Danas 27 godina od donošenja prvog Ustava Srpske

Danas se navršilo 27 godina od donošenja prvog Ustava Republike Srpske, jednog od najvažnijih konstitutivnih akata, koji su bili osnov za njeno stvaranje.

Prvi hrabar korak srpskih poslanika u Sarajevu i njihova istorijska odluka da osnuju Skupštinu srpskog naroda označili su stvaranje Republike.

Skupština srpskog naroda u BiH osnovana je 24. oktobra 1991. godine, nakon što su 14. oktobra srpski poslanici preglasani u Skupštini tadašnje SR BiH.

Skupština je raspisala plebiscit o ostanku srpskog naroda u tadašnjoj zajedničkoj državi Jugoslaviji na kojem su se Srbi u BiH gotovo 100 odsto izjasnili za tu opciju.

Muslimani i Hrvati nisu priznali rezultat plebiscita, poslije čega su svi srpski poslanici iz svih stranaka u Skupštini SR BiH nastavili rad u Skupštini srpskog naroda i počeli donošenje akata kojima je konstituisana Republika Srpska.

Od desetak konstitutivnih akata koji su ustavnopravna osnova za stvaranje Republike Srpske dva su najbitnija – Deklaracija o proglašenju Republike Srpske i Ustav Republike Srpske.

Skupština srpskog naroda BiH Deklaraciju je donijela 9. januara 1992, a Ustav 28. februara 1992. godine.

Jednoglasno usvojen na temeljima Deklaracije o osnivanju, prvi Ustav Republike Srpske garantovao je punu ravnopravnost i jednakost naroda i građana Republike.

Kao najviši konstitutivni pravni akt utvrdio je tip uređenja, sistem orgnizacije vlasti i sve druge poluge sistema, a istog dana donesen je i Ustavni zakon koji je omogućio njegovu primjenu i funkcionisanje same Republike.

Ustav je donesen s prvobitnom namjerom da se spriječi prerano priznanje BiH i da se međunarodni faktori upozore i urazume da počnu da vode ozbiljne razgovore o unutrašnjem uređenju BiH, jer ono koje je postojalo po Ustavu BiH iz 1974. nije moglo održati unutrašnji mir i nacionalnu ravnotežu.

Ustav je najvažniji dokument koji potvrđuje kontinuitet postojanja i funkcionisanja demokratskih institucija i državotvornosti Republike Srpske u okviru BiH.

Najviši pravni akt Republike Srpske, koji je uz određene amandmane i danas na snazi, donesen je prije izbijanja tragičnih sukoba i jednostranog bošnjačkog i hrvatskog proglašenja nezavisnosti BiH.

Dio odredbi Ustava rađen je autonomno u Narodnoj skupštini, a dio je nametala međunarodna zajednica. Među izmjenama su i one koje su se odnosile na ograničavanje nadležnosti Srpske u korist zajedničkih organa BiH, kao i uspostavljanje Vijeća naroda.

Skupština srpskog naroda radila je u Sarajevu od 24. oktobra 1991. godine, sve dok joj nije onemogućen rad i zaprijetila fizička opasnost za poslanike i funkcionere.

Tokom marta 1992. godine Skupština je svoje sjedište dislocirala na Pale, gdje je nastavljen njen rad i dalje konstituisanje Republike Srpske.

Izvor: SRNA