Pomen žrtvama Novosadske racije
Pomen žrtvama Novosadske racije u kojoj je januara 1942. godine stradalo oko 1.500 nedužnih Srba, Jevreja i Roma služili su Njegovo preosveštenstvo episkop bački Irinej i vladika jegarski Porfirije uz sasluženje sveštenstva Eparhije bačke, kao i vrhovni rabin Srbije Isak Asiel.
U programu obeležavanje 69. godišnjice racije nastupili su horovi Jevrejske opštine "Hašira" i Saborne crkve "Sveti Georgije".
Po završetku pomena na Keju žrtava racije u novosadskom ogranku Srpske akademije nauka i umetnosti otvorena je izložba slika i ličnih predmeta istaknutog umetnika, Bogdana Šuputa, stradalog u zloglasnoj raciji.
Eparhija: Bez posebnih zahteva
Godišnjica racije u organizaciji Grada Novo Sada obeležena je u petak, 21. januara.
U saopštenju Eparhije Bačke, povodom odvojenog obeležavanja godišnjice racije, se navodi da Eparhija nije imala posebne zahteve, kao i da je datum obeležavanja moguće usaglašavati isključivo uz saglasnost svih dosadašnjih organizatora, a to su Grad Novi Sad, Eparhija Bačka i Jevrejska opština.
Obeležavanje racije u organizaciji grada zakazano za 21. januar njihova jednostrana odluka, dodaje se u saopštenju.
SNS: Žaljenje zbog podvajanja
Delegacija Povereništva za Gradski odbor Srpske napredne stranke u Novom Sadu,
koju je predvodio Miloš Vučević, koordinator Povereništva, prisustvovala je na
novosadskom Keju žrtava racije obeležavanju 69. godišnjice Novosadske
racije, u kojoj je od 21. do 23. januara 1942. godine, mađarska vojska,
žandarmerija i državna kraljevska policija ubila i pod led bacila preko 1300
novosadskih Srba, Jevreja i Roma, saopšteno je iz te stranke.
Kako se navodi u saopštenju, Gradski odbor Srpske napredne stranke u Novom Sadu sa velikim žaljenjem konstatuje da je ponovo došlo do obeležavanja pomena žrtvama stravičnog zločina u dva dana, tj. dva odvojena termina.
Veljić: U Raciji ubijeno više od 4.000, a ne 1.300 ljudi
Predstavnik Udruženja građana "Racija 1942." Aleksandar Veljić izjavio je danas da je u fašističkoj Raciji 1942. godine mađarska okupatorska vojska ubila više od 4.000 Novosađana, a ne oko 1.300, kao što se to uobičajeno spominje.
Veljić je na pomenu žrtvama Racije na novosadskom kupalištu Štrand, uz obalu Dunava, rekao da je Racija "jedan od najstrašnijih genocida u istoriji sveta".
"Ona nas opominje i danas da ako zaboravimo taj zločin, on može da nam se ponovi", kazao je Veljić i dodao da je zbog toga geslo današnje komemoracije bilo "Ako zaboraviš - ponoviće se".
"Ponoviće se nama i ovom gradu. Stoga, zaboravu nikada ne smemo da predamo utvrđene činjenice o broju naših pogubljenih sunarodnika i sugrađana, kao ni naše velikane koje smo izgubili u Raciji i koje ćemo od ove godine sve više pominjati da ih otrgnemo od zaborava", naveo je Veljić.
On je ocenio da je broj žrtava Racije namerno minimiziran posle Drugog svetskog rata zbog "lažnog bratstva i jedinstva", kao i zbog "prizemnih ljudskih sujeta".
Prema njegovim rečima, u Muzeju holokausta u Budimpešti navodi se da je najmanje 2.600 Srba pobijeno u Novosadskoj raciji i najmanje 1.260 Jevreja.
"To minimiziranje broja žrtava je jedna falsifikovana istorija, koja je poturena i koja se još uvek održava", ocenio je Veljić i dodao da se u zvaničnim dokumentima ne spominju ni Nemci ni Mađari koji su pobijeni, a ne spominje se ni da su ubijani i pripadnici drugih nacionalnosti.
Ove godine u Novom Sadu su održane ukupno četiri komemoracije povodom obeležavanja Racije iz 1942. godine.
U petak su komemoraciju održale gradske i pokrajinske vlasti, a danas, odvojeno, Srpska pravoslavna crkva, Srpski narodni pokret (SNP) "Svetozar Miletić" i Udruženje građana "Racija 1942."
Gradske i pokrajinske vlasti, kao i Srpska pravoslavna crkva pomene su održali na Keju žrtava Racije, a SNP "Svetozar Miletić" i Udruženje "Racija 1942." na Štrandu.
23. januar 2011. Izvor: RTV, Beta
Saopštenje za javnost Eparhije bačke
Eparhija bačka je očekivala da će g. Igor Pavličić, gradonačelnik Novog Sada, odgovoriti na dopis koji mu je Njegovo Preosveštenstvo Episkop bački g. dr Irinej uputio povodom predstojećeg obeležavanja Novosadske racije. Umesto toga, kabinet gradonačelnika se na sajtu grada Novog Sada oglasio tendecioznim saopštenjem od 19. januara 2011. godine (licem na praznik Bogojavljenja), koje u širokom luku zaobilazi istinu i svodi se na nevešti pokušaj manipulacije.
Tim povodom, Eparhija bačka, radi istine i pravde, koje ne smatra praznim rečima poput autora saopštenja o kojem je reč, izjavljuje sledeće:
1.
Po pitanju obeležavanja Novosadske racije, Eparhija bačka nikada nije imala nikakave zahteve, kako joj se to imputira u neistinitom gradskom saopštenju. Protokol obeležavanja Novosadske racije, otkako se ona javno obeležava, bio je isključivo rezultat dogovora tri ravnopravna saorganizatora, - Grada Novog Sada, Eparhije bačke i Jevrejske opštine Novi Sad, - a ni u kom slučaju ne treba i ne sme da bude ishod jednostranih odluka gradonačelnika, kao u ovom slučaju i u još tri slučaja iz proteklih godina. Ovim povodom Njegovo Preosveštenstvo Episkop bački g. dr Irinej je uputio dopis gradonačelniku Novog Sada čiji faksimil objavljujemo u prilogu ovog saopštenja. Tačno je da je u protekle tri godine datum pomena bio pomeren, ali ni tada to nije bio predlog - a još manje zahtev - Eparhije bačke. Uostalom, izuzetak samo potvrđuje pravilo, a ono, u ovom slučaju glasi da je datum obeležavanja Novosadske racije 23. januar i da datum i protokol može biti promenjen samo uz dogovor sva tri saorganizatora.
2.
I pored činjenice da je g. Igor Pavličić lično upoznat sa razlozima zbog kojih Eparhija bačka ne želi da zajedno sa njim obeleži godišnjicu Novosadske racije, u saopštenju iz njegovog kabineta hladnokrvno izjavljuju da im „nisu jasni razlozi" Eparhije bačke. Pitamo se: da li je posredi jasna namera da se sopstvena odgovornost i sopstveni promašaj prebaci na drugoga? Uz to se, izgleda, ne shvata da su prošla ona vremena kad je Crkva, posebno Srpska Pravoslavna, bila dežurni krivac za sve i svja, već prema slobodnoj proceni dežurnog partijskog aparatčika.
3.
Dalje, u saopštenju se pokušava artikulisati lažna predstava o tome kako lokalna samouprava vraća Crkvi oduzetu imovinu. Nepravedno oduzeta imovina Crkava i verskih zajednica vraća se, međutim, - mada još uvek sporo i dozirano, - na osnovu republičkog Zakona o restituciji i za njegovo sprovođenje je nadležna Direkcija za restituciju Vlade Republike Srbije. Dakle, jedino je Republika Srbija nadležna po ovom pitanju. Lokalna samouprava je tu irelevantna, a gradonačelnik pogotovu.
Ako g. gradonačelnik smatra da nismo u pravu, pozivamo ga da javno iznese podatak šta su on ili lokalna samouprava vratili Srpskoj Pravoslavnoj Crkvi i po kojem zakonu. Uzgred budi rečeno, lokalna samouprava je samo parazitski decenijama koristila imovinu Crkve, a kada je Zakonom o restituciji nešto od te imovine vraćeno, ista je, kao po pravilu, zbog neodržavanja, bila delimično ili potpuno upropašćena.
4.
U saopštenju Grada spominje se i nekakva pomoć koju Grad dodeljuje Crkvama i verskim zajednicama. Ovo je zaista vrhunac licemerja i cinizma. Nazovipomoć koju su dobili pojedini hramovi u Novom Sadu predstavlja iznos nekoliko puta manji od onog koji se izdvaja, na primer, za organizaciju festivala Exit i drugih sličnih festivala. Da li je pritom potrebno napominjati da se taj novac izdvaja od poreza građana Novog Sada, koji su se, prema poslednjem popisu, u preko devedeset pet procenata izjasnili kao vernici? Da li je potrebno napomenuti i to da hramovi - za koje se izdvajaju više nego skromna sredstva, i to ne svake godine - predstavljaju ukras Novog Sada i čuvare njegove istorije i kulture, zbog kojih je i nazvan Srpska Atina? Nažalost, izgleda da jeste.
Budući da aktuelni gradonačelnik i njegova ekipa očigledno smatraju da minimalna pomoć koju je Grad izvoleo izdvojiti - ne od svoga nego od narodnog novca - treba da Crkvu stavi u ropski ili bar vazalni položaj u odnosu na gradsku upravu, Eparhija bačka ovim putem saopštava i Gradu i javnosti da ubuduće od sadašnje gradske vlasti neće ni tražiti ni primiti nikakvu vrstu pomoći.
5.
Sa druge strane, istine radi, napominjemo da je Eparhija bačka dala svoj puni doprinos izgradnji Bulevara Evrope u Novom Sadu i tim povodom potpisala Protokol o saradnji sa Zavodom za izgradnju grada Novog Sada. Ovo je učinjeno jer Eparhija bačka shvata važnost ove saobraćajnice za prosperitet Novog Sada i potrebe njegovih građana. Iz svega se nameće zaključak da je Eparhija bačka pokazala veći stepen demokratičnosti i građanske svesti kada je pristala da se na delu njene zemlje na Sajlovu izgradi deonica Bulevara Evrope nego neko ko nema sluha za legitimni zahtev saorganizatora da se i prilikom obeležavanja Novosadske racije treba ponašati demokratski - dogovarati se, a ne samovlasno diktirati, prethodno, opet jednostranom i samovoljnom odlukom, ukinuvši komisiju koja je bila ustanovljena kao forum za dogovaranje.
Uostalom, gospodin gradonačelnik je na isti, nedemokratski način - jednostrano i samovoljno, prećutno i postepeno - ukinuo i gradsku slavu. Svesno je prenebregao činjenicu da je slava Grada počela da se proslavlja kao rezultat najšireg dogovora, uz saglasnost svih tradicionalnih Crkava i verskih zajednica, kao i relevantnih struktura lokalne samouprave.
6.
Još nešto: garnitura koja trenutno upravlja Gradom svesno krši važeći republički Zakon koji ne dozvoljava neprimerene sadržaje u zaštićenoj zoni oko spomenikâ kulture, - u našem slučaju u zaštićenoj zoni oko Saborne crkve i rezidencije bačkih episkopa, u starom gradskom jezgru, - što je gradonačelnik „opravdao" svojom antologijskom izjavom da kafići i ulične letnje bašte donose prihod u gradsku kasu i da protest Eparhije nema značaja. Naravno, ni tada nije našao za shodno da odgovori na zvanični akt Episkopa bačkog.
Po svemu sudeći, njemu je „ćeranje" milije od dijaloga, pa valjda priželjkuje ovakvo javno dopisivanje sa Eparhijom, a problem zaštićene zone, koji ne razume kao čelnik Grada, možda bi, kao pravnik po struci, mogao razumeti u rezultatu odluke nadležnog suda. Ovaj mentalitet i ovakvo ponašanje vaistinu, po nama, predstavljaju unikum u Bačkoj i u čitavoj Srbiji.
Na kraju, Eparhija bačka ovim putem, a ne putem SMS-porukâ, poziva sve vernike i ljude dobre volje da u nedelju 23. januara u 12.00 časova prisustvuju pomenu nevinim žrtvama Novosadske racije.
Iz Kancelarije Episkopa bačkog
PRILOG:
Izvor: Eparhija bačka
Izvor: Manastir Rmanj