Serbian
Armenian
Croatian
Dutch
English
French
German
Greek
Hebrew
Hungarian
Italian
Norwegian
Polish
Russian
Slovenian
Spanish
Srbi raseljeni iz Južne pokrajine sve češće odlučuju da ekshumiraju posmrtne ostatke svojih rođaka. Više desetina pokojnika godišnje bude premešteno na groblja u centralnoj Srbiji
Posmrtni ostaci mladića (27) iz Prizrena, preminulog marta 1999. godine, nedavno su na zahtev njegovih roditelja ekshumirani sa prizrenskog groblja i preneti u centralnu Srbiju. Ovaj slučaj samo je poslednji u višegodišnjoj tihoj selidbi pokojnika iz pokrajine na groblja preko administrativne linije.
Problem prenosa posmrtnih ostataka Srba sahranjenih na grobljima na KiM, međutim, aktuelizovano je kada je, tokom poslednjih zadušnica, na pravoslavnom groblju u Prištini uočeno više praznih grobnih mesta.
PRENOS OKO 1.000 EVRA
Osim izvoda iz matične knjige, ovlašćenja kod notara potpisanog od strane rodbine koja želi prenos posmrtnih ostataka i zakupljenog grobnog mesta u centralnoj Srbiji, za ekshumaciju je potrebno i rešenje opštine, odnosno sanitarne inspekcije, na čijem se području nalazi grobno mesto. Često se zahteva tzv. sprovodni list, posebno ukoliko se sanduk sa telom pokojnika prenosi u Crnu Goru. Cene se zavisno od relacija na kojima se nalaze groblja kreću od 1.000 do 2.000 evra, a nedavni slučaj prenosa posmrtnih ostataka od Prizrena do Mladenovca koštao je 1.200 evra.
Prenos posmrtnih ostataka počeo je odmah po dolasku međunarodne zajednice u pokrajinu 1999. godine. Albanci su istog trenutka počeli da ruše i uništavaju srpska groblja i nadgrobne spomenike. Bilo je slučajeva da su na pojedinim grobljima vadili čak i kosti preminulih – kažu dobri poznavaoci kosmetskih prilika upoznati sa situacijom na terenu.
Selidba pokojnika počela je tiho, u krugovima porodica koje su bile primorane da napuste Kosmet, ne želevši da kosti najmilijih ostave na milost i nemilost lokalnim Albancima. Pojedine familije, izbegle u centralnu Srbiju, vraćale su se i posle nekoliko godina na Kosmet kako bi organizovale transport posmrtnih ostataka srodnika na groblja u gradovima gde su se naselili i skućili.
Vlasnik prodavnice pogrebne opreme Z. R. iz Kosovske Mitrovice već gotovo dvadeset godina obavlja usluge ekshumacije i prenosa posmrtnih ostataka sa Kosmeta u centralnu Srbiju i Crnu Goru.
– Uglavnom deca prenose tela roditelja, posebno u slučaju kada je jedan od roditelja upokojen na Kosmetu, a drugi u centralnoj Srbiji, gde je porodica izbegla – priča naš sagovornik koji ne želi da njegov identitet bude objavljen. – Posebno su potresni zahtevi roditelja koji žele da presele posmrtne ostatke svoje dece.
Tačan broj pokojnika preseljenih iz Pokrajine u centralnu Srbiju je nepoznat, a ne postoji čak ni nezvanična procena. Vlasnik radnje pogrebne opreme iz Kosovske Mitrovice – sagovornik „Novosti“, uz kolegu iz Gračanice, gotovo je jedini koji pruža usluge transporta pokojnika, ima svoju procenu.
– Koliko znam, godišnje bude po nekoliko desetina ovakvih zahteva – navodi on.
Preseljenju pokojnika glasno se, međutim, usprotivila Srpska pravoslavna crkva.
Na poslednjim zadušnicama prištinski paroh Saša Mitrović upozorio je vernike da sve masovnije ekshumacije pokojnika i njihov prenos u centralanu Srbiju nisu u duhu pravoslavlja. On je Srbe sa Kosmeta pozvao da to ne čine, jer je, kako je naglasio, „želja pokojnika da počivaju tamo gde su preminuli“, a posebno što je reč o „svetoj kosovskoj zemlji“.
SPOMENIKE RUŠE, PA PODIŽU SVOJE
Naša groblja dokaz su našeg postojanja na Kosovu i Metohiji – smatraju Srbi iz južne pokrajine. Oni podsećaju da su relativno skoro toga postali svesni i Albanci. Oni do 1999. godine najčešće nisu podizali spomenike svojim pokojnicima, već su srodnike sahranjivali samo uz simbolične oznake. Poslednjih godina, međutim, počeli su da prave glamurozne spomenike. Ova pojava se tumači označavanjem teritorije i stvaranjem kontinuiteta, dok su srpska groblja redovno na meti uništitelja. Postoje i nezvanična saznanja da monopol za nabavku materijala za izgradnju nadgrobnih spomenika na KiM drži jedna američka kompanija.
Autor: D. ZEČEVIĆ
Izvor: VEČERNjE NOVOSTI
