlasti. Čak su ih nabijali i na kolac, ali su to bili više pojedinačni slučajevi; davili su i svilenim gajtanom, ali su i to bili pojedinačni slučajevi. Kupili su Turci i harač od raje za izdržavanje velikog turskog carstva, ali to ni izdaleka nije bilo onako surovo kako je to nekadašnji srpski i hrvatski ban Ivan Mažuranić opisao u svome epu „Smrt Smail-age Čengića“. Turci su, bez svake sumnje, vršili i islamizaciju Srba u Srbiji (Sandžak) i u BiH, ali istoričar Mustafa Ima­mović u svojoj „Istoriji Bošnjaka“ tvrdi da ta islamizacija Srba u Bosni nije vršena nasilno. Na­ravno da nije na direktan način, uz primenu sile, ali jest Demširmom i uz davanja privilegija, u prvom redu srpskom plemstvu. Turcima ni na kraj pameti nije bilo da istrebe srpski narod iz BiH. Islamizirane Srbe u BiH, Turci nisu uvodili u svoj narod – zvali su ih Poturi, a ne Turci. U programu demširme, Turci su odvodili srpsku mušku decu iz Bosne u Anadoliju, od kojih je nastala kasnije elitna plaćena turska vojska pod imenom „Janičari“. Iz ove populacije u Turskoj su nastali i visoki činovnici u državnoj admini­straciji. Srpski poislamljeni mladići završavali su visoke vojne škole i postajali oficiri turske vojske i sa visokim činovima. Medju njima je bio i vrhovni komadant ukupne turske vojske Me­hmed paša Sokolović, graditelj mosta na Drini u svom rodnom kraju, a Omer paša Latas, Mićo, rodom iz okoline Udbine, bio je glavni zapo­vjednik turske vojske, koja je u Bosni sredinom devetnaestog veka (1851) godine ugušila pobunu bosanskih muslimana protiv Porte.

A što se Hrvata tiče, oni se u ničem ne mogu upoređivati sa Turcima. Njihova surovost prema Srbima pravoslavne vere jedinstvena je u svetu. Oni su srpski narod u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj osudili na potpuno fizičko uništenje uz primenu najjezivijih metoda mučenja, pa po­tom ubijanja. Širok je izbor smišljenog usmrći­vanja žrtava: Hrvati su svoje žrtve klali nože­vima, palili na vatri (pa i žive), zaziđivali u pro­storije, bez vode i hrane, do smrti. Ubijali svim mogućim tupotvrdim predmetima, žive zatoče­nike logora Jasenovac ugrađivali u nasip, kao materijal, klali malu djecu pred roditeljima i ro­ditelje pred djecom, odsjecali majkama dojke i stavljali ih maloj deci u usta, vršili masovna silovanja ženskih osoba bez obzira na starosnu dob, ubijali maljevima i drugim spravama za usmrći­vanje. Žrtve su bacali u reku Savu, vezi­va­li za metalne predmete da lakše potonu u re­ku. Umorene na razne načine, a i žive osobe bacali u peći za spaljivanje, nasilno prevodili u katoličku veru, pa potom ubijali. Neke prekršte­ne su i zadržali u veri, a potom prevodili u Hrvate.

Ono što se Hrvatima nikada ne može opro­stiti ni zaboraviti, jeste masovna svirepost koju su primenjivali nad svojim žrtvama, uklju­čujući tu i razbijanje vilica i, iz njih, vađenje zuba i zlatnih navlaka, te pljačku ostalih drago­cenosti kojima su punjene desetine sanduka, pa potom pohranjivani u podrum nadbiskupskog dvora na Kaptolu u Zagrebu.

O broju pomorenih nevinih Srba, kao i pri­padnika jevrejskog naroda i Roma, najbolje go­vore podaci izneseni u prethodnom Pregledu. Da­kle, možemo Maksu Luburiću bezrezervno ve­rovati.

Kontinuitet genocida nad srpskim narodom nastavlja se i u Narodnoj Republici Hrvatskoj ne­posredno po završetku Drugog svetskog rata. Da bi se oslobodili onih Srba koji su činili gro partizanskih jedinica, 11.500 srpskih domaćin­sta­va koji su u Hrvatskoj spaseni na prostorima koje su držali srpski partizani i italijanska voj­ska, preseljeni su u Vojvodinu (Srbija) i to u kuće i na imanja vojvođanskih Švaba, a koji su u tu svrhu proterani iz Vojvodine 1945. godine.

Odmah po iseljavanju ovih srpskih doma­ćin­stava, u NR Hrvatskoj je donesen Zakon o agrarnoj reformi 1948. godine i u članu 4. tačka „d“ toga zakona, imovina preseljenih Srba treti­rana je kao „napuštena“ i bez znanja i odobre­nja vlasnika preknjižena u tzv. opštenarodnu imovinu – državnu, bez ikakve naknade vlasni­štva.

Preseljeni Srbi iz Hrvatske (kolonisti) nisu stekli pravo vlasništva nad dodeljenim imanjima u Vojvodini, jer je u periodu od narednih dva­deset godina nisu mogli otuđiti. Tako se dogo­dilo da su ova, uglavnom, seljačka domaćinstva ostala bez vlasništva.

Nije samo hrvatska vlast stvarala etnički či­stu Hrvatsku genocidom nad Srbima (1941-1946), već je izvršila genocid i nad Italijanima iz Istre i Dalmacije. Tretirajući Italiju kao oku­patora Nezavisne Države Hrvatske u toku Dru­gog svetskog rata, iako je Italija bila ratna sa­veznica u tome ratu NDH, Hrvati su raznim pritiscima iselili oko 200.000 Italijana iz Istre i Dalmacije. Istra je bila državna teritorija Italije. Tako je Hrvatska, iako gubitnica Drugog svet­skog rata, dobila još i oko 6.000 kvadratnih kilometara teritorije Republike Italije. Uz to je Hrvatskoj pripojena i Baranja koja je prije rata bila u sastavu Dunavske banovine, dakle, srpske Vojvodine.

Italija je iz ratnih reperacija koje je trebalo da isplati Jugoslaviji, odnosno Srbima, nadokna­dila imovinu onim Italijanima čija je imovina u Istri i Dalmaciji ostala Hrvatskoj.

Slično se dogodilo i sa preseljenim Srbima iz Hrvatske u Vojvodinu. Iz kvote ratnih repera­cija koju je Nemačka bila dužna da plati Srbima iz Hrvatske, obeštećene su proterane Švabe iz Vojvodine. Tako Srbi nisu postali vlasnici imo­vine oteranih Švaba, a niti su dobili bilo kakvu nadoknadu za štete koje im je počinila nemačka vojska u Drugom svetskom ratu.

Iz preostalog dela ratnih reperacija koje je trebalo da isplati Nemačka Jugoslaviji govorilo se da je izgrađena nuklearna centrala u Krškom za snabdevanje električnom energijom Hrvatske i Slovenije.

Poseban zločin počinila je Republika Hrvat­ska agresijom i okupacijom Republike Srp­ske Krajine 1995. godine. Još za vreme trajanja građanskog sukoba od 1990. godine, Hrvati su ubijali Srbe – državljane Hrvatske, pljačkali nji­hovu imovinu, vršili nasilno isterivanje srpskih porodica iz njihovih stanova i u te stanove use­ljavali Hrvate, otpuštali Srbe iz preduzeća i iz državne službe, raznim metodama pritiska, vršili katoličenje Srba, a naročito srpske dece, pa po­tom prevodili u Hrvate i dr. U vojnoj operaciji, poznatoj pod nazivom „Oluja“, pored okupacije državne teritorije Republike Srpske Krajine, pro­terano je srpsko pravoslavno stanovništvo, čiji se broj kreće oko 200.000.

Generalna skupština OUN donela je Rezo­lu­ciju broj 96 od 11. decembra l946. godine kojom je proglasila genocid za zločine međuna­ro­dnog prava koji su u suprotnosti sa duhom i ciljevima UN i koji osuđuje civilizovani svet, a 9. decembra 1948. godine usvojena je Konven­cija o sprečavanju i kažnjavanju zločina genoci­da pod kojim se podrazumeva: potpuno ili de­limično uništavanje neke nacionalne, etničke, ra­sne ili religiozne grupe:

a) Ubistva članova grupe;

b) Teške povrede fizičkog ili mentalnog integriteta članova grupe;

c) Namerno podvrgavanje grupe takvim ži­vo­tnim uslovima koji treba da dovedu do nje­nog potpunog ili delimičnog fizičkog uništenja;

d) Mere usmerene na sprečavanje rađanja u okviru grupe;

e) Prinudno premeštanje dece iz jedne gru­pe u drugu.

Nezavisna Država Hrvatska je u postupku prema Srbima, Romima i Jevrejima u periodu od svoga proglašenja, 10. aprila 1941. godine, pa do kapitulacije 1945. godine počinila genocid po svim tačkama Konvencije OUN od 9. de­cembra 1948. godine.

Genocid nad Srbima počinila je i Narodna Republika Hrvatska neposredno po završetku Dru­gog svetskog rata i Republika Hrvatska od 1990. godine pa na ovamo.

Obrazloženje:

Pod a) Izvršena su masovna ubistva i po­kolj pravoslavnog naroda na ukupnoj državnoj teritoriji Nezavisne Države Hrvatske, a naročito u logorima smrti Jasenovac, Stara Gradiška, Gospić, Jadovno, Pag i dr. Pored masovne fi­zičke likvidacije pripadnika srpskog naroda u lo­gorima smrti, organi Nezavisne Države Hrvat­ske ubijali su Srbe i na ukupnoj državnoj teri­toriji.

Pod b) U svim hrvatskim logorima odnos prema zatočenicima bio je krajnje nehuman. Vršena su masovna sakaćenja muškaraca, žena i dece, odsecanjem pojedinih delova tela i saka­ćenje svim mogućim predmetima: nožem, seki­rom; paljenje ljudskog tela na vatri, izlaganje teškim fizičkim radovima do fizičke iznemo­glosti, masovna ubijanja zatočenika iz sadisti­čkog zadovoljstva, odmazde nad grupom, čiji se broj penje na više desetina jedinki u čestim „na­stupima“.

Pod c) Držanje zatočenika u hladnim prostorijama u krajnje nehigijenskim stambenim uslovima naročito zimi gde je dolazilo do ma­sovnog umiranja, izgladnjivanje odraslih, žena, dece i ostalih osoba do potpune fizičke iscrplje­nosti, a onda uz fizičko zlostavljanje – do smrt­nog ishoda, gde su nestajale velike grupe mu­ška­raca, žena i dece. Ubijanje zatočenika na skeli, zvanoj „Granik“, u logoru smrti Jasenovac, te bacanje leševa tih osoba u reku Savu, sa te­govima na pojedinim delovima tela i to kroz či­tav tok trajanja logora (1941-1945).

Pod d) Masovna silovanja ženskih osoba, a često i maloletnih devojčica, koje su potom klane noževima ili ubijane na razne druge nači­ne, rasecanje utroba i vađenje nerođene dece iz trudnih majki, masovna ubijanja ženskih osoba sa ciljem potpunog ukidanja nataliteta srpskog na­roda.

Pod e) Ubijanje desetina hiljada dece. Pre­ma podacima Saveznog zavoda za statistiku u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj, ubijeno je na ra­zne načine 74.360 dece, starosne dobi od jednog dana do 14 godina. Deca su, ne samo mučena i ubijana na razne načine, već su i de­ljena hrvatskim bračnim parovima, uglavnom bez dece uz objašnjenje: „Spašavanje srpske dje­ce“. Toj „spašenoj srpskoj djeci“, davali su drugo ime, prevodili ih u katoličku veru i u Hrvate. Time je deci sakriveno njihovo poreklo.

<Pregled podataka                                                             Sadržaj                                                         Svjedočenja i kazivanja>