Uklanjaju tragove bugarskog pokolja: Vandalizovana Spomen kosturnica

Ponovo oštećena Spomen kosturnica žrtava bugarskog pokolja u Manastirecu kod Makedonskog broda

SKOPLjE
OD STALNOG DOPISNIKA „NOVOSTI“

Nepoznati vandali oštetili su mermernu ploču na Spomen kapeli sa kosturnicom žrtava stravičnog pokolja kaznenih ekspedicija bugarske okupatorske vojske, izvršenog na Badnji dan 1916. u selu Manastirec kod Makedonskog broda, u regionu Poreča, na zapadu Makedonije.

Odavno zapuštena, zarasla u korov i šiblje, kapela kao nemi svedok stravičnog zločina bugarskih okupatora u tom delu Makedonije, o kome su Novosti pisale uoči stogodišnjice pokolja, ponovo je oskrnavljena. Nepoznati „izvođači radova“ nedavno su, očito namenski, oštetili deo mermerne ploče na memorijalu na kojoj je pisalo da su 103 žitelja Poreča ubijeni od „bugarske gnusne ruke“.

U kosturnici ispod kapele u Manastirecu su zemni ostaci masakriranih najuglednijih meštana Poreča, u stravičnom pokolju izvršenom dan uoči pravoslavnog Božića 1916. kao najgrozomorniji „čin odmazde“ bugarskih okupatora.

Pokolj u istorijskim zapisima registrovan kao masakr kod Derviške njive, bio je u direktnoj službi istiskivanja srpske svesti kod stanovništva Poreča.

Zašto je kapela ponovo na meti vandala nije poznato. Na prvi pogled odavno zaboravljena i nezaštićena kapela deluje očuvano. No, u unutrašnjosti objekta su užasni tragovi neljudi i nehaja potomaka žrtava. Deo oskranavljene kosturnice skriva ostake ko zna koliko puta razbacivanih lobanja i kostiju ubijenih žitelja Poreča.

Zapuštenu spomen kapelu, tik uz Porečki manastir i hram posvećen Presvetoj Bogorodici (u vladivini nekanonske MPC), na žalost, umesto sveštenika često pohode vandali. Sada očito u nastojanju da unište obeležje o tragu bugarskog zločina.
Sve žrtve bugarskog masakra kod Derviške njive su iz Poreča. Najviše ih je – 22 iz sela Zdunje, 11 iz Lupšte, devet iz Tominog Sela, po osam iz Donjeg Manastireca i Zrkle.

Za vreme Prvog svetskog rata, po povlačenju Srba, kako je zapisao Milan Risteski u radu „Poreč kroz istoriju“, Bugarska je okupirala Vardarsku Makedoniju u kojoj je sprovodila najsurovije mere kaznenih ekspedicija pod vođstvom potpukovnika Konstantina Panova.

Vođeni su takozvani „crni spiskovi“ za likvidaciju viđenih ljudi – sveštenika, učitelja, predsednika opština, načelnika komiteta, vojvoda i četnika“. U Poreču je po tim spiskovima tada uhapšeno 205 lica. Jedni su bili odvedeni u Okružno načelstvo, drugi u Prilep, a polovina je zverski likvidirana na Derviškoj njivi kod Manastireca.

U REGISTRU BEZ ZAŠTITE
Spomen kapela sa kosturnicom u selu Manastirec u Poreču, upisana je u registar spomenika, spomen-obeležja i vojničkih memorijala i grobalja iz balkanskih i Prvog svetskog rata na području današnje Makedonije.

U radnim evidencijama stručnjaka resornog Ministarstva za rad, zapošljavanje, boračka i socijalna pitanja Vlade Srbije, odnosno republičkih zavoda za zaštitu spomenika kulture Srbije i Makedonije memorijal je uredno notiran, ali bez ikakve zaštite decenijama potpuno zapušten, prepušten zubu vremena i vandalima.

Autor: M. Stančić

Izvor: NOVOSTI