Na današnji dan 1992. godine postavljeni su temelji takozvanog Kutiljerovog plana koji je mogao da spriječi rat u BiH i koji su potpisale sve tri nacionalne strane, ali ga je lider SDA Alija Izetbegović ubrzo odbacio.
Plan je predviđao stvaranje tri konstitutivne nacionale jedinice u koje bi ušle većinske opštine sve tri strane.
Muslimanskoj konstitutivnoj jedinici pripalo je 50 opština, odnosno 44 odsto teritorije.
Srpskoj konstitutivnoj jedinici pripalo je 37 opština, odnosno 44 odsto teritorije (zbog veličine opština i vlasništva u katastru).
A hrvatskoj 20 opština ili 12 odsto teritorije BiH.
Prema tom planu, BiH bi se sastojala od tri konstitutivne jedinice i svaka od njih, kao i centralno tijelo BiH, zalagala bi se za zaštitu ljudskih prava i prava manjina.
Skupština bi se sastojala od dva doma – doma građana i doma konstitutivnih jedinica.
Plan su nakon toga, 18. marta, potpisala sva tri nacionalna lidera – Alija Izetbegović, Radovan Karadžić i Mate Boban.
Međutim, Izetbegović je već 28. marta nakon razgovora sa američkim ambasadorom u Jugoslaviji Vorenom Cimermanom odbacio plan.
Cimerman je tada obećao Izetbegoviću da će SAD priznati BiH ako odbaci Kutiljerov plan.
Portugalski diplomata Žoze Kutiljero optužio je u više navrata Izetbegovića da je izavao rat i masovne žrtve odbacujući sporazum koji je prethodno potpisao.
Kutiljero je opisao Aliju Izebegovića kao osobu koja laže, odnosno – jedno govori u javnosti, a drugo privatno.
„Alija Izetbegović bi jedno govorio nasamo, a drugo javno. Na prvom ručku tokom pregovora uvidio sam da je lažov i da mu se ne može vjerovati. On je uvijek odstupao od onog što je već bio prihvatio“ – rekao je Kutiljero.
Politički analitičari su poslije potpisivanja Dejtonskog sporazuma 1995. godine ocijenili da je to, u suštini, Kutiljerov plan sa određenim modifikacijama.
Kada se uporede mape koja je bila dodatak Kutiljerovog pana i mapa koja je dio Dejtonskog mirovnog sporazuma iz novembra 1995. godine vidi se da je, poslije tri i po godine ratovanja, rezultat skoro isti.
„Pitanje je bilo – možemo li imati unitarnu Bosnu ili Bosnu iz tri dijela. Moje uvjerenje je bilo da samo trodijelna Bosna može uspjeti, što je potvrdio i Dejtonski sporazum“ – ocijenio je Žoze Kutiljero.
Vezane vijesti:
plavšić: srba u sarajevu danas manje nego pod … – Jadovno 1941.
I SKUPŠTINA SRPSKOG NARODA … – Jadovno 1941.
BOJIĆ: RAT NAJAVIO ALIJA IZETBEGOVIĆ – Jadovno 1941.
Alija Izetbegović je izabrao rat – Jadovno 1941.
„Gazimestanski govori“ sa suprotne strane – Jadovno 1941.
“Alija Izetbegović je korumpirani fundamentalista” – Jadovno …