Radisav RISTIĆ: Vek pogroma nad Srbima – Prvi deo
Srbomržnja pravaša i klera
Nije tajna da odnosi Srba i Hrvata gotovo nikada u istoriji dva naroda nisu krasili prijateljski odnosi. Verske i političke netrpeljivosti, trvenja u vezi sa teritorijalnim rešenjima i nesuglasice oko tumačenja događaja iz prošlsti, bili su, pored ostalog, večni kamen spoticanja u življenju dva naroda. Sve te „kamene spoticanja“, kao prepreke zajedništvu koje su, inače, prihvatali obični ljudi, dolazili su iz takozvanih intelektualnih krugova, naročito, i pre svega, sa hrvatskih prostora. Posebno aktivni u izazivanju „zle krvi“ između Hrvata i Srba, bili su u 19. i 20. veku „pravaši“ – čelnici Hrvatske stranke prava Ante Starčević i Eugen Kvaternik.
Kasnije, dolaskom mlađih snaga na hrvatskoj političkoj sceni, stranku pod nazivom „Čista stranka prava“, preuzima srbofob i ultranacionalni radikal Josip Franko, koga Hrvatska i danas slavi kao neumornog borca za „hrvatsku samostalnost i neovisnost“. Pravac političkog delovanja stranke u kojoj je posebno mesto zauzimala odbojnost prema svemu srpskom, ogledala se, pored ostalog, u nametanju shvatanja da su svi slovenski narodi poreklom Hrvati. Ni u bilo kojoj varijanti nisu priznavali postojanje srpske nacionalnosti, a za Slovence su tvrdili kako su to „planinski Hrvati“.
I Starčević i Kvaternik nisu štedeli reči kada je trebalo ignorisati
postojanje srpske nacionalnosti. Među brojnim svedočanstvima koja
odslikavaju politički i srbomrziteljski lik Starčevića, „oca domovine“ i
„utemeljitelja moderne hrvatske državotvornosti“, spada svakako i obraćanje
Bošnjacima u kome kaže: „Bošnjaci, znajte da za sve vas ne ima budućnosti nego
ako se budete priznavali i smatrali braćom jednog naroda i jedne domovine, ako
se uputite da Bosna i Dalmacija bijahu i da opet moraju biti ognjištem hrvatske
slave i veličine“. U nastavku im savetuje kako da se reše onih koji se nazivaju
Srbima. S tim u vezi im poručuje da će te ciljeve ostvariti „ako u Bosni
izopćite Srbe onako kako smo ih mi izopćili.
Velikohrvatske ideje „pravaša“ krajem 19. i u 20. veku, posebno uoči i tokom
Drugog svetskog rata, prihvatile su i u praksi koristile ustaše s Ante
Pavelićem na čelu.
Veliku podršku za antisrpske stavove i zlodela koja su činili nad Srbima, imali su od katoličke crkve. Među brojnim svedočanstvima o delovanju katoličkog klera, nedvosmisleno govore i reči nadbiskupa Alojzija Stepinca koji je u svom dvnevniku zapisao: „Da je veće slobode i dovoljno radnika, Srbija bi za dvadeset godina bila katolička“. Tu ocenu Stepinac je zapisao 1933. godine, neposredno po povratku iz Beograda gde je, u skladu sa ondašnjim zakonom, kao novoimenovani nadbiskup, položio zakletvu kralju Aleksandru. Zakletvu je, međutim, pogazio neposredno po uspostavljanju Nezavisne Države Hrvatske, pre kapitlacije Kraljevine Jugoslavije dakle, kada je pohitao da osnivanje „slobodne i nezavisne hrvatske države“ čestita Anti Paveliću i generalu Slavku Kvaterniku. Takav postupak se svuda u svetu naziva izdajstvom i krivokletstvom.
Time se, međutim, ne završava antidržavna delatnost sada već kardnala Alojzija Stepinca. Iako ga poratne vlasti nisu procesuirale za ispoljeno antisrpstvo i blagosiljanje zločinačkog ustaštva, on nije prestajao sa porukama uperenim prema novom državnom ustrojstvu. Pored ostalog objavio je „Pastirsko psmo“ u kome otvoreno napada novu državnu vlast čiji je tekst javno čitan u svim katoličkim crkvama u Jugoslaviji. Iziritiran takvim delovanjem Stepinca, oglasio se čak i Josip Broz pitanjem: „Zašto nikada nije objavljeno pastirsko pismo o ubijanju Srba, Židova i Cigana“.
Stav katoličke crkve prema srpstvu i Srbima nije se izmenio ni u toku versko-građanskog rata tokom devedesetih godina prošlog veka. Antisrpski stavove u to vreme javno je ispoljavao i Sveti Otac papa Jovan Pavle Drgi, koji je podržavao Klintonovu administraciju u bombardovanju Srbije tražeći da se „objavi rat ratu“. Zbog otvorenog zalaganja i blagoslova američkog bombardovanja Srba, koje je tražio „bez odlaganja“, papu su osudili mnogi intelektualci u svetu, pa čak i ljudi iz katoličke crkve. Tako, na primer, italijanski katolički sveštenik Albino Bizoto, kako prenose italijanski mediji, bombardovanje Srbije je osudio rečima „da ne razume one koji propovedaju milosrđe i vojnu intervenciju u isto vreme“
Hrvatski izlivi mržnje
Optužbe Hrvatske za genocid koji su Srbi, navodno,
počinili nad Hrvatima tokom versko-građanskog rata na prostorima bivše SFRJ,
više su nego licemerne. Pripisujući genocidnost
Srbima, današnje hrvatsko rukovodstvo sa Ivom Josipovićem i Jadrankom Kosor na
čelu, ima pored ostalog za cilj da, kao i njihovi prethodnici Mesić i Tuđman,
prikrije očigledne i istorijski neoborive činjenice o zločinima Hrvata nad
Srbima ne samo tokom sukoba u poslednjoj deceniji proteklog
veka, već i o istorijskoj mržnji i dokazanim zločinima počinjenim nad Srbima
pre i u vreme ratnih sukoba koji su obeležili dvadeseti vek. Zločine počinjene
nad Srbima tokom “Bljeska” i “Oluje”, o kojima će kasnije biti više reči,
Hrvati danas slave kao legitimne oslobodilačke postupke. To, svakako, ne ide u
prilog jednostranim srpskim zalaganjima da se, posle svega, načine prvi koraci
u produbljivanju dobrosusedskih odnosa. Hrvatima je do toga izgleda najmanje
stalo, što je nedavno, na neki način, potvrdila i gospođa Tanja Fajon,
poslanica Evrpskog parlamenta. Ona je, pored ostalog, snažno osudila napade
Hrvata na Srbe povratnike, kao i brojne turiste koji su ove godine pohrlili na
hrvatsku obalu Jadranskog mora. Otvoreno je rekla da su u Hrvatskoj prisutni
“mržnja i nacionalstički ispadi”.
U Prvom i Drugom svetsko ratu, nijedan narod u
Evropi, a i u ostalim delovima sveta, nije bio toliko izložen zverskim
zločinima kakve su hrvatske vojne formacije počinile nad srpskim civilnim
stanovništvom. Srbija je, naivno i na svoju štetu – ponajviše
zahvaljujući svojim političarima, olako prelazila preko pogroma kojima je bio
izložen njen narod tokom oslobodilačkih ratova koje je vodila protiv raznih
zavojevača. A u tim zavojevačkim vojnim formacijama koje su tokom 20. veka
dolazile sa zapada, redovno su se nalazili prema Srpstvu zločinački
indoktrirani Hrvati. Mnoštvo neopozivih svedočanstva o tome ostavila su oba
svetska rata, kao i sukobi novijeg datuma koji su rezultirali genocidnim
akcijama “Bljesak”, “Oluja”, “Medački džep”… No, krenimo redom.
Kada je 1914. godine Austrougraska krenula u
rat protiv Srbije, kolone zločinačke vojske prešle su preko Drine i Save,
uverene da će za samo nekoliko dana baciti Srbiju na kolena. Tu vojsku su,
poznato je, najvećim delom činili Hrvati, koji su posle poraza na Ceru,
povlačeći se prema Drini i Kolubari, počinili nečuvena zverstva nad mirnim
civilnim stanovništvom u selima i varošima Mačve i Podrinja. A
to civilno stanovništvo predstavljali su starci, žene i deca. Narod na tim
prostorima, više nego desetkovan, bio je žrtva ljudi koji su na razne načine
pripremani za odiozan odnos prema svemu što je srpsko. Mada to hrvatski
političari decenijama demantuju, te njihove demantije neopozivo demantuje
zagrebačka štampa tog vremena, koja je prosto huškala svoje ljude – pripadnike
austrougraske vojske, da nemilosrdno tamane Srbe. Evo nekoliko konkretnih
primera.
Neposredno posle atentata u Sarajevu nad
princom Ferdinandom i njegovom suprugom Sofijom, u hrvatskom “tisku” ne
prestaju izlivi mržnje prema Srbima, posebno izraženim u listovima “Hrvatska” i
“Hrvatski dnevnik”. Tako, na primer, list “Hrvatska” u broju
794 od 29. juna 1914. godine piše: “…I u našem krugu, na našem tijelu nalazi se
sva sila krpuša i spodobi Srba i Slavosrba, koji nam prodaju grudu i more, a
eto i kralja ubijaju! S njima moramo jednom za uvijek obračunati i uništiti ih.
To nek nam bude od danas cilj”. Isti list, u istom broju, donosi i sledeće:
“Ubojice, ime ti je Srbin! I jesi Srbin, prokleto ti sjeme i pleme, što ga
vetar natrunio po našem hrvatskom tlu, da radja zločin i zlobu, sije neslogu i
razbojnički prolijeva krv… Srbi su ljute zmije od kojih si tek siguran onda
kada im satareš glavu”. Sličnim sadržajima hrvatskom puku se obraća i “Hrvatski
dnevnik” u broju 146, koji pored ostalog piše: “ Kad god se bude spominjalo jedinstvo Srba i
Hrvata, svakom će Hrvatu zasjati pred očima krvavi lik nadvojvode Franje
Ferdinanda što su ga ubili Srbi. Oba zločina su učinili
fanatični Srbi, sinovi onog kletog plemena, koje svuda sije mržnju, klanje i
ubojstva, koje gramzeći za vlašću podlo obara pred sobom sve, umišljajući da će
time zastrašiti hrvatski narod…”
S tim i takvim porukama krenuli su hrvatski
korpusi, divizije i pukovi na Srbiju. O tome kako su se proveli
na Ceru, Drini i Kolubari, veoma je dobro poznato. Decenijama su, medjutim, u
ime ugleda novostvorene Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, odnosno Kraljevine
Jugoslavije, a zarad “bratstva i jedinstva” u zemlji socijalizma, prećutkivane
sve strahote kroz koje je prolazilo stanovništvo onih mesta kroz koje su
prolazili hrvatski delovi austrougarske vojske. O tome postoji niz dokumenata
iz domaćih i stranih izvora kojima se nikako ne može da porekne autentičnost.
Pored brojnih izjava stanovništa koje je bilo izloženo nečuvenim pljačkama, paljevinama i masakrima, govori veliki broj vojnih izveštaja koji neopozivo potvrdjuju postojanje zločina. Posebno su, pri tome, dragocena svedočanstva Švajcarca dr Arčibalda Rajsa, kriminologa, koji je na licu mesta, u Podrinju i Mačvi, prikupljao podatke o zločinima austrougarske vojske. Pored ličnog uvida i razgovora sa preživelim stanovništvom, on je obavio razgovore sa velikim brojem austrougarskih zarobljenika, medju kojima je bilo najviše Hrvata. Dr Rajs je pored istraživanja zločinstava počinjenih nad civilnim stanovništvom, sakupio i mnogo podataka o postupcima sa srpskim vojnicima koji su dopali u zarobljeništvo svojih neprijatelja. Prostor ne dozvoljava da se opišu svi zločini počinjeni nad spskim stanovništvom, zbog čega ćemo se ograničiti samo na nekoliko najupečatljivijih, koji ilustruju sveukupnu bestijalnost, odnosno nečuvena zločinačka iživljavanja Hrvata, pripadnika austrougarske vojske.